Dzieci małe, a zwłaszcza niemowlęta, mają większą skłonność do odwadniania się niż ludzie dorośli.
Spowodowane jest to tym, że ustrój niemowlęcia (i małego dziecka) jest znacznie bardziej uwodniony niż ustrój człowieka dorosłego (tab. 1), a cały ten „nadmiar” wody znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej (tab. 2), z której ustrój traci wodę łatwiej i szybciej niż z przestrzeni wewnątrzkomórkowej.
Witamina D odgrywa istotną rolę, nie tylko w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej (Ca-P), ale także w funkcjonowaniu bardzo wielu komórek, tkanek i narządów. Profilaktyka niedoborów powinna być prowadzona na każdym etapie życia dziecka. Aktualnie rekomendowane w profilaktyce niedoborów dawki witaminy D uwzględniają jej wielokierunkowe działanie i powinny być pomocne w ograniczeniu wielu problemów zdrowotnych w populacji wieku rozwojowego. W codziennej praktyce dokładne zebranie wywiadu uwzględniające czynniki ryzyka niedoboru witaminy D oraz dokładne badanie kliniczne pozwalają oszacować stan zaopatrzenia w witaminę D. W przypadku przesłanek na jej ciężki niedobór przed zastosowaniem dawek leczniczych czy też przesłanek na przedawkowanie witaminy D wskazane jest rozszerzenie diagnostyki o badania biochemiczne łącznie z oznaczeniem stężenia 25(OH).
Subiektywne odczucia, wynikające z istnienia nieprawidłowości, jaką jest „suchy nos”, związane są z utrudnieniem oddychania przez nos oraz z niespecyficznymi objawami, powodującymi dyskomfort w czasie oddychania. Dolegliwości te łączą się z zasychaniem wydzieliny zaleganiem w formie strupów, upostaciowanych mas oraz nawracającymi, zwykle niezbyt obfitymi, krwawieniami z nosa. Od dzieci młodszych trudno uzyskać informacje na temat dolegliwości dotyczących funkcjonowania nosa. Zwykle natomiast zwraca uwagę upośledzenie drożności nosa, a odczucia zawadzania w nosie prowadzą często do pocierania czy manipulowania w przewodach nosa, co powoduje miejscowe uszkodzenia i nierzadko różnie obfite krwawienia z nosa.
Od kilkunastu lat choroby przenoszone przez kleszcze budzą duże zainteresowanie nie tylko lekarzy, ale i pacjentów. W Polsce kleszcze przenoszą boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu, ludzką anaplazmozę granulocytarną i babeszjozę. Często pediatrzy i lekarze rodzinni muszą stwierdzić, czy to borelioza – i zastosować odpowiednie leczenie. Mogą spotkać się z różnymi zaleceniami dotyczącymi diagnostyki
i terapii, a także z naciskami ze strony rodziców domagających się wielokrotnych badań, powtórzenia kuracji lub wielomiesięcznego leczenia.
Dermatozy zapalne reprezentowane są przez wiele jednostek chorobowych zróżnicowanych pod względem etiologii, objawów klinicznych oraz przebiegu. Do tej niezwykle bogatej grupy schorzeń dermatologicznych należy między innymi atopowe zapalenie skóry (AZS), u podłoża którego leżą przede wszystkim czynniki genetyczne. Obraz kliniczny AZS wykazuje wiele cech wspólnych niezależnie od wieku, lecz przebieg choroby w dużej mierze zależy od okresu życia, w którym u pacjenta wystąpiły zmiany skórne [1].
Nadwrażliwość na pokarm to każda niepożądana reakcja organizmu związana ze spożywaniem pokarmu,
u której podłoża leżeć mogą różne mechanizmy patogenetyczne. Podstawowy podział obejmuje niealergiczną nadwrażliwość na pokarm oraz alergię pokarmową.
Celiakia (choroba trzewna) to enteropatia autoimmunizacyjna o podłożu genetycznym. Dotychczas uważano,
że jest to rzadka choroba wieku dziecięcego (i nie tylko), jednak współczesne dane wskazują, że celiakia jest jedną z najczęstszych chorób autoimmunizacyjnych. Może się ona ujawniać (lub nie) w każdym wieku i wywoływać objawy z wielu narządów i układów, a nie – jak sądzono początkowo – tylko z układu pokarmowego. W Europie występuje z częstotliwością 1:130–300, choć obserwuje się dużą zmienność w zapadalności, nawet w sąsiadujących ze sobą krajach.
Alergia na pokarm występuje przede wszystkim w pierwszych latach życia i dotyczy ok. 5–8% dzieci; wśród dorosłych występuje rzadziej (ok. 2–3% populacji). U dzieci najczęstszą postacią jest alergia na białka mleka krowiego oraz jajo kurze.
Zgodnie z definicją WHO biegunka jest to stan, w którym dziecko karmione sztucznie oddaje co najmniej trzy luźne stolce w ciągu doby – lub nawet pojedynczy luźny stolec z dodatkiem krwi, ropy, śluzu. Niemowlęta, zwłaszcza karmione piersią, mogą oddawać stolec po każdym karmieniu, a o biegunce świadczy zwiększenie dotychczasowej częstości wypróżnień lub wyraźna zmiana ich charakteru.
Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest ciężkim zakażeniem bakteryjnym, które bez szybkiej, właściwej antybiotykoterapii prowadzi do rozwoju trwałych powikłań i często kończy się zgonem. Choroba rozwija się zwykle w ciągu kilku do kilkunastu godzin i cechuje się szybką progresją, dlatego konieczne jest jej wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. Ze względu na zagrożenie życia chorego każdy pediatra powinien znać objawy ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz niezwłocznie rozpocząć empiryczne leczenie antybiotykami w połączeniu z deksametazonem.
Zjawisko anafilaksji zostało opisane po raz pierwszy w literaturze naukowej ponad 100 lat temu (w 1902 r. przez Portiera i Richeta) [1, 2]. Pomimo wielkich postępów w immunologii i patofizjologii reakcji anafilaktycznej do dziś nie ma odpowiednio jasno sformułowanej definicji, pozwalającej szybko ją rozpoznać i odpowiednio leczyć. Wciąż nie wiadomo, dlaczego u jednego pacjenta pojawia się tylko niewielka reakcja, a u innego gwałtowna, oraz dlaczego u niektórych jest to reakcja samoograniczająca się, a inni – mimo pełnego, odpowiedniego leczenia – umierają [3].
Biegunka jest częstym problemem diagnostycznym i terapeutycznym w praktyce pediatry i lekarza rodzinnego. Najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u dzieci i osób dorosłych są zakażenia wirusowe spowodowane przez rotawirusy, adenowirusy, caliciwirusy, astrowirusy, norowirusy. Szerzą się w środowisku pozaszpitalnym i szpitalnym. W Polsce i w innych krajach rotawirusy są najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u dzieci. Z równą częstością występują w krajach rozwiniętych i rozwijających się.
