Dział: Studium przypadku

W codziennej praktyce lekarskiej spotykamy się często z zapaleniem zatok przynosowych. Grupa ekspertów w 2020 roku wydała dokument porządkujący objawy, diagnostykę oraz sposoby leczenia pacjentów z zapaleniem zatok. Jest to kontynuacja dokumentu EPOS 2012. Po porównaniu obu dokumentów można stwierdzić, że zmianie uległ podział zapaleń zatok, uporządkowane zostały zalecenia dla pacjentów przed zgłoszeniem się do lekarza, leczenie przez lekarza rodzinnego oraz opieka specjalistyczna. Przedstawiono wskazania i czas wykonywania badań obrazowych, również większy nacisk został położony na diagnostykę wtórnych przyczyn zapaleń zatok.

Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicellazoster virus, VZV). Jej charakterystycznym objawem są zróżnicowane zmiany skórne: wysypka w postaci grudek, charakterystycznych pęcherzyków wypełnionych przeźroczystym płynem, a następnie krost z mętną, ropną zawartością. Na ospę wietrzną chorują tylko ludzie, a jedynym rezerwuarem czynnika etiologicznego – VZV jest człowiek.

W niniejszym opracowaniu przedstawione zostały najważniejsze aktualne (2020 rok) zalecenia Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej dotyczące zapobiegania IgE-zależnej alergii na pokarm. W porównaniu z wcześniejszymi wytycznymi z 2014 roku, trzy najważniejsze zmiany obejmują: (1) wprowadzanie dobrze ugotowanego (ale nie pasteryzowanego lub surowego) jaja kurzego do diety niemowląt w ramach wprowadzania pokarmów uzupełniających (umiarkowana jakość danych); (2) w populacjach, w których występuje duże ryzyko alergii na orzeszki ziemne, wprowadzanie orzeszków ziemnych do diety niemowląt, w odpowiedniej dla wieku formie, w czasie wprowadzania pokarmów uzupełniających (umiarkowana jakość danych); (3) unikanie suplementacji mlekiem modyfikowanym na bazie mleka krowiego w 1. tyg.ż. (niska jakość danych). Przedstawienie aktualnego stanu wiedzy ma na celu ułatwienie lekarzom postępowania w codziennej praktyce.

Układ pokarmowy noworodka i niemowlęcia, a potem i małego dziecka spełnia co prawda wszystkie podstawowe funkcje, jednak jego dojrzałość czynnościowa u poszczególnych dzieci bywa w czasie zróżnicowana. Zmniejszone napięcie dolnego zwieracza przełyku sprzyja typowym dla wieku niemowlęcego regurgitacjom i ulewaniu. Aktywność i ilość wydzielanych enzymów trawiennych, z wyjątkiem laktazy, dojrzewa i osiąga poziom dorosłych w różnym czasie (np. amylaza trzustkowa i pepsyna dopiero ok. 1. r.ż.). Obniżone jest wydzielanie soku żołądkowego, a jego pH jest stosunkowo wysokie. Czas pasażu u niemowląt i dzieci młodszych wydaje się krótszy niż u dzieci starszych i dorosłych. Wydzielanie żółci oraz krążenie kwasów żółciowych są początkowo niedoskonałe, co przejściowo upośledzać może trawienie tłuszczów. Pierwsze dwa lata życia to także okres dojrzewania i stabilizowania się mikrobioty jelitowej – jej skład i funkcjonalność zbliżoną do obserwowanej u dorosłych dzieci uzyskują ok. 2.–3. r.ż. Wszystko to powoduje większe lub mniejsze problemy z adaptacją do spożywanych posiłków i wywoływać może zaburzenia określane ogólnym mianem czynnościowych.

Niedokrwistość należy do najczęstszych chorób układu krwiotwórczego. Spośród przyczyn niedokrwistości najczęstszą u dzieci jest niedokrwistość z niedoboru żelaza. Może ona wystąpić w każdym wieku, ale głównie obserwuje się ją w okresach intensywnego wzrostu, czyli w dwóch pierwszych latach życia i w okresie pokwitania. Z uwagi na bezpośredni wpływ niedokrwistości na rozwój organizmu i jakość życia zwłaszcza w pierwszym roku życia, ogromne znaczenie ma zapobieganie jej wystąpieniu za pomocą prawidłowo stosowanej profilaktyki.

Rdzeniowy zanik mięśni (SMA – spinal muscular atrophy) jest postępującą chorobą zwyrodnieniową neuronów ruchowych prowadzącą do zaniku mięśni. Jest to choroba uwarunkowana genetycznie i spowodowana mutacją w genie SMN1, odpowiedzialnym za produkcję białka SMN, które jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania motoneuronów. Tradycyjnie SMA dzieli się na cztery typy. Obecnie używana jest klasyfikacja funkcjonalna, której wyznacznikiem jest najwyżej osiągnięty etap rozwoju ruchowego. Rozpoznanie rdzeniowego zaniku mięśni stawia się na podstawie objawów klinicznych, ale przede wszystkim badania genetycznego, potwierdzającego mutację w genie SMN1 oraz określającego liczbę kopii genu SMN2, mającego duże znaczenie prognostyczne. Poznanie molekularnego podłoża rdzeniowego zaniku mięśni pozwoliło na przygotowanie leków specjalnie dedykowanych tej chorobie. Pierwszym preparatem, dopuszczonym do leczenia SMA, był nusinersen (Spinraza). Kolejną opcją terapeutyczną jest zastosowanie terapii genowej opartej na wirusie AAV9, w celu dostarczenia, komplementarnego do SMN1, niezmutowanego DNA do motoneuronów.

Postępowanie dietetyczne w przypadku alergii na białka mleko krowie wymaga całkowitego ich wyeliminowania. W leczeniu stosowane są m.in. preparaty oparte na aminokwasach. Dostarczają białko tylko w postaci wolnych aminokwasów i nie zawierają potencjalnie alergizujących peptydów. Artykuł stanowi podsumowanie aktualnych danych oceniających skuteczność kliniczną i bezpieczeństwo stosowania preparatów aminokwasowych. W celu identyfikacji oryginalnych publikacji przeszukano komputerową bazę piśmiennictwa medycznego MEDLINE oraz Cochrane Library (do sierpnia 2021). W opracowaniu podsumowano również aktualne stanowiska towarzystw naukowych lub grup ekspertów dotyczące wskazań do stosowania preparatów aminokwasowych u dzieci. Chociaż mogą one być stosowane jako leczenie pierwszego rzutu alergii na białka mleka krowiego, ich stosowanie jest zasadniczo ograniczone do dzieci z ciężką jej postacią.

Bluszcz jest rośliną stosowaną od wieków w terapii infekcji, ale stosunkowo niedawno odkryto, iż liście bluszczu Hedera hedelix zawierają hederakozyd C i jego pochodne saponiny – alfa-hederynę, czyli substancję, która jest odpowiedzialna za jego farmakologiczne działanie: wykrztuśne, rozkurczające oraz sekretolityczne. Dzięki tym właściwościom wyciągi bluszczu stosowane są w leczeniu infekcji układu oddechowego.