Zaburzenia napadowe okresu noworodkowego

Uważa się, że niedojrzałość układu nerwowego noworodków jest przyczyną zwiększonego ryzyka pojawienia się drgawek oraz innych zachowań, które nie mają charakteru zaburzeń padaczkowych, a ze względu na wiek dziecka oraz zachodzące procesy adaptacyjne, są trudne w interpretacji oraz różnicowaniu z napadami padaczkowymi. Obserwowane w okresie noworodkowym stany napadowe budzą zrozumiały niepokój co do stanu zdrowia dziecka oraz dalszego rokowania. Skłania to do jak najszybszego postawienia prawidłowego rozpoznania oraz, w razie konieczności, wdrożenia odpowiedniego leczenia. Jednocześnie obserwuje się nadrozpoznawalność padaczki u najmłodszych dzieci, co może prowadzić do niepotrzebnego leczenia przeciwdrgawkowego oraz narażania pacjenta oraz jego rodzinę na obciążenia psychiczne i socjologiczne. Dlatego tak ważna jest znajomość innych stanów napadowych obserwowanych we wczesnym okresie życia dziecka i wykluczenie ich przed ostatecznym rozpoznaniem padaczki. 
Autorki niniejszego artykułu dokonały przeglądu najczęstszych niepadaczkowych zaburzeń napadowych obserwowanych w populacji noworodkowej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na obraz kliniczny, objawy prodromalne, czynniki prowokujące oraz inne symptomy charakterystyczne dla tego typu stanów napadowych.

Drżenia 

Drżenia są najczęstszymi zaburzeniami ruchowymi obserwowanymi w okresie noworodkowym [1]. Pojawiają się zwykle w pierwszych 3 dobach życia i mogą dotyczyć nawet 2/3 zdrowych noworodków [2, 3]. 
Drżenia są mimowolnymi, rytmicznymi ruchami oscylacyjnymi o jednakowej amplitudzie wokół ustalonej osi, wynikającymi z naprzemiennego działania mięśni agonistów i antagonistów. Można je podzielić na drobnofaliste (o wysokiej częstotliwości – większej niż 6 Hz, i niskiej amplitudzie – mniejszej niż 3 cm) lub grubofaliste (o niskiej częstotliwości – mniejszej niż 6 Hz, i wysokiej amplitudzie – 3 cm lub więcej) [3]. 
Drżenia mogą być objawem klinicznym zarówno stanu fizjologicznego, jak i patologicznego. Drżenia fizjologiczne są często izolowanym objawem u zdrowych noworodków bez powikłań okołoporodowych w wywiadzie i wydają się związane z procesem dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego. Jedna z teorii przypisuje drżenie nadmiernemu odruchowi rozciągania mięśni, spowodowanemu przejściową niedojrzałością rdzeniowych interneuronów hamujących [4]. Druga hipoteza mówi o podwyższonym poziomie noradrenaliny u prezentującego drżenia noworodka, jako części procesu adaptacji do życia pozamacicznego [5]. Na podstawie badań obserwacyjnych stwierdzono, że nawracające drżenia występują częściej u noworodków z niską masą urodzeniową, głównie podczas snu, aktywnego czuwania, płaczu lub w sytuacjach stresowych [6]. Dodatkowo stwierdzono większe ryzyko pojawienia się drżeń u noworodków matek z rozpoznaną cukrzycą ciążową, tyreotoksykozą, sepsą, stanem przedrzucawkowym, niewydolnością łożyska oraz powikłanym porodem [7]. Stwierdzono zależność występowania drżeń i nadpobudliwości ruchowej u niemowląt karmionych piersią, których matki spożywały nadmierną ilość czekolady, kawy i herbaty [8, 9]. 
Istnieją również doniesienia sugerujące, że nasilone drżenia mogą być najwcześniejszym objawem niedoboru witaminy D u noworodka [10]. 
Drżenia o charakterze patologicznym mogą mieć związek z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną, krwotokiem śródczaszkowym, zaburzeniami elektrolitowymi i metabolicznymi (hipokalcemią, hipoglikemią, nadczynnością tarczycy), posocznicą, hipotermią i odstawieniem leków [1, 2, 3]. Opisuje się związek drżeń z narażeniem płodu na działania leków (opiaty, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny) lub substancji toksycznych, takich jak marihuana, kokaina, wziewne substancje lotne, nie stwierdzono natomiast zależności w przypadku używania przez matkę alkoholu 
lub nikotyny [1, 6].
Znana jest również autosomalna dominująca postać drżenia, nazywana rodzinnym drżeniem brody, która charakteryzuje się mimowolnym drżeniem podbródka i dolnej wargi. Obserwuje się je szczególni...