W 2016 r. Amerykańska Akademia Otolaryngologii (ang. The American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery Foundation) opublikowała zaktualizowane wytyczne dotyczące postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dzieci z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego (WZUŚ). Stanowią one unowocześnienie poprzednich wytycznych z 2004 r. W poniższym artykule omówimy dwa przypadki kliniczne WZUŚ, a następnie przedstawimy najnowsze rekomendacje Amerykańskiej Akademii Otolaryngologii.
Dział: Studium przypadku
Krwawienie z przewodu pokarmowego jest jednym z najbardziej niepokojących objawów w gastroenterologii dziecięcej. Jego podłożem może być zarówno banalne schorzenie przewodu pokarmowego, jak również choroba zagrażająca życiu. Wyróżnia się krwawienie z górnego i/lub dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego objawiają się najczęściej krwawymi wymiotami i smolistymi stolcami, wiążą się z większym niebezpieczeństwem dla zdrowia i życia, z tego powodu mogą wymagać pilnej diagnostyki pozwalającej ustalić przyczynę krwawienia oraz zastosowaniać leczenie tamujące krwawienie. Krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego bardzo rzadko stanowią jakiekolwiek zagrożenie dla życia i z reguły nie wymagają pilnej diagnostyki i terapii.
Najgroźniejszym powikłaniem antybiotykoterapii jest rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego wywoływane przez toksynę A i/lub B Clostridium difficile. W ostatnich latach obserwuje się narastanie częstości zakażeń wywoływanych prze tę bakterię, a zwłaszcza jej nowym klonem produkującym toksynę binarną podobną do syntetyzowanej przez Clostridium perfringens. Częstość występowania poantybiotykowego zapalenia jelita grubego w warunkach ambulatoryjnych szacuje się na 1–3 przypadków na 100 000 cykli leczenia i 1–10 przypadków na 1000 cykli leczenia w warunkach szpitalnych. Antybiotykami najczęściej wywołującymi biegunkę w Polsce są: amoksycylina (35%), parenteralnie podawany cefuroksym (31,6%) i amoksycylina z kwasem klawulanowym (29,4%). Czynnikami ryzyka zakażenia Clostridium difficile, poza antybiotykoterapią, są: hospitalizacja, podeszły wiek, nieswoiste zapalenia jelit, sterydoterapia, nabyte lub wrodzone niedobory odpornościowe oraz stosowanie inhibitorów pompy protonowej.
Ostre zakażenia górnych dróg oddechowych, czyli tzw. przeziębienia (ostre zakażenie nosogardła i zatok – rhinosinusitis) należą do bardzo częstych chorób u dzieci w każdym wieku, spowodowanych infekcją dróg oddechowych różnymi gatunkami wirusów (najczęściej rinowirusem). W ciągu roku może u dziecka wystąpić od kilku do kilkunastu przeziębień.
Kwasy tłuszczowe omega-3 wywierają korzystny, plejotropowy wpływ na rozwój płodu oraz stan zdrowia dzieci. Odgrywają istotną rolę w rozwoju układu nerwowego i kształtowaniu odpowiedzi odpornościowej, podkreśla się także ich znaczenie w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego oraz alergicznych. Głównym źródłem kwasów omega-3 jest tłuszcz ryb morskich. Niestety ze względu na nieprawidłowe nawyki żywieniowe Polska należy do krajów szczególnie zagrożonych niedoborem kwasów tłuszczowych omega-3. Należy zatem propagować zwiększenie spożycia tłustych ryb morskich, a w uzasadnionych sytuacjach zalecać dodatkową suplementację DHA.
Zaryzykować można stwierdzenie, że niemal każdy pediatra-praktyk konfrontuje się okresowo w swoim gabinecie z ulewającym niemowlęciem i jego rodzicami. Przypuszczenia te potwierdzają statystyki sugerujące, że problem taki dotyczy ok. 25% [1] dzieci w pierwszym roku życia czy nawet 50–60% w 3.–4. m.ż. [2]
Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) jest to stan zapalny skóry zlokalizowany w bardzo klasycznym obszarze skóry dziecka, a mianowicie miejscu przylegania pieluszki. PZS należy do najczęstszych schorzeń skóry wieku niemowlęcego i wczesnodziecięcego. W etiopatogenezie podkreśla się udział bardzo zróżnicowanych czynników, m.in. o miejscowym działaniu drażniącym.
Gardło jest strukturą anatomiczną ciągnącą się od podstawy czaszki do VI kręgu szyjnego [9], będącą skrzyżowaniem dróg oddechowych z układem pokarmowym. Parzyste migdałki podniebienne są zaś skupiskiem tkanki limfatycznej, położonej pomiędzy łukami podniebiennymi. Problem leczenia ostrego zapalenie gardła i migdałków (OZGM) dotyczy lekarzy różnych specjalności, w tym lekarzy rodzinnych i pediatrów. Zdecydowana większość przypadków zakażeń posiada etiologię wirusową, stanowiącą 70–85% przyczyn u dzieci powyżej 3. r.ż. oraz 90–95% u dorosłych [2, 3]. Etiologia bakteryjna, wśród której dominują zakażenia Streptococcus pyogenes (paciorkowce beta-hemolizujące grupy A), stanowi mniejszość przypadków i fakt ten powinien być uwzględniany w doborze odpowiedniego sposobu leczenia OZGM.
Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych, często o ciężkim przebiegu. Największe ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, hospitalizacji, powikłań i zgonu dotyczy niemowląt. Dzięki szczepieniom ochronnym zapadalność na krztusiec znacznie się zmniejszyła, ale od kilkunastu lat obserwuje się wzrost zachorowań u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych. Uważa się, że wynika to najpewniej z wygasania odporności poszczepiennej, a także z powodu odmowy poddania się szczepieniu. Stanowi to zagrożenie dla nieuodpornionych noworodków i niemowląt, u których krztusiec jest zawsze zagrożeniem życia.
Opracowanie szczepionek z bezkomórkowym komponentem krztuśca dla młodzieży i dorosłych zwiększa możliwości immunoprofilaktyki.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry, charakteryzującą się częstymi nawrotami i intensywnym świądem. Jednym z kryteriów rozpoznania jest wywiad rodzinny w kierunku atopii (występowanie AZS, astmy, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa lub spojówek). Morfologia zmian w przebiegu AZS różni się w zależności od wieku chorego. AZS jest jedną z najczęstszych chorób skóry i najczęściej rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Uważa się, że 60% wszystkich przypadków ma początek w 1. r.ż., a 90% przed ukończeniem 5. r.ż.
Martwicze zapalenie jelit (NEC; ang. necrotizing enterocolotis) jest zagrażającą życiu, często wymagającą interwencji chirurgicznej chorobą okresu noworodkowego, dotyczącą głównie noworodków przedwcześnie urodzonych. NEC zwiększa ryzyko wystąpienia wielu poważnych powikłań i zgonu. Istotą choroby jest wystąpienie zmian związanych z rozwojem zakażenia, zapalenia i niedokrwienia jelit, które mogą dotyczyć małych odcinków lub rozprzestrzeniać się i obejmować nawet całą długość jelit. W artykule przedstawiono opis przypadku klinicznego, zasady diagnostyki, leczenia oraz zapobiegania NEC.
Choroby włosów niezależnie od wieku zawsze budzą niepokój i obawy pacjenta. Utrata włosów u dzieci może skutkować zaburzeniami natury psychologicznej, będących z kolei przyczyną późniejszych nieprawidłowości rozwojowych u małych pacjentów.