Nawrotowe zakażenia dróg oddechowych są częstym problemem zwłaszcza u dzieci, wynikającym m.in. z niedojrzałości układu odpornościowego. Powodują liczne obciążenia zdrowotne i ekonomiczne, a ich definicja wciąż pozostaje niejednoznaczna, dlatego w praktyce istotna jest indywidualna ocena pacjenta i wykluczenie pierwotnych niedoborów odporności.
Dział: Studium przypadku
Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) ma łagodny przebieg i nie prowadzi do istotnych powikłań, jednak częstość jego występowania, również w populacji dziecięcej, jest duża. Przewlekły i nawrotowy charakter oraz istotny wpływ na pogorszenie jakości życia pacjentów i ich rodzin uzasadniają poszukiwanie jak najlepszych metod leczenia. Proponowana jest psychoterapia, leczenie dietetyczne, probiotykoterapia oraz leczenie farmakologiczne lekami różnych grup. Probiotykoterapia szczepami o udokumentowanej skuteczności może stanowić bezpieczną i wygodną dla pacjenta metodę leczenia, w szczególności IBS o podłożu zapalnym/poinfekcyjnym oraz w postaciach przebiegających z biegunką.
Ból u dzieci pozostaje częstym, lecz nadal niedostatecznie rozpoznawanym i leczonym problemem. Szacuje się, że nawet 20% dzieci doświadcza bólu przewlekłego, a większość pacjentów po zabiegach operacyjnych zgłasza znaczne dolegliwości bólowe. Artykuł omawia rodzaje bólu (ostry, przewlekły, neuropatyczny), jego ocenę z wykorzystaniem odpowiednich skal dostosowanych do wieku dziecka oraz zasady farmakoterapii zgodne z drabiną analgetyczną WHO.
Podgłośniowe zapalenie krtani jest częstą chorobą układu oddechowego u dzieci między 6. m.ż. a 5. r.ż.. Wywoływane jest przez wirusy mające powinowactwo do dróg oddechowych, w tym najczęściej przez wirusy paragrypy 1 i 3. Chociaż choroba zwykle ma charakter samoograniczający, u niektórych chorych może prowadzić do ostrych zaburzeń oddychania i wiązać się z koniecznością wizyty w placówce ochrony zdrowia. Postępowanie lecznicze zależy od wieku dziecka, ciężkości przebiegu choroby oraz możliwości uzyskania dostępu do opieki medycznej. Podstawą leczenia farmakologicznego podgłośniowego zapalenia krtani są glikokortykosteroidy, które w zależności od formy leku mogą być podawane wziewnie, doustnie, dożylnie, domięśniowo oraz doodbytniczo. Dodatkowo w przypadku podgłośniowego zapalenia krtani o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu zaleca się nebulizację z adrenaliny (epinefryny). Stosowanie antybiotyków oraz leków bronchodylatacyjnych nie jest wskazane. W artykule przedstawiono zasady postępowania w podgłośniowym zapaleniu krtani u dzieci w oparciu o zagraniczne i krajowe rekomendacje oraz metaanalizę Cochrane.
Zgodnie z definicją WHO biegunka jest to stan, w którym dziecko oddaje zwiększoną liczbę i objętość stolca o nieprawidłowej luźnej konsystencji – co najmniej trzy wypróżnienia w ciągu doby lub pojedyncze luźne stolce z dodatkiem krwi, ropy, śluzu. Niemowlęta, zwłaszcza karmione piersią, mogą oddawać stolec po każdym karmieniu, a o biegunce świadczy zwiększenie dotychczasowej częstości wypróżnień i zmiana ich charakteru.
Artykuł omawia problem moczenia nocnego u dzieci, jego przyczyny, diagnostykę oraz strategie terapeutyczne zilustrowane przypadkami klinicznymi. Przedstawiono mechanizmy patogenetyczne, w tym zaburzenia wydzielania wazopresyny, ograniczoną pojemność pęcherza oraz nocną nadczynność wypieracza. Omówiono znaczenie szczegółowego wywiadu, badania fizykalnego oraz badań dodatkowych, takich jak ogólne badanie moczu i USG jamy brzusznej, w celu wykluczenia wad anatomicznych i chorób ogólnoustrojowych.
Zapalenie gardła to zjawisko niezwykle częste i stosunkowo rzadko wywoływane przez czynniki bakteryjne (15% to paciorkowce, głównie z grupy A oraz C i G, a <5% inne bakterie). Pozostałe zapalenia wywoływane są w 50% przez wirusy lub inne niewyizolowane patogeny. Większość zapaleń gardła wymaga jedynie leczenia objawowego i prawie jedynym istotnym na co dzień bakteryjnym zapaleniem jest angina paciorkowcowa. Do rozpoznania, poza charakterystycznym obrazem klinicznym, konieczne jest wykonanie szybkiego testu na paciorkowce i/lub zlecenie posiewu wymazu z gardła, ale jedynie na paciorkowce, wraz z antybiogramem na makrolidy, gdyż paciorkowiec wciąż wrażliwy jest w niemal 100% na penicylinę. Dla mniej doświadczonych nieocenioną rolę diagnostyczną odgrywa skala Centora/McIssaca. Angina paciorkowcowa (i szkarlatyna) powinna być leczona skutecznym antybiotykiem, aby zmniejszyć ryzyko gorączki reumatycznej, choć współcześnie nie jest ono wielkie. Antybiotykoterapia nie chroni przed kłębuszkowym zapaleniem nerek. W zapobieganiu nawracającym anginom paciorkowcowym pewna rolę odgrywa specyficzna probiotykoprofilaktyka za pomocą mieszanki Streptococcus salivarius 24SMBc ze Streptococcus oralis 89a.
Eksperci Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu ustalili definicję bólu już w latach 70. ubiegłego wieku i jest ona aktualna do dzisiaj. Zgodnie z tą definicją: „Ból to subiektywnie przykre oraz jednoznacznie negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne, powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę lub zagrażających jej uszkodzeniu albo opisywanym w kategoriach takiego uszkodzenia”. Populacja dziecięca stanowi szczególną grupę pacjentów, u których ocena dolegliwości bólowych jest szczególnie trudna. Z tego powodu istotne jest dobranie odpowiedniej skali oceny bólu.
Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych w populacji pediatrycznej, dotykającą według szacunków nawet 40% populacji w Europie [1]. Choć klasycznie kojarzony jest z sezonowym pyleniem roślin, u wielu dzieci objawy mogą mieć charakter całoroczny [7]. W obrazie klinicznym obok typowych symptomów, takich jak: kichanie, katar czy zapalenie spojówek [1, 10], kluczowym i często dominującym problemem jest przewlekły kaszel [8, 11]. Wynika on najczęściej z zespołu kaszlu z górnych dróg oddechowych (ang. Upper Airway Cough Syndrome, UACS/PNDS) lub jest pierwszym sygnałem rozwijającej się astmy oskrzelowej [1]. Nieleczony ANN i towarzyszący mu kaszel mogą znacząco obniżać komfort i jakość życia pacjentów oraz ich rodzin [8], a także zwiększać ryzyko powikłań [1]. Zrozumienie tego złożonego obrazu klinicznego jest kluczowe dla wdrożenia skutecznego leczenia zgodnego z aktualnymi standardami międzynarodowymi i polskimi [2, 3, 4].
Wczesne kształtowanie się mikrobioty jelitowej noworodków urodzonych drogą cięcia cesarskiego (CS) stanowi przedmiot intensywnych badań ze względu na możliwe konsekwencje immunologiczne i metaboliczne. W porównaniu z noworodkami urodzonymi drogą naturalną, noworodki urodzone przez cesarskie cięcie charakteryzują się mniejszą różnorodnością bakterii zasiedlających ich organizm oraz wolniejszym tempem kolonizacji mikrobioty. Wczesne kształtowanie się mikrobioty jelitowej u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie w 4.–5. dobie życia charakteryzuje się wyraźnie obniżonym tempem kolonizacji probiotycznymi bakteriami, takimi jak Bifidobacterium, Lactobacillus czy Bacteroides. Interwencje probiotyczne zastosowane od pierwszych dni życia mogą przyspieszyć wyrównanie zaburzonego składu mikroflory i zwiększyć udział korzystnych gatunków bakterii. Jednak pełne ukształtowanie właściwej równowagi flory bakteryjnej wymaga wsparcia czynników środowiskowych, takich jak odpowiednio prowadzona laktacja czy złożona probio-/synbiotykoterapia. Dalsze badania randomizowane i wieloośrodkowe są konieczne, by zoptymalizować strategie przywracania naturalnej mikrobioty w przypadku narodzin przy pomocy cięcia cesarskiego i minimalizować ryzyko dysbioz powiązanych z późniejszymi zaburzeniami immunologicznymi i metabolicznymi.
Ospa wietrzna jest stosunkowo często występującą w Polsce i najczęściej łagodną chorobą wieku dziecięcego. Skuteczną metodą zapobiegania ospie wietrznej jest szczepienie ochronne stosowane rutynowo w schemacie dwudawkowym; szczepionkę można podać już od 9. m.ż., a standardowo stosuje się dwie dawki szczepionki (schemat dwudawkowy), zgodnie z aktualnymi zaleceniami krajowymi [1]. W przebiegu ospy na skórze całego ciała występują zmiany pęcherzykowe na podłożu rumieniowym, zmiany mogę obejmować także błony śluzowe. Najczęściej obserwowanym powikłaniem ospy wietrznej jest bakteryjne nadkażenie wykwitów, zapalenie płuc, a także powikłania neurologiczne – ataksja móżdżkowa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Leczenie ospy wietrznej w niepowikłanych przypadkach u pacjentów poniżej 12. r.ż. jest objawowe. Leczenia przyczynowego wymagają pacjenci powyżej 12. r.ż., chorzy przewlekle, osoby z upośledzoną odpornością i dzieci z kontaktów domowych.