Powiększenie się węzłów chłonnych obwodowych jest jednym z najczęściej spotykanych problemów w gabinecie lekarza pediatry. Ultrasonografia jako uzupełnienie badania podmiotowego i przedmiotowego jest uważana obecnie za metodę obrazowania z wyboru we wstępnej ocenie węzłów chłonnych. W badaniu ultrasonograficznym węzłów limfatycznych wykorzystuje się przede wszystkim głowice liniowe o częstotliwości nie mniejszej niż 7,5 MHz. Obrazujemy zarówno w trybie B-mode, jak i w opcjach dopplerowskich. Prawidłowy węzeł chłonny w badaniu USG jest strukturą owalną o gładkich granicach z miernie echogeniczną jednorodną częścią obwodową i hiperechogeniczną wnęką. Charakteryzuje go obwodowy typ unaczynienia. Istnieje wiele przyczyn limfadenopatii. Obserwuje się ją przede wszystkim w zakażeniach, ale również w chorobach nowotworowych, autoimmunizacyjnych, metabolicznych. Istnieją także guzy imitujące powiększone węzły. W poniższej pracy przedstawiono na przykładach klinicznych cechy pozwalające na odróżnienie węzłów chłonnych zmienionych zapalnie od tych, które budzą niepokój onkologiczny lub kwalifikują się do interwencji chirurgicznej.
Dział: Studium przypadku
Mózgowe porażenie dziecięce (MPDz) jest grupą trwałych i niepostępujących zaburzeń rozwoju ruchu i postawy, w których dominują zaburzenia motoryki dużej i małej. Spowodowane są licznymi czynnikami, spośród których najważniejsze jest niedotlenienie wewnątrzmaciczne i okołoporodowe. Powoduje ono powstanie blizny w mózgu, co uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie neuronów. Ostatnie lata przyniosły liczne badania potwierdzające wyraźną różnicę między skutkami niedotlenienia wśród noworodków płci męskiej i żeńskiej – badania obrazowe potwierdziły gorsze skutki wśród noworodków płci męskiej. Tłumaczyć to można teorią hormonalną (wysoki poziom testosteronu może nasilać neurotoksyczność), genetyczną lub kaskady apoptozy. Aby określić stopień upośledzenia motoryki, używa się różnych skal, w tym GMFCS, BFMF oraz MACS. Ze względu na zróżnicowany obraz choroby wyróżniono kilka podtypów związanych z dominującymi objawami (spastyczny, dyskinetyczny i ataktyczny). Warto także pamiętać o współchorobowości MPDz – często dzieci te dotknięte są padaczką, autyzmem, ADHD, zaburzeniami lękowymi czy zaburzeniami snu, co dodatkowo potęguje problem i skłania do objęcia rodzin z dziećmi z mózgowym porażeniem dziecięcym szczególną opieką.
Choroby zapalne nosa i zatok przynosowych są bardzo powszechne w społeczeństwie, a ich objawy i powikłania mogą w znaczący sposób wpłynąć na jakość życia. Donosowo podawane kortykosterydy są skuteczną i preferowaną metodą leczenia, gdyż terapia jest szybka, względnie prosta i optymalizuje jakość życia, nie niosąc ryzyka znacznych objawów ubocznych i powikłań. Ponieważ na rynku farmaceutycznym jest dostępnych wiele różnych preparatów, artykuł ten porównuje ich właściwości, aby ułatwić wybór tego najlepszego dla naszych pacjentów.
Zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych pierwsze szczepienie odbywa się w ciągu pierwszych 24 godzin życia dziecka i ma miejsce w oddziale noworodkowym [1]. Jednym z zaleceń wydawanych w trakcie wypisu noworodka ze szpitala jest kontynuacja szczepień ochronnych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. Pierwsza wizyta szczepienna w gabinecie POZ, zgodnie z kalendarzem szczepień, powinna odbyć się w 2. m.ż. dziecka (po ukończeniu 6. tyg.ż.). Jej przebieg może wpłynąć na przyszłą współpracę lekarza z rodzicami pacjenta oraz decyzje dotyczące uodpornienia dziecka.
Alergia na pokarm jest najczęstszą przyczyną reakcji anafilaktycznej u dzieci. Po alergenach białek mleka krowiego i jaja kurzego, trzecią w kolejności przyczyną anafilaksji są ziarna. Spośród ziaren objawy anafilaksji najczęściej wywołują orzechy arachidowe, laskowe, włoskie, sezam i orzechy nerkowca. Alergeny ziaren, które są najbardziej anafilaktogenne, to 2S albuminy oraz 11S globuliny należące do białek zapasowych. Wraz z rozwojem diagnostyki molekularnej opartej na ocenie stężenia swoistych przeciwciał IgE dla poszczególnych komponentów alergenowych możliwości tej diagnostyki są dostępne także dla każdego lekarza praktyka. Niezaprzeczalną wartością diagnostyki molekularnej jest możliwość przekazania pacjentom konkretnych zaleceń dotyczących ryzyka i prewencji ewentualnych reakcji anafilaktycznych w przyszłości.
Wzrost użycia steroidów donosowych w leczeniu różnych schorzeń dotyczących jamy nosowej odzwierciedla ich skuteczność, dobrą tolerancję i niezawodność. Jednak kwestie związane z bezpieczeństwem nadal wywołują dyskusje i zamieszanie wśród klinicystów. W związku z tym nadal panuje niechęć i niepewność w ordynowaniu i stosowaniu tych skutecznych środków do leczenia schorzeń przewlekłych. Szczególnie obawy budzi pytanie, czy steroidy donosowe niekorzystnie wpływają na różne układy homeostatyczne, wzrost i metabolizm kości oraz na wzrok. Ponadto rosnąca rola steroidów donosowych w populacjach pediatrycznych wzbudza obawy, że środki te mogą powodować nadmierne obciążenie sterydami, które łatwiej wywołują działania niepożądane. Przegląd piśmiennictwa w przeważający sposób potwierdza tezę, że steroidy donosowe są bezpieczne w standardowo przepisywanych dawkach, że są środkiem skutecznym, a w niektórych sytuacjach wręcz niezastąpionym.
W artykule omówiono znaczenie białka w diecie niemowląt, zalety karmienia piersią jeśli chodzi o ilość oraz jakość białek zawartych w pokarmie kobiecym oraz wpływ przekarmiania białkiem, zwłaszcza pochodzącego z mlek modyfikowanych, na rozwój otyłości niemowlęcej oraz w późniejszym życiu.
Skóra – największy narząd człowieka, przetwarza informacje ze świata zewnętrznego oraz zapewnia pierwszą linię obrony przeciwko patogenom, toksynom oraz nieprzyjaznym warunkom środowiska. Skóra stanowi barierę fizyczną i odpornościową, która wspierana jest przez społeczność mikroorganizmów ją zasiedlających. Mikrobiota umacnia barierę skórno-naskórkową poprzez konkurowanie z patogenami oraz modulowanie odpowiedzi odpornościowej organizmu gospodarza. W skład mikrobiomu człowieka wchodzą bakterie, grzyby, wirusy oraz ich genomy. W zależności od wieku, etapu rozwoju, na jakim znajduje się człowiek, oraz środowiska, w jakim przebywa, zmienia się skład jego mikrobiomu – co może mieć znaczący wpływ na występowanie wielu chorób.
W ostatnich latach coraz większe znaczenie przypisuje się długołańcuchowym, wielonienasyconym kwasom tłuszczowym z rodziny omega-3. Wyróżniamy dwie grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych – kwasy nienasycone z szeregu n-3 oraz oraz kwasy z szeregu n-6. Główne źródło kwasów omega-3 stanowi olej rybi, natomiast kwasy nienasycone z szeregu n-6 znajdują się w olejach roślinnych. Suplementacja kwasami omega powinna opierać się na odpowiedniej proporcji kwasów omega-6 do omega-3, która powinna wynosić nie więcej niż 5:1. Kwasy omega są niezbędne dla zachowania prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie w okresie niemowlęcym i dziecięcym. Szczególną rolę przypisuje się kwasowi doksozaheksaenowemu (DHA). Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 stanowią składnik fosfolipidów błon komórkowych komórek nerwowych istoty szarej mózgu oraz siatkówki oka. Na podstawie przeprowadzanych badań stwierdzono, że suplementacja kwasów omega przynosi bardzo dobre rezultaty u dzieci w zaburzeniach koncentracji uwagi, nadpobudliwości psychoruchowej oraz u pacjentów z trudnościami w nauce.
W artykule przedstawiono działanie Lactobacillus rhamnosus GG oraz Saccharomyces boulardii w podstawowych zastosowaniach, takich jak ostra biegunka, zwłaszcza wirusowa, profilaktyce ostrej biegunki w warunkach szpitalnych oraz w zapobieganiu biegunce poantybiotykowej. Obie substancje aktywne znajdują się w rekomendacjach ESPGHAN. Obiecujące wydaje sie połączenie L. rhamnosus GG i Saccharomyces boulardii. Omówiono także zalety mikrokapsułkowania preparatów probiotycznych.
Migrena należy do pierwotnych bólów głowy. Występuje u 5–10% dzieci. Etiologia migrenowych bólów głowy pozostaje nieznana. Patogeneza również w dużej mierze pozostaje niejasna. Prawdopodobnie migrenowy ból głowy wynika z nieprawidłowych reakcji układu nerwowo-naczyniowego na bodźce wewnętrzne i zewnętrzne. W patogenezie migreny bierze się również pod uwagę genetycznie uwarunkowane zaburzenia kanałów jonowych oraz zaburzenia neurotransmisji, głównie serotoninowej.
Zespół jelita nadwrażliwego (irritable bowel syndrome, IBS) jest powszechną i nawracającą chorobą. Pomimo iż istotnie nie zwiększa prawdopodobieństwa zachorowania na chorobę organiczną przewodu pokarmowego i nie wywołuje groźnych powikłań, znacząco pogarsza jakość życia pacjentów. Przyczyna choroby jest wieloczynnikowa i nie do końca poznana. IBS przebiega z nawracającym bólem brzucha, związanym z wypróżnieniem, zmianą jego częstotliwości czy konsystencji stolca. Obecnie rozpoznanie powinno być stawiane w oparciu o Kryteria Rzymskie IV, na podstawie rzetelnie zebranego wywiadu i badania fizykalnego, dążąc do ograniczenia wykonywania badań pomocniczych. Niniejsze opracowanie jest zbiorem aktualnych rekomendacji i doniesień dotyczących postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w IBS.