Półpasiec jest wynikiem reaktywacji utajonego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca (varicella zoster virus, VZV) [1]. VZV (HHV-3 Human herpesvirus 3) jest wirusem z rodziny Herpesviridae – tej samej, do której należą wirusy opryszczki pospolitej. Pierwotne zakażenie skutkuje zachorowaniem na ospę wietrzną. Wirus ospy wietrznej i półpaśca nie ulega eliminacji z organizmu i pozostaje w postaci latentnej w zwojach czuciowych nerwów rdzeniowych i czaszkowych. W późniejszym życiu, w warunkach obniżonej odporności, może dojść do jego reaktywacji, czego skutkiem jest półpasiec. U dzieci nie występuje często, jego przebieg jest zwykle łagodniejszy, a ryzyko powikłań mniejsze niż u osób dorosłych [2].
Dział: Studium przypadku
Ospa wietrzna jest stosunkowo często występującą w Polsce i najczęściej łagodną chorobą wieku dziecięcego. Skuteczną metodą zapobiegającą ospie wietrznej jest szczepienie ochronne, które może być podawane od 9. m.ż. W przebiegu ospy na skórze całego ciała występują zmiany pęcherzykowe na podłożu rumieniowym, zmiany mogą obejmować także błony śluzowe. Najczęściej obserwowanym powikłaniem ospy wietrznej jest bakteryjne nadkażenie wykwitów, zapalenie płuc, a także powikłania neurologiczne – ataksja móżdżkowa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Leczenie ospy wietrznej w niepowikłanych przypadkach u pacjentów poniżej 12. r.ż. jest objawowe. Leczenia przyczynowego wymagają pacjenci powyżej 12. r.ż, chorzy przewlekle, osoby z upośledzoną odpornością i dzieci z kontaktów domowych.
Ocena rozwoju fizycznego i jego monitorowanie jest podstawowym zadaniem lekarza pediatry, które ma na celu wyodrębnienie grupy dzieci z zaburzeniami wzrastania. Zaburzenia wzrastania mogą być objawem choroby, niekoniecznie endokrynologicznej. Najczęściej jednak niedobór wysokości ciała lub nadmierny wzrost u dzieci jest wariantem normy.
Motoryka mała to sprawność ruchowa ręki. Dzięki niej dzieci a później dorośli są w stanie wykorzystywać ręce do chwytania i manipulowania zabawkami i przedmiotami. Obserwując dzieci, nietrudno dostrzec istniejące między nimi różnice w zakresie umiejętności motorycznych rąk. Różnica ta wynika zarówno z odmienności osobniczej, jak i z ewentualnych patologii.
Nawracające zapalenie migdałków jest powszechną chorobą dzieci, która zwykle jest następstwem zakażenia górnych dróg oddechowych. Objawia się zapaleniem migdałków z towarzyszącą gorączką i odczynem ze strony okolicznych węzłów chłonnych. Bardzo podobnie przebiega najczęstszy zespół gorączek okresowych PFAPA (akronim = Periodic Fevers with Aphthous stomatitis, Pharyngitis, and Adenitis), stąd potrzeba różnicowania tego zespołu z nawracającymi zakażeniami, a szczególnie z paciorkowcowym zapaleniem gardła, które pod względem kliniki jest bardzo podobne i występuje znacznie częściej niż PFAPA, choć rzadziej niż wirusowe zapalenia gardła w przebiegu przeziębień.
Nieżyt nosa jest bardzo częstą i uporczywą dolegliwością, przede wszystkim w najmłodszej grupie wiekowej. Do jego objawów należą: obfity wyciek z nosa, blokada utrudniająca oddychanie oraz kichanie. Najczęstszą przyczyną jest ostra infekcja wirusowa. Jest to schorzenie samoograniczające się i dlatego w większości przypadków wystarcza leczenie objawowe. Kluczem do jego skuteczności jest zastosowanie leków, dostosowanych do odpowiedniej fazy zakażenia.
Grypa stanowi istotny problem epidemiologiczny i kliniczny, choć często lekceważony i niedoszacowany. Celem pracy jest zwrócenie uwagi na istotne dane dotyczące epidemiologii grypy w populacji dzieci, znaczenia profilaktyki oraz odpowiedniego leczenia tej grupy pacjentów. Zapadalność dzieci na grypę do 14. r.ż. od lat jest istotnie wyższa niż w populacji ogólnej. Jednocześnie w tej grupie wiekowej wykonawstwo szczepień przeciw grypie pozostaje na niskim poziomie. Aktualna sytuacja wymaga nasilenia działań edukacyjnych skierowanych zarówno do pacjentów i ich bliskich, jak i do personelu medycznego sprawującego opiekę nad nimi, a mających na celu zwiększenie wiedzy na temat grypy, jej powikłań, diagnostyki, leczenia oraz skutecznych metod zapobiegania.
Gorączka to główny powód wizyt pacjentów w gabinecie pediatry w codziennej praktyce. W diagnostyce różnicowej przede wszystkim bierzemy pod uwagę najczęstsze przyczyny gorączki, takie jak: infekcje dróg oddechowych, wysypkowe choroby zakaźne wieku dziecięcego, zakażenia dróg moczowych. Przedłużająca się gorączka z dołączającymi się objawami towarzyszącymi skłania do pogłębionej diagnostyki z uwzględnieniem patologii rzadszych, takich jak choroba Kawasakiego. Wczesne rozpoznanie i leczenie odgrywa bowiem zasadniczą rolę w ryzyku rozwoju tętniaków naczyń wieńcowych, które są najpoważniejszym powikłaniem tej choroby.
Kaszel jest jednym z najczęściej zgłaszanych objawów w codziennej praktyce pediatrycznej. W okresie wzmożonych zachorowań na infekcje układu oddechowego (październik–kwiecień) znacząco zwiększa się liczba pacjentów wymagających farmakoterapii, zarówno przeciwkaszlowej przy uporczywym kaszlu suchym, jak i mukolityków przy kaszlu mokrym. Jednym z częściej stosowanych mukolityków jest karbocysteina. Posiada ona właściwości mukoregulujące, mukolityczne, mukokinityczne, działa synergistycznie z antybiotykami. Warto rozważyć włączenie jej w infekcjach GDO, szczególnie gdy zachodzi konieczność stosowania antybiotykoterapii oraz współistnieje OZUŚ.
Mimo prowadzonych od ok. połowy XX w. szczepień ochronnych, zachorowania na krztusiec stanowią nadal problem epidemiologiczny na całym świecie. Szacuje się, że każdego roku dochodzi do 30–45 mln zachorowań i 300–500 tys. zgonów z tego powodu. Powikłania i zgony dotyczą przede wszystkim dzieci w okresie niemowlęcym. Dane polskie, pochodzące z rejestru chorób zakaźnych prowadzonego przez PZH, wydają się niedoszacowane. Najwięcej zgłoszonych przypadków w ostatniej dekadzie miało miejsce w latach 2012 – 4684 oraz 2016 – 6856 przypadków. Z polskich badań epidemiologicznych wynika jednak, że na każdy zgłoszony przypadek zakażenia, przypada w rzeczywistości 61 niezgłoszonych zakażeń. Najczęstszym źródłem zakażenia niemowląt są nastolatki oraz osoby dorosłe. W celu ochrony przed zachorowaniem niemowląt przyjęto szeroką strategię szczepień, która, poza szczepieniami w okresie niemowlęcym, obejmuje również szczepienia młodzieży, osób dorosłych, kobiet ciężarnych oraz pracowników ochrony zdrowia.
Czynnościowe bóle brzucha, a zwłaszcza zespół jelita nadwrażliwego oraz dyspepsja czynnościowa to dolegliwości częste, gdyż każda z nich dotyczy ok. 10% populacji. Ich rozpoznawanie nie jest trudne, jeśli się pamięta o wyłączeniu już na wstępie tzw. objawów alarmowych. Ich brak pozwala myśleć o czynnościowym charakterze dolegliwości i zrezygnować z szerokiej i niekiedy dokuczliwej diagnostyki nasilającej jedynie dolegliwości z uwagi na to, że tło psychogenne jest istotnym elementem etiopatogenetycznym. W artykule przedstawiono sposoby leczenia zarówno zespołu jelita nadwrażliwego, jak i dyspepsji czynnościowej od różnych metod psychoterapii, poprzez leki rozkurczowe, przeciwdepresyjne aż po ziołolecznictwo z uwzględnieniem różnych postaci klinicznych obu wymienionych chorób.
Pojęcie marszu alergicznego dotyczyło dotychczas tylko alergii IgE-zależnej, jednak coraz więcej wskazuje na związki alergii IgE-niezależnej, czyli częstej w wieku niemowlęcym odmiany alergii pokarmowej z marszem alergicznym oraz czynnościowymi zaburzeniami przewodu pokarmowego ujawniającymi się w wieku poniemowlęcym, późniejszym dziecięcym, a także już u dorosłych. Próba zahamowania lub choćby zredukowania częstości występowania zmian związanych z tzw. marszem alergicznym jest zadaniem podejmowanym przez liczne zespoły badawcze i jest poważnym wyzwaniem z punktu widzenia nauki i praktyki na najbliższe dekady. W artykule przedstawiono dane sugerujące, że stosowanie specjalistycznej mieszanki w postaci kazeinowego hydrolizatu o znacznym stopniu hydrolizy z Lactobacillus rhamnosus GG (EHCF+LGG) może być elementem wpływającym na zmniejszenie częstości występowania marszu alergicznego.