Dział: Studium przypadku

Ostra biegunka to zmiana konsystencji stolca i/lub zwiększenie częstotliwości wypróżnień powyżej trzech na dobę. Wirusy są przyczyną 60% wszystkich przypadków biegunki i ponad 75% wymiotów i biegunki u dzieci. Rotawirusy to najczęstszy czynnik powodujący zapalenia żołądka i jelit u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 2 lat. Postępowanie objawowe, tj. stosowanie płynów elektrolitowych do nawadniania doustnego i właściwe żywienie jest podstawą leczenia ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego niezależnie od jego etiologii. Higiena rąk ma podstawowe znaczenie jako prewencja zakażeń jelitowych. Szczepienia przeciwko rotawirusom znajdują się w polskim Programie Szczepień Obowiązkowych i są rekomendowane wszystkim niemowlętom w wieku od 6. do 24. t.ż.

Podgłośniowe zapalenie krtani jest częstą chorobą układu oddechowego u dzieci między 6. m.ż. a 5. r.ż.. Wywoływane jest przez wirusy mające powinowactwo do dróg oddechowych, w tym najczęściej przez wirusy paragrypy 1 i 3. Chociaż choroba zwykle ma charakter samoograniczający, u niektórych chorych może prowadzić do ostrych zaburzeń oddychania i wiązać się z koniecznością wizyty w placówce ochrony zdrowia. Postępowanie lecznicze zależy od wieku dziecka, ciężkości przebiegu choroby oraz możliwości uzyskania dostępu do opieki medycznej. Podstawą leczenia farmakologicznego podgłośniowego zapalenia krtani są glikokortykosteroidy, które w zależności od formy leku mogą być podawane wziewnie, doustnie, dożylnie, domięśniowo oraz doodbytniczo. Dodatkowo w przypadku podgłośniowego zapalenia krtani o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu zaleca się nebulizację z adrenaliny (epinefryny). Stosowanie antybiotyków oraz leków bronchodylatacyjnych nie jest wskazane. W artykule przedstawiono zasady postępowania w podgłośniowym zapaleniu krtani u dzieci w oparciu o zagraniczne i krajowe rekomendacje oraz metaanalizę Cochrane.

Kaszel jest jednym z najczęstszych powodów wizyt z dzieckiem u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Leki przeciwkaszlowe należą do powszechnie stosowanych środków w pediatrii. Kluczowe znaczenie ma odpowiednie dopasowanie terapii, w tym farmakoterapii, do objawów prezentowanych przez dziecko. Ponieważ odruch kaszlowy odgrywa istotną rolę w naturalnym przebiegu infekcji, jego nadmierne hamowanie jest niewskazane. W sytuacji uciążliwego kaszlu związanego z infekcją należy koncentrować się raczej na jego łagodzeniu niż na całkowitym zahamowaniu.

Jednym z najczęściej występujących objawów towarzyszących infekcjom u dzieci jest kaszel produktywny, w którego leczeniu można wykorzystywać surowce pochodzenia naturalnego. Obecnie najczęściej ordynowanymi przez lekarzy i polecanymi przez farmaceutów środkami łagodzącymi objawy kaszlu w czasie zakażenia górnych dróg oddechowych są preparaty zawierające w swoim składzie związki mukolityczne, czyli takie, których zadaniem jest rozrzedzenie zalegającego śluzu, co w efekcie ułatwia jego upłynnienie, oraz bronchospazmolityczne, czyli takie, których głównym zadaniem jest rozkurczenie oskrzeli. Wśród preparatów wykazujących właściwości broncholityczne oraz sekretolityczne o ugruntowanej pozycji w leczeniu kaszlu produktywnego oraz kaszlu ostrego będącego objawem stanów zapalnych drzewa oskrzelowego znajdują się preparaty ziołowe zawierające w składzie standaryzowany wyciąg z liści bluszczu (Hedera helicis folii extractum) oraz ziele tymianku (Thymi herba). Bezpieczeństwo oraz tolerancja wyciągu z bluszczu została szeroko poznana i potwierdzona w licznych badaniach. Potwierdzeniem tego jest fakt, iż stosowanie różnych rodzajów wyciągów z liści bluszczu w populacji pediatrycznej w leczeniu kaszlu związanego z przeziębieniem zostało oficjalnie zaakceptowane przez Komitet ds. Ziołowych Produktów Leczniczych Europejskiej Agencji Leków (EMA). Tymianek pospolity (Thymus vulgaris) to roślina bogata w olejki eteryczne, z których głównymi składnikami są tymol i karwakrol. Te substancje charakteryzują się silnym działaniem antyseptycznym, co czyni tymianek skutecznym środkiem w walce z infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Preparaty zawierające wyciąg z liści bluszczu oraz ziele tymianku stanowią istotną metodę leczenia kaszlu produktywnego oraz bezproduktywnego w czasie infekcji górnych dróg oddechowych w populacji pediatrycznej. Połączenie ekstraktów z tymianku i bluszczu wykazuje synergistyczne działanie, co pozwala na obniżenie dawek stosowanych w terapii oraz poprawę profilu bezpieczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej skuteczności terapeutycznej. Badania eksperymentalne wskazują, że te roślinne składniki mają aktywność mukoregulacyjną, hamują odpowiedź zapalną oraz wpływają na przebudowę oskrzeli, co jest szczególnie istotne w kontekście funkcjonowania komórek kubkowych i aparatu śluzowo-rzęskowego. Preparaty te skutecznie łagodzą napady suchego kaszlu, zmniejszają produkcję gęstej wydzieliny oraz redukują jej lepkość i napięcie powierzchniowe. Dodatkowo wspomagają rozszerzenie światła drzewa oskrzelowego, co ułatwia odkrztuszanie.

Zaparcie czynnościowe to chleb powszedni każdego pediatry, ale także gastroenterologa dziecięcego (zaparcie to ok. 40% wszystkich porad w tego typu poradniach). Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, jak również w Europie, a także własne badania i doświadczenia wskazują, że znajomość zasad rozpoznawania i leczenia zaparcia czynnościowego wciąż są niedostateczne. W związku z tym w opracowaniu zwrócono uwagę na skuteczność i sposób podawania podstawowych leków stosowanych w zaparciu. Makrogole, jak i laktuloza są lekami bezpiecznymi i można je stosować długo i w skutecznej dawce, czyli powodującej codzienne oddawanie stolca o konsystencji pasty do zębów (typ 4. wg skali bristolskiej). Przy długotrwałym zaparciu z wtórnymi zaburzeniami czucia stolca do leków osmotycznie czynnych dołączyć można na pewien czas pikosiarczan sodu lub czopki uwalniające dwutlenek węgla, co zdecydowanie poprawia efekty terapii.

W artykule przedstawiłyśmy opis przypadku 20-miesięcznej dziewczynki, u której w toku diagnostyki początkowo niepowiązanych ze sobą objawów rozpoznano zakażenie wirusem HIV. Szybkie postawienie diagnozy pozwoliło na sprawne przekazanie pacjentki do ośrodka referencyjnego i włączenie leczenia przeciwwirusowego. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na to, że zakażenie wirusem HIV może wystąpić w każdym okresie życia, także w wieku dziecięcym. Wdrożenie badań przesiewowych u ciężarnych znacznie zmniejszyło liczbę zakażeń wśród najmłodszych, natomiast przedstawiony przypadek wskazuje, że choć zakażenie tym wirusem nie jest zjawiskiem powszechnym u dzieci, to pediatrzy powinni zachować w tym względzie dużą czujność. Ponadto w artykule omówiłyśmy drogi zakażenia oraz ścieżki diagnostyczne zakażenia wirusem HIV w populacji dziecięcej.

Grypa jest jedną z najczęstszych chorób układu oddechowego o etiologii wirusowej. Jest to choroba wysoce zakaźna. Według WHO co roku na grypę choruje aż 20–30% dzieci na świecie. Chociaż u wielu dzieci grypa jest samoograniczającą się, niepowikłaną chorobą, w niektórych przypadkach może mieć przebieg ciężki z poważnymi powikłaniami, np. zapaleniem płuc czy zapaleniem mięśnia sercowego. Dzieci poniżej 5. r.ż. oraz starsze, obciążone chorobami przewlekłymi stanowią grupę ryzyka ciężkiego przebiegu grypy. Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie obrazu klinicznego oraz dodatniego szybkiego testu antygenowego lub RT-PCR wymazu z nosa i gardła, choć w trakcie epidemii potwierdzenie rozpoznania nie jest konieczne do włączenia leczenia. Lekiem z wyboru jest oseltamiwir. Lek ten może skrócić czas trwania choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań. Należy go włączyć u dziecka z grupy ryzyka, rozważyć włączenie go u pozostałych dzieci. Leczenie należy wdrożyć jak najwcześniej, w ciągu 48 h od wystąpienia pierwszych objawów choroby. Jest on również zalecany do chemioprofilaktyki poekspozycyjnej. Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania grypie pozostają coroczne szczepienia, które są zalecane każdemu dziecku powyżej 6. m.ż., u którego nie stwierdza się przeciwwskazań.

Jednym z najczęściej występujących objawów towarzyszących infekcjom u dzieci jest kaszel produktywny, w którego leczeniu można wykorzystywać surowce pochodzenia naturalnego. Obecnie najczęściej ordynowanymi przez lekarzy i polecanymi przez farmaceutów środkami łagodzącymi objawy kaszlu w czasie zakażenia górnych dróg oddechowych są preparaty zawierające w swoim składzie związki mukolityczne, czyli takie, których zadaniem jest rozrzedzenie zalegającego śluzu, co w efekcie ułatwia jego upłynnienie, oraz bronchospazmolityczne, czyli takie, których głównym zadaniem jest rozkurczenie oskrzeli. Wśród preparatów wykazujących właściwości broncholityczne oraz sekretolityczne o ugruntowanej pozycji w leczeniu kaszlu produktywnego oraz kaszlu ostrego będącego objawem stanów zapalnych drzewa oskrzelowego znajdują się preparaty ziołowe zawierające w składzie standaryzowany wyciąg z liści bluszczu (Hedera helicis folii extractum) oraz ziele tymianku (Thymi herba). Bezpieczeństwo oraz tolerancja wyciągu z bluszczu została szeroko poznana i potwierdzona w licznych badaniach. Potwierdzeniem tego jest fakt, iż stosowanie różnych rodzajów wyciągów z liści bluszczu w populacji pediatrycznej w leczeniu kaszlu związanego z przeziębieniem zostało oficjalnie zaakceptowane przez Komitet ds. Ziołowych Produktów Leczniczych Europejskiej Agencji Leków (EMA). Tymianek pospolity (Thymus vulgaris) to roślina bogata w olejki eteryczne, z których głównymi składnikami są tymol i karwakrol. Te substancje charakteryzują się silnym działaniem antyseptycznym, co czyni tymianek skutecznym środkiem w walce z infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Preparaty zawierające wyciąg z liści bluszczu oraz ziele tymianku stanowią istotną metodę leczenia kaszlu produktywnego oraz bezproduktywnego w czasie infekcji górnych dróg oddechowych w populacji pediatrycznej. Połączenie ekstraktów z tymianku i bluszczu wykazuje synergistyczne działanie, co pozwala na obniżenie dawek stosowanych w terapii oraz poprawę profilu bezpieczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej skuteczności terapeutycznej. Badania eksperymentalne wskazują, że te roślinne składniki mają aktywność mukoregulacyjną, hamują odpowiedź zapalną oraz wpływają na przebudowę oskrzeli, co jest szczególnie istotne w kontekście funkcjonowania komórek kubkowych i aparatu śluzowo-rzęskowego. Preparaty te skutecznie łagodzą napady suchego kaszlu, zmniejszają produkcję gęstej wydzieliny oraz redukują jej lepkość i napięcie powierzchniowe. Dodatkowo wspomagają rozszerzenie światła drzewa oskrzelowego, co ułatwia odkrztuszanie.