Duszność, tachypnoe, słaby przyrost masy ciała to objawy spotykane w przebiegu różnych schorzeń u dzieci. Celem niniejszej pracy jest zwrócenie uwagi na rzadkie przyczyny występowania wyżej wymienionych objawów, takie jak choroby śródmiąższowe płuc. W artykule przedstawiono dwa przypadki niemowląt, u których rozpoznano neuroendokrynną hiperplazję płuc wieku niemowlęcego (dawniej przetrwałe tachypnoe niemowląt), jedną z chorób śródmiąższowych o dobrym rokowaniu. Podstawę rozpoznania stanowiły charakterystyczny przebieg kliniczny oraz obraz radiologiczny (HRCT klatki piersiowej). W artykule zwrócono szczególną uwagę na diagnostykę różnicową stanów przebiegających z dusznością oraz przybliżono patofizjologię opisywanego schorzenia.
Dział: Studium przypadku
Metotreksat (MTX) jest antagonistą kwasu foliowego. Jest wykorzystywany jako lek immunomodulujący w wielu jednostkach dermatologicznych i reumatologicznych. Należy pamiętać o możliwości wystąpienia działań niepożądanych, stąd też terapia MTX wymaga ścisłej współpracy lekarza z pacjentem, wykonywania regularnych badań laboratoryjnych i ewentualnej modyfikacji dawki.
Gorączka to główny powód wizyt pacjentów w gabinecie pediatry w codziennej praktyce. W diagnostyce różnicowej przede wszystkim bierzemy pod uwagę najczęstsze przyczyny gorączki, takie jak: infekcje dróg oddechowych, wysypkowe choroby zakaźne wieku dziecięcego, zakażenia dróg moczowych. Przedłużająca się gorączka z dołączającymi się objawami towarzyszącymi skłania do pogłębionej diagnostyki z uwzględnieniem patologii rzadszych, takich jak choroba Kawasakiego. Wczesne rozpoznanie i leczenie odgrywa bowiem zasadniczą rolę w ryzyku rozwoju tętniaków naczyń wieńcowych, które są najpoważniejszym powikłaniem tej choroby.
Zespół Stevensa-Johnsona jest najczęściej niepożądaną reakcją występującą po niektórych lekach, ale może być także wywołany przez czynniki infekcyjne, zwłaszcza w populacji pediatrycznej. Najlepiej udowodniony związek z wystąpieniem zespołu Stevensa-Johnsona ma zakażenie Mycoplasma pneumoniae. W przebiegu tej choroby występują zmiany w postaci nietrwałych pęcherzy na skórze i rozległe zapalenie błon śluzowych jamy ustnej, narządów płciowych, przewodu pokarmowego i układu oddechowego. Ze względu na rzadkie występowanie zespołu Stevensa-Johnsona nie ma jednoznacznych wytycznych postępowania. Stosuje się przede wszystkim objawowe leczenie miejscowe, a także terapię ogólną w postaci wlewów immunoglobulin lub systemowych glikokortykosteroidów.
Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą, mającą istotny wpływ na jakość życia, co jest szczególnie ważne w okresie dojrzewania. Opieka nad nastolatkiem z astmą powinna uwzględniać szybkie zmiany fizyczne, emocjonalne, poznawcze i społeczne, które zachodzą w tym okresie. Proces diagnostyczny może być trudniejszy, gdyż nastolatki zaprzeczają swojej chorobie. Zatem zarówno niedodiagnozowanie, jak i niedocenianie ciężkości astmy mogą prowadzić do nieprawidłowości w procesie leczenia i możliwego do uniknięcia pogorszenia przebiegu choroby, a nawet śmierci. I odwrotnie, nastolatki mogą mieć błędną diagnozę astmy oskrzelowej lub nasilenie choroby może być przecenione, co też może prowadzić do niewłaściwego lub nadmiernego leczenia.
Samouszkodzenia w populacji rozwojowej stanowią poważny problem zarówno w zakresie zdrowia psychicznego, jak i funkcjonowania szkolnego, rodzinnego i rówieśniczego. W ostatnich latach odnotowano rosnącą liczbę młodocianych zgłaszających się do placówek służby zdrowia z powodu różnych form autoagresji. Różnorodność form i funkcji, jakie pełnią samouszkodzenia, powoduje, że obszar ten stanowi duże wyzwanie dla osób zaangażowanych w opiekę oraz leczenie dzieci i młodzieży.
Kaszel jest jednym z najczęściej zgłaszanych objawów w codziennej praktyce pediatrycznej. W okresie wzmożonych zachorowań na infekcje układu oddechowego (październik–kwiecień) znacząco zwiększa się liczba pacjentów wymagających farmakoterapii, zarówno przeciwkaszlowej przy uporczywym kaszlu suchym, jak i mukolityków przy kaszlu mokrym. Jednym z częściej stosowanych mukolityków jest karbocysteina. Posiada ona właściwości mukoregulujące, mukolityczne, mukokinityczne, działa synergistycznie z antybiotykami. Warto rozważyć włączenie jej w infekcjach GDO, szczególnie gdy zachodzi konieczność stosowania antybiotykoterapii oraz współistnieje OZUŚ.
Mimo prowadzonych od ok. połowy XX w. szczepień ochronnych, zachorowania na krztusiec stanowią nadal problem epidemiologiczny na całym świecie. Szacuje się, że każdego roku dochodzi do 30–45 mln zachorowań i 300–500 tys. zgonów z tego powodu. Powikłania i zgony dotyczą przede wszystkim dzieci w okresie niemowlęcym. Dane polskie, pochodzące z rejestru chorób zakaźnych prowadzonego przez PZH, wydają się niedoszacowane. Najwięcej zgłoszonych przypadków w ostatniej dekadzie miało miejsce w latach 2012 – 4684 oraz 2016 – 6856 przypadków. Z polskich badań epidemiologicznych wynika jednak, że na każdy zgłoszony przypadek zakażenia, przypada w rzeczywistości 61 niezgłoszonych zakażeń. Najczęstszym źródłem zakażenia niemowląt są nastolatki oraz osoby dorosłe. W celu ochrony przed zachorowaniem niemowląt przyjęto szeroką strategię szczepień, która, poza szczepieniami w okresie niemowlęcym, obejmuje również szczepienia młodzieży, osób dorosłych, kobiet ciężarnych oraz pracowników ochrony zdrowia.
Pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit (NZJ) pociągają i przyciągają probiotyki jako łatwo dostępna „naturalna” opcja leczenia. Zadaniem lekarzy zajmujących się tymi chorymi jest przedstawienie im zarówno zalet, jak i wad takiej terapii w oparciu o dostępne dowody naukowe. Opierając się na tych dowodach, na dziś można stwierdzić, że choć zastosowanie probiotyków w NZJ wydaje się obiecujące, to korzystne efekty zaobserwowano tylko dla 8-szczepowego probiotyku (Vivomixx®) oraz E. coli Nissle 1917 (Mutaflor®), i to jedynie w podtrzymywaniu remisji we WZJG oraz leczeniu i prewencji zapalenia woreczka kałowego we WZJG.
Czynnościowe bóle brzucha, a zwłaszcza zespół jelita nadwrażliwego oraz dyspepsja czynnościowa to dolegliwości częste, gdyż każda z nich dotyczy ok. 10% populacji. Ich rozpoznawanie nie jest trudne, jeśli się pamięta o wyłączeniu już na wstępie tzw. objawów alarmowych. Ich brak pozwala myśleć o czynnościowym charakterze dolegliwości i zrezygnować z szerokiej i niekiedy dokuczliwej diagnostyki nasilającej jedynie dolegliwości z uwagi na to, że tło psychogenne jest istotnym elementem etiopatogenetycznym. W artykule przedstawiono sposoby leczenia zarówno zespołu jelita nadwrażliwego, jak i dyspepsji czynnościowej od różnych metod psychoterapii, poprzez leki rozkurczowe, przeciwdepresyjne aż po ziołolecznictwo z uwzględnieniem różnych postaci klinicznych obu wymienionych chorób.
Pojęcie marszu alergicznego dotyczyło dotychczas tylko alergii IgE-zależnej, jednak coraz więcej wskazuje na związki alergii IgE-niezależnej, czyli częstej w wieku niemowlęcym odmiany alergii pokarmowej z marszem alergicznym oraz czynnościowymi zaburzeniami przewodu pokarmowego ujawniającymi się w wieku poniemowlęcym, późniejszym dziecięcym, a także już u dorosłych. Próba zahamowania lub choćby zredukowania częstości występowania zmian związanych z tzw. marszem alergicznym jest zadaniem podejmowanym przez liczne zespoły badawcze i jest poważnym wyzwaniem z punktu widzenia nauki i praktyki na najbliższe dekady. W artykule przedstawiono dane sugerujące, że stosowanie specjalistycznej mieszanki w postaci kazeinowego hydrolizatu o znacznym stopniu hydrolizy z Lactobacillus rhamnosus GG (EHCF+LGG) może być elementem wpływającym na zmniejszenie częstości występowania marszu alergicznego.
Zakażenia górnych dróg oddechowych (ZGDO) z nieodłącznie towarzyszącym im katarem, niedrożnością nosa, drapaniem w gardle i suchym, tzw. spływowym, kaszlem to dzień powszedni opiekunów i opiekunek przedszkolaków oraz dzieci w wieku szkolnym, jak i codzienna „udręka” lekarzy i farmaceutów. Szczególną uwagę należy zwrócić na zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych (ZNZP, łac. rhinosinusitis) u dzieci. Szacuje się, że dzieci w wieku szkolnym zapadają na wirusowe ostre ZNZP nawet 7–10 razy na rok. W początkowym, najnieprzyjemniejszym okresie infekcji można zalecić rodzicom podanie dziecku leku złożonego – który udrożnia zatoki i nos oraz zwalcza gorączkę. Na rynku dostępne są leki złożone (mieszanki) na objawy przeziębienia i zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, z rejestracją od 6 roku życia. Są to połączenia paracetamolu z lekami obkurczającymi naczynia błony śluzowej nosa (alfa-mimetyki o działaniu ogólnym) z dodatkiem lub bez antyhistaminików tzw. starej generacji. W artykule przedstawiono wady i zalety paracetamolu, feneylefryny, jak i antyhistaminików starej, czyli pierwszej generacji w leczeniu ZGDO i ZNZP. Wydaje się, że stosowanie tych leków w przepisanych dawkach po uwzględnieniu przeciwwskazań i krótko, tylko w początkowej fazie ZGDO i ZNZP, jest bezpieczne i u dzieci powyżej 6 roku życia i może być brane pod uwagę.