Dział: Studium przypadku

Alergia na białka mleka krowiego (ABMK) to powtarzająca się odpowiedź odpornościowa na białka pochodzące z mleka krowiego będąca najbardziej rozpowszechnioną formą alergii występującą u niemowląt i małych dzieci. Jest następstwem atypowej odpowiedzi odpornościowej o charakterze IgE-zależnym, IgE-niezależnym oraz o charakterze mieszanym. Odpowiedź IgE-zależna cechuje się natychmiastowością (początek w ciągu kilku minut do pierwszych 2 godzin po kontakcie z alergenem – wyjątkowo po 6–12 godz.) i daje głównie objawy skórne, oddechowe, niekiedy anafilaktyczne. Cechuje ją także obecność we krwi swoistych przeciwciał klasy IgE oraz dodatnich testów skórnych (testy punktowe). Odpowiedź IgE-niezależna, najczęściej o charakterze komórkowym charakteryzuje się przede wszystkim objawami ze strony układu pokarmowego. Jak dotąd dla tego typu odpowiedzi nie ustalono wiarygodnych metod diagnostycznych, ponieważ odpowiedź ta jest spowodowana przez różne komórki i różne cytokiny. Ten typ reakcji obejmuje takie schorzenia wywołane białkiem pokarmowym, jak: alergiczne zapalenie jelita grubego (FPIAP), zapalenie jelit wywołane białkami pokarmowymi (FPIES), enteropatię wywołaną białkami pokarmowymi (FPE), eozynofilowe zaburzenia żołądkowo-jelitowe (EGID), w tym eozynofilowe zapalenie przełyku (EoE). Wymagają one do rozpoznania wykonania endoskopii i pobrania wycinków do badania histopatologicznego. Mogą także wystąpić objawy bardziej niespecyficzne, które stosunkowo łatwo pomylić z czynnościowymi zaburzeniami osi mózg–jelito, takimi jak zespół jelita drażliwego, kolka niemowlęca czy też zaparcie. W pracy przedstawiono praktyczne zasady rozpoznawania i leczenia ABMK – postaci łagodnej, umiarkowanej i ciężkiej.

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest powszechną przewlekłą chorobą układu oddechowego, która dotyka miliony osób na świecie, ma istotny wpływ na jakość życia, efekty uczenia, produktywność i choroby współistniejące, w tym astmę i zapalenie spojówek. Pomimo wysokiej zachorowalności, pogarszania codziennego funkcjonowania oraz znacznego obciążenia sytemu opieki zdrowotnej, ANN pozostaje ciągle niedoszacowany: niedostatecznie diagnozowany i niedostatecznie leczony, co szczególnie często obserwuje się w populacji dziecięcej. Głównymi objawami ANN, IgE-zależnego zapalenia błony śluzowej nosa są: kichanie, swędzenie i wyciek z nosa oraz niedrożność nosa. Postępowanie kliniczne ma na celu złagodzenie i kontrolę objawów, wyeliminowanie zapalenia alergicznego i potencjalne wywołanie tolerancji na alergen za pomocą immunoterapii alergenowej. W większości przypadków ANN wykazuje zadowalającą odpowiedź na farmakoterapię. Leczenie farmakologiczne powinno być bezpieczne, skuteczne i łatwe do podania, ponieważ leczy się pacjentów z przewlekłą chorobą, czasami przez długi czas. Najczęściej stosowane preparaty to: doustne lub donosowe leki przeciwhistaminowe, donosowe glikokortykosteroidy lub leki złożone – zdefiniowane połączenie donosowych leków przeciwhistaminowych i glikokortykosteroidów. Na podstawie badań można stwierdzić, że najbardziej skuteczna jest terapia lekiem złożonym, zwłaszcza w umiarkowanym i ciężkim ANN, opornym na wcześniejsze leczenie. Zgodnie z europejskimi regulacjami takie leki dostępne są dla dzieci powyżej 12. r.ż. Niektórzy alergicy i ich opiekunowie mimo prowadzonego leczenia nie są zadowoleni z jego efektów, osiągając tylko częściową kontrolę choroby. Powstają więc nowe inicjatywy, takie jak EUFOREA, rozwijane równolegle z już istniejącymi, takimi jak ARIA, aby integrować pacjentów i pracowników służby zdrowia w procesie terapeutycznym i tworzyć nowe zalecenia, które będą najbliższe idei medycyny precyzyjnej, dostarczającej odpowiednie leczenie właściwemu pacjentowi we właściwym czasie.

Skóra dzieci w porównaniu do skóry dorosłych charakteryzuje się licznymi odrębnościami przekładającymi się na większą wrażliwość. Zwiększona podatność skóry dzieci na skutki ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe wskazuje, że dzieci i ich rodzice muszą być odpowiednio wyedukowani w zakresie fotoprotekcji. W poniższym artykule omówiono zasady fotoprotekcji u dzieci.

Wprowadzenie programu bezpłatnych szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dla dzieci w wieku 12–13 lat oraz refundacji aptecznej pozwalającej na bezpłatny zakup szczepionki przeciw HPV dla dzieci i młodzieży, które nie zostały objęte programem, dają szansę na zmianę niekorzystnych wskaźników zapadalności i śmiertelności z powodu raka szyjki macicy i innych nowotworów HPV-zależnych w Polsce. Aby uzyskać oczekiwane efekty, najważniejszy jest wysoki odsetek zaszczepionej populacji. Aktualnie z możliwości szczepienia w ramach programu skorzystało kilkanaście procent uprawnionych dzieci. Taka realizacja profilaktyki pierwotnej nie daje szans na zmniejszenie krążenia wirusa HPV oraz nie wpływa na epidemiologię nowotworów w przyszłości. Należy dołożyć wszelkich starań, aby szansa, jaką otrzymały polskie nastolatki, została odpowiednio wykorzystana.

Antybiotyki, stanowiąc kluczowe odkrycie w medycynie, są niezbędne w walce z infekcjami bakteryjnymi i chorobami zakaźnymi. Mimo ich niepodważalnej roli, stosowanie antybiotyków wiąże się też z pewnymi negatywnymi skutkami. Głównym problemem jest rozwój oporności na antybiotyki, co Światowa Organizacja Zdrowia uznaje za jedno z dziesięciu największych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Inną poważną kwestią jest dysbioza, czyli zmniejszenie różnorodności mikrobioty, brak korzystnych mikroorganizmów lub obecność potencjalnie szkodliwych drobnoustrojów. Niniejszy artykuł przedstawia wpływ antybiotyków na mikrobiotę jelitową oraz omawia rolę probiotyków jako potencjalnego wsparcia dla mikrobioty podczas antybiotykoterapii. Chociaż rola niektórych probiotyków w zapobieganiu biegunce związanej z antybiotykoterapią jest dobrze udokumentowana, nadal pozostają pytania dotyczące ich wpływu na zaburzenia mikrobioty podczas antybiotykoterapii.

Kaszel stanowi jeden z najczęstszych objawów będących przyczyną konsultacji w codziennej praktyce pediatrycznej. Jest to fizjologiczny odruch mający na celu zapewnienie drożności dróg oddechowych. Podstawą procesu diagnostycznego u dziecka z kaszlem jest odpowiednio zebrany wywiad i pełne badanie przedmiotowe w celu oceny charakteru kaszlu i ustalenia jego potencjalnych przyczyn. Stwierdzenie obecności lub braku wykrztuszanej wydzieliny może ułatwić wdrożenie adekwatnego leczenia objawowego. W przypadku produktywnego charakteru kaszlu zastosowanie znajdują przede wszystkim leki mukolityczne mające na celu ułatwienie dziecku usunięcia zalegającej plwociny z dróg oddechowych. Natomiast w przypadku kaszlu suchego wskazane jest stosowanie leków przeciwkaszlowych. Wśród nich duże znaczenie w leczeniu empirycznym znajduje lewodropropizyna, jako lek o działaniu obwodowym, pozbawiony depresyjnego działania na ośrodkowy układ nerwowy.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą chorobą zapalną skóry, która często rozwija się w okresie niemowlęcym lub we wczesnym dzieciństwie. Zgodnie z danymi szacunkowymi AZS dotyczy od 10% do 20% dzieci i od 1% do 3% dorosłych. Postępowanie w AZS jest złożone i uzależnione od nasilenia objawów, ich charakteru i czasu trwania. W przypadku zmian o łagodnym nasileniu należy stosować terapię miejscową: antyseptyki, miejscowe glikokortykosteroidy (mGKS) lub miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK). W poniższym artykule skupiono się na omówieniu zagadnienia skuteczności i bezpieczeństwa mIK.

Cukrzyca typu 1 (T1D) stanowi najczęstsze schorzenie metaboliczne u dzieci i znacząco wpływa na jakość życia dotkniętych nią osób oraz ich rodzin. W ciągu ostatnich dziesięcioleci, szczególnie od początku pandemii COVID-19, obserwuje się stały wzrost liczby przypadków T1D oraz nasilenie jej objawów klinicznych. W Europie aż 300 000 dzieci i młodzieży zmaga się z tą chorobą. W chwili diagnozy T1D około połowa dzieci doświadcza znacznego pogorszenia stanu zdrowia, często wymagając przyjęcia na oddział intensywnej terapii z powodu kwasicy ketonowej.