Witamina D (wit. D) ma istotne znaczenie w homeostazie wapniowo-fosforanowej, a jej niedobór prowadzi u dzieci do rozwoju krzywicy. Obecność receptorów dla wit. D oraz lokalna synteza w bardzo wielu komórkach naszego organizmu sprawia, iż odgrywa ona rolę w wielu innych procesach fizjologicznych, a jej niedobór może negatywnie wpływać m.in. na układ odpornościowy, zwiększając ryzyko i ciężkość przebiegu chorób infekcyjnych oraz alergicznych. Zasoby wit. D zależne są zarówno od endogennej syntezy skórnej, jak i egzogennych źródeł (dieta, suplementacja). Udział naturalnych źródeł wit. D (dieta, endogenna synteza skórna) jest w naszych realiach w znacznym stopniu limitowany, stąd zalecana jest profilaktyczna podaż wit. D od pierwszych dni życia. Aktualnie rekomendowane dawki wit. D uwzględniają jej wielokierunkowe działanie, co ma się przyczynić do ograniczenia wielu problemów zdrowotnych w populacji pediatrycznej.
Dział: Studium przypadku
Do zajęcia się problemem rozpoznawania oraz leczenia zaparcia czynnościowego skłoniły nas, autorów, opracowania, własne niezbyt optymistyczne obserwacje z gabinetów i klinik, w których pracujemy, jak również wyniki analiz przestrzegania przez lekarzy pierwszego kontaktu w Holandii i Stanach Zjednoczonych zaleceń ESPGHA/NASPGHAN z 2014 r. w omawianym temacie. Dwa opracowania z 2018 r. wskazują na wciąż niedostateczną znajomość tej problematyki wśród pediatrów i lekarzy pierwszego kontaktu i w związku z tym popełnianie przez nich wielu podstawowych błędów diagnostycznych, jak i terapeutycznych. Co ciekawe, my także, jeszcze przed ukazaniem się polskich wytycznych przeprowadziliśmy takie badanie ankietowe, którego wyniki zechcemy niebawem opublikować – wstępne dane wskazują jednak, że nasze odczucia oraz wyniki cytowanych opracowań są zbieżne.
Skóra już od pierwszych dni życia pełni wiele istotnych funkcji. Jednakże do momentu uzyskania pełnej dojrzałości anatomicznej i czynnościowej mijają około 2–3 lata. W tym okresie mogą występować problemy skórne, najczęściej stanowiące objaw niedojrzałości i posiadające przejściowy, samoustępujący charakter. W poniższym artykule omówiono niektóre z nich: przerost gruczołów łojowych, prosaki, ciemieniuchę, rumień toksyczny noworodków, skórę marmurkową, potówki, trądzik noworodkowy i niemowlęcy.
Steroidy donosowe (INC) są rekomendowane jako leczenie pierwszej linii w alergicznym nieżycie nosa, a jako leczenie wspomagające w zapaleniu zatok, polipach nosa i wielu innych. Istnieje wiele danych potwierdzających ich bezpieczeństwo i skuteczność. Preparaty steroidowe różnią się między sobą i można dopasować konkretny preparat do oczekiwań pacjenta. Aby zoptymalizować sposób podania i zminimalizować działania niepożądane należy przekazać pacjentowi wskazówki co do techniki i sposobu prawidłowej aplikacji leku oraz czasie trwania terapii.
Mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w programowaniu metabolizmu i odporności gospodarza, z natychmiastowymi i/lub długotrwałymi konsekwencjami zdrowotnymi. W artykule podsumowano podstawowe informacje na temat mikrobioty przewodu pokarmowego, ze szczególnym uwzględnieniem korzystnych i niekorzystnych czynników wpływających na jej rozwój we wczesnym okresie życia.
U większości dzieci ospa wietrzna jest infekcją samoograniczającą się. Ospa wietrzna może jednak prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zakażenie tkanek miękkich, zapalenie płuc, zapalenie wątroby i zapalenie mózgu. Pacjenci o zwiększonym ryzyku powikłań to osoby w immunosupresji i kobiety w ciąży. Szczepionka przeciwko ospie wietrznej zawiera żywy atenuowany szczep Oka. Jest podawana w schemacie dwudawkowym. Ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne zdarzają się stosunkowo rzadko. Najczęściej notuje się odczyny miejscowe, wysypkę i gorączkę. Szczepienie przeciwko ospie jest przeciwwskazane u osób z ciężkim upośledzeniem odporności. Powinno być również odraczane po przetoczeniu immunoglobulin i preparatów krwiopochodnych. Po szczepieniu należy unikać podawania leków przeciwwirusowych, a także podawania salicylanów.
Paracetamol (acetaminofen) jest jednym z najbardziej popularnych, a zarazem bezpiecznych leków dostępnych bez recepty [1]. Ma działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Jego powszechność zapewniają liczne postacie, w których może być podawany: doustna, doodbytnicza, dożylna. Zalecana dawka dobowa paracetamolu wynosi około 60 mg/kg m.c. i najczęściej podawana jest doustnie w 4–6 dawkach podzielonych, np. 10 mg/kg m.c. co 4–6 godz. lub 15 mg/kg m.c. co 8 godzin [2]. Zatrucie paracetamolem (przypadkowe bądź celowe) jest jedną z głównych przyczyn ostrej niewydolności wątroby [3].
W artykule podsumowano odpowiedzi na często zadawane pytania dotyczące skuteczności klinicznej L. rhamnosus GG – jednego z najlepiej przebadanych probiotyków. W żadnym wskazaniu stosowanie L. rhamnosus GG nie jest niezbędne, ale w niektórych sytuacjach może być pomocne.
W porównaniu z mlekiem krowim mleko kozie ma zdecydowanie więcej podobieństw do mleka ludzkiego. Liczne dowody wskazują, że zdrowotne i żywieniowe efekty karmienia dzieci mieszankami z pełnego mleka koziego (80:20; kazeina:serwatki) są takie same jak dzieci karmionych mieszanką z mleka krowiego na bazie serwatki (60:40; serwatka:kazeiny). Ponieważ mleko kozie tworzy w żołądku niemowlęcia bardziej miękki i luźniejszy twaróg kazeinowy, mieszanka z mleka koziego ma dość wyraźną przewagę w zakresie strawności w zestawieniu z mieszanką z mleka krowiego. Chociaż mieszanka modyfikowana z mleka koziego może być wykonana z mleka pełnego lub z dodatkiem serwatki, nie ma dowodów naukowych wskazujących na jakąkolwiek korzyść z dodawania serwatki do modyfikowanego mleka koziego. W zależności od technologii wytwarzania mleka modyfikowanego z mleka koziego mogą się w nim znajdować dodatkowo, pochodzące z niego, składniki błony otoczki kuleczek tłuszczowych (MFGM) oraz naturalne prebiotyki. W mlekach modyfikowanych z mleka krowiego tego typu składniki, jak MFGM, GOS (galaktooligosacharydy), FOS (fruktooligosacharydy), HMO (oligosacharydy pochodzenia ludzkiego) są dodawane. Wszystko wskazuje zatem, że mleko kozie jest bezpieczną alternatywą dla mleka modyfikowanego wytwarzanego z mleka krowiego. Ponadto badania kliniczne wykazały adekwatność oraz bezpieczeństwo mlek modyfikowanych dla niemowląt mlek modyfikowanych opartych na pełnym mleku kozim.
Meningokoki to bakterie, których nosicielstwo w okolicy nosogardła stwierdzane jest u 5–10% ludzi na świecie. Przenoszone z wydzielinami z dróg oddechowych u części osób wywołują chorobę meningokokową. Najcięższa postać, zakażenie inwazyjne (IChM), przebiega najczęściej jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica lub obie postacie jednocześnie. W jej początkowym obrazie klinicznym dominuje gorączka, złe samopoczucie i pogarszający się stan ogólny, w kolejnych godzinach u 10–50% pacjentów stwierdza się wysypkę krwotoczną, mogą pojawić się objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i wstrząs. Choroba ta rozwija się bardzo szybko, przez co właściwe rozpoznanie w pierwszych godzinach jest bardzo trudne, a często wręcz niemożliwe. Charakteryzuje się ona wysoką śmiertelnością i jest obarczona ryzykiem trwałych powikłań. Mimo zastosowania, nawet zgodnej z antybiogramem, antybiotykoterapii umiera 10–15% osób z rozpoznaną IChM. Wśród osób, które przeżyją, u 20% wystąpią trwałe powikłania neurologiczne. Pacjent z podejrzeniem IChM wymaga pilnej hospitalizacji w ośrodku z dostępem do Oddziału Intensywnej Terapii oraz jak najszybszego wdrożenia empirycznej antybiotykoterapii. W Polsce według danych KOROUN z 2021 r. najwyższą zapadalność odnotowano w grupie wiekowej 0–11 miesięcy oraz 12–23 miesiące. Wśród potwierdzonych zakażeń dominują izolaty serogrupy B, w drugiej kolejności C. Przeciwko obu dostępne są szczepienia, szczególnie zalecane dla osób z grupy ryzyka, do której należą niemowlęta, młodzież, młodzi dorośli, osoby z niedoborami odporności, bez śledziony, z cukrzycą, a także podróżujący do krajów o zwiększonym ryzyku zakażeń meningokokowych. U osób z bliskiego kontaktu stosuje się także profilaktyczną antybiotykoterapię.
Infekcje towarzyszą rodzinom małych dzieci przez większość ich bytności w żłobkach i przedszkolach. Przeciętny trzylatek choruje od 6 do 8 razy w roku, co nierzadko przekłada się na wrażenie, że dziecko w ogóle nie zdrowieje z przeziębienia. Pomimo uciążliwości, przejście przez ten okres ma kluczowe znaczenie dla budowania odporności u dziecka. W obliczu przewlekłości objawów infekcji górnych dróg oddechowych, rodzice poszukują innych rozwiązań, niż stosowanie syntetycznych środków farmakologicznych. Alternatywą są preparaty ziołowe, uznawane powszechnie za bardziej naturalne i „przyjazne” małym pacjentom. Tenże artykuł stanowi przegląd aktualnych doniesień dotyczących skuteczności pelargonii afrykańskiej w leczeniu infekcji dróg oddechowych.
Kontaktowe zapalenie skóry (KZS), inaczej wyprysk kontaktowy to termin, który określa zmiany o różnej etiologii: alergicznej i niealergicznej, rozwijające się na skutek kontaktu skóry z określonymi czynnikami wywołującymi. W populacji dziecięcej KZS uznaje się za częsty problem kliniczny, co może wynikać z pewnych odrębności skóry dzieci, które predysponują do rozwoju KZS. W poniższym artykule omówiono dwie postaci KZS: alergiczny wyprysk kontaktowy lub alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (allergic contact dermatitis, ACD) oraz wyprysk kontaktowy z podrażnienia lub kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia (ang. irritant contact dermatitis, ICD).