Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) jest to stan zapalny skóry zlokalizowany w bardzo klasycznym obszarze skóry dziecka, a mianowicie miejscu przylegania pieluszki. PZS należy do najczęstszych schorzeń skóry wieku niemowlęcego i wczesnodziecięcego. W etiopatogenezie podkreśla się udział bardzo zróżnicowanych czynników, m.in. o miejscowym działaniu drażniącym.
Gardło jest strukturą anatomiczną ciągnącą się od podstawy czaszki do VI kręgu szyjnego [9], będącą skrzyżowaniem dróg oddechowych z układem pokarmowym. Parzyste migdałki podniebienne są zaś skupiskiem tkanki limfatycznej, położonej pomiędzy łukami podniebiennymi. Problem leczenia ostrego zapalenie gardła i migdałków (OZGM) dotyczy lekarzy różnych specjalności, w tym lekarzy rodzinnych i pediatrów. Zdecydowana większość przypadków zakażeń posiada etiologię wirusową, stanowiącą 70–85% przyczyn u dzieci powyżej 3. r.ż. oraz 90–95% u dorosłych [2, 3]. Etiologia bakteryjna, wśród której dominują zakażenia Streptococcus pyogenes (paciorkowce beta-hemolizujące grupy A), stanowi mniejszość przypadków i fakt ten powinien być uwzględniany w doborze odpowiedniego sposobu leczenia OZGM.
Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych, często o ciężkim przebiegu. Największe ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, hospitalizacji, powikłań i zgonu dotyczy niemowląt. Dzięki szczepieniom ochronnym zapadalność na krztusiec znacznie się zmniejszyła, ale od kilkunastu lat obserwuje się wzrost zachorowań u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych. Uważa się, że wynika to najpewniej z wygasania odporności poszczepiennej, a także z powodu odmowy poddania się szczepieniu. Stanowi to zagrożenie dla nieuodpornionych noworodków i niemowląt, u których krztusiec jest zawsze zagrożeniem życia.
Opracowanie szczepionek z bezkomórkowym komponentem krztuśca dla młodzieży i dorosłych zwiększa możliwości immunoprofilaktyki.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry, charakteryzującą się częstymi nawrotami i intensywnym świądem. Jednym z kryteriów rozpoznania jest wywiad rodzinny w kierunku atopii (występowanie AZS, astmy, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa lub spojówek). Morfologia zmian w przebiegu AZS różni się w zależności od wieku chorego. AZS jest jedną z najczęstszych chorób skóry i najczęściej rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Uważa się, że 60% wszystkich przypadków ma początek w 1. r.ż., a 90% przed ukończeniem 5. r.ż.
Martwicze zapalenie jelit (NEC; ang. necrotizing enterocolotis) jest zagrażającą życiu, często wymagającą interwencji chirurgicznej chorobą okresu noworodkowego, dotyczącą głównie noworodków przedwcześnie urodzonych. NEC zwiększa ryzyko wystąpienia wielu poważnych powikłań i zgonu. Istotą choroby jest wystąpienie zmian związanych z rozwojem zakażenia, zapalenia i niedokrwienia jelit, które mogą dotyczyć małych odcinków lub rozprzestrzeniać się i obejmować nawet całą długość jelit. W artykule przedstawiono opis przypadku klinicznego, zasady diagnostyki, leczenia oraz zapobiegania NEC.
Choroby włosów niezależnie od wieku zawsze budzą niepokój i obawy pacjenta. Utrata włosów u dzieci może skutkować zaburzeniami natury psychologicznej, będących z kolei przyczyną późniejszych nieprawidłowości rozwojowych u małych pacjentów.
Niedobory witaminy K w okresie noworodkowym i niemowlęcym mogą prowadzić do zaburzeń w układzie krzepnięcia, których konsekwencją jest krwawienie. W grupie ryzyka klasycznej postaci krwawienia z niedoboru witaminy K znajdują się przede wszystkim noworodki urodzone w zamartwicy, z porodów zabiegowych oraz wcześniaki. W przypadku późnej postaci choroby w grupie najwyższego ryzyka są noworodki z chorobami wątroby przebiegającymi z cholestazą oraz noworodki karmione piersią. Podanie witaminy K po urodzeniu wszystkim noworodkom odgrywa kluczową rolę w profilaktyce choroby krwotocznej. W roku 2016 zostały opublikowane nowe wytyczne dotyczące profilaktyki krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt, w których podstawową rolę odgrywa domięśniowa podaż 1 mg witaminy K po urodzeniu. Wyłączna profilaktyka drogą doustną powinna być zarezerwowana dla dzieci, których rodzice odmawiają domięśniowego podania witaminy K oraz w przypadku przeciwwskazań do iniekcji (np. noworodki z hemofilią).
Zaparcie jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u pediatry. Aktualnie definicja zaparcia została ujęta w Kryteriach Rzymskich IV zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Wstępne postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne może być prowadzone przez lekarza pierwszego kontaktu. Leczenie powinno się opierać na edukacji rodziców oraz stosowaniu leków doustnych w optymalnych dawkach. W przypadku nieskuteczności prawidłowo prowadzonego leczenia przez trzy miesiące dziecko powinno być skierowane do ośrodka specjalistycznego.
Ssanie palca jest naturalnym etapem w rozwoju dziecka. Takie zachowanie spotykane jest u ludzi, a także u małp człekokształtnych [1]. Już w łonie matki podczas wykonywania badania USG możemy zaobserwować odruch ssania u dziecka. Częstość występowania problemu, jakim jest ssanie palca, szacuje się w literaturze na ok. 20%. Parafunkcje mają znaczenie w rozwoju wad zgryzu, co wpływa również na zaburzenia rozwoju mowy, a w konsekwencji wymowy. Ostatnie doniesienia naukowców z Nowej Zelandii wskazują, że ssanie palca może mieć korzystny wpływ na redukcję częstości występowania alergii skórnych, przy jednoczesnym braku wpływu na rozwój astmy czy kataru siennego.
Limfadenopatia dotyczy każdej sytuacji, w której węzły chłonne ulegają powiększeniu (fizjologicznie wielkość węzłów w zależności od lokalizacji waha się od kilku milimetrów do 2 cm). Wyróżnia się regionalne oraz uogólnione powiększenie węzłów chłonnych. W populacji dziecięcej najczęściej obserwuje się regionalne powiększenie węzłów chłonnych, głównie szyjnych i podżuchwowych. Limfadenopatia uogólniona to powiększenie dwóch lub większej liczby regionalnych węzłów chłonnych niepozostających w bezpośrednim sąsiedztwie (np. szyjne i pachwinowe).
Badanie elektrokardiograficzne (EKG) jest jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych w medycynie. Informacje uzyskane z interpretacji zapisu EKG można wykorzystywać w wielu dziedzinach, nie tylko w kardiologii. Dlatego chciałabym, aby po przeczytaniu tego artykułu Czytelnik uwolnił się od wrażenia, że opanowanie zasad interpretacji EKG przypomina uczenie się książki telefonicznej na pamięć. Podstawowe zasady przeprowadzania i interpretacji EKG u dzieci są identyczne jak u dorosłych, jedyną istotną odrębnością jest fakt, że w opisie musimy uwzględniać zmiany zachodzące w anatomii i fizjologii układu krążenia od momentu narodzin do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest zakaźną chorobą ośrodkowego układu nerwowego wywołaną przez wirusy. Wektorem zakażenia są kleszcze. Można zachorować niezależnie od wieku, ale częściej chorują osoby dorosłe. Liczba zachorowań – zwłaszcza u dzieci – jest niedoszacowana. W artykule omówiono obraz kliniczny KZM u dzieci i dorosłych, leczenie i zasady skutecznej profilaktyki.