Nadczynność tarczycy u dzieci stanowi rzadkie schorzenie endokrynologiczne. Oprócz charakterystycznych objawów klinicznych hipertyreozy zdarzają się też mniej typowe manifestacje. W pracy opisano przypadek 15-letniej dziewczynki leczonej od lat z powodu nadczynności tarczycy, u której głównym objawem pogorszenia kontroli choroby były nasilone obrzęki kończyn dolnych, którym towarzyszyło wole utrudniające przełykanie. Stwierdzono bardzo wysokie stężenie wolnych hormonów tarczycy wraz z hipertransaminazemią. Po włączeniu intensywnego leczenia zachowawczego pod postacią dużych dawek tyreostatyku, β-blokera i glikokortykosteroidu udało się szybko opanować objawy. Ze względu na brak trwałej remisji choroby ostatecznie pacjentka została zakwalifikowana do leczenia radykalnego.
Dział: Studium przypadku
Zakażenia gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus) stanowią duże wyzwanie dla pediatrów. Nawet 40% pacjentów może być bezobjawowym nosicielem gronkowca złocistego, ale bakteria ta jest również odpowiedzialna za zmiany w obrębie wielu narządów, często o ciężkim przebiegu. Do najłagodniejszych należą miejscowe stany zapalne skóry, a najcięższe postaci kliniczne to martwicze zapalenie powięzi, zapalenia wsierdzia, posocznica oraz stany wywołane toksynami gronkowcowymi, takie jak zespół wstrząsu toksycznego. Nosicielstwo jest również czynnikiem ryzyka powikłań po zabiegach operacyjnych, zwłaszcza kardiochirurgicznych i orto- pedycznych. Zwiększone ryzyko ciężkich zakażeń stanowią cewniki centralne często używane u dzieci wymagających długiego leczenia w warunkach szpitalnych. Dodatkowym problemem w prowadzeniu skutecznego leczenia są mechanizmy oporności wytwarzane przez S. aureus, takie jak wytwarzanie beta-laktamaz oraz obecność szczepów MRSA. Znajomość objawów zakażenia oraz zasad leczenia jest niezbędna w codziennej praktyce pediatrów.
Homeostaza w składzie jakościowym i ilościowym mikrobioty przewodu pokarmowego odgrywa zasadniczą rolę w dobrostanie naszego organizmu. Liczne dolegliwości mają swoją przyczynę w zaburzeniach mikrobioty jelitowej. Możliwości, jakie daje leczenie polegające na modyfikacji składu bakterii w naszym organizmie, to przedmiot zainteresowania wielu badaczy. Jeszcze do niedawna nasza wiedza dotyczyła samych bakterii probiotycznych. Aktualnie do leczenia zaburzeń mikrobioty bakteryjnej możemy zastosować prebiotyki, probiotyki, synbiotyki i postbiotyki. Ogrom możliwości, jakie dają nam wymienione preparaty, jest wyzwaniem dla naukowców głównie ze względu na konieczność przeprowadzenia licznych badań naukowych. Od dobrze zaplanowanych badań oczekujemy odpowiedzi na pytanie, który szczep i w jakiej dawce jest najbardziej skuteczny w leczeniu określonych zaburzeń. W przypadku dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, dużym wyzwaniem dla lekarzy i rodziców jest skuteczne zapobieganie i zmniejszanie liczby infekcji. Część probiotyków daje nam pewne możliwości zastosowania, póki co jako terapia uzupełniająca właściwe leczenie. Aktualnie nie ma wytycznych, które zalecałyby rutynowe stosowanie probiotyków w zapobieganiu wystąpienia infekcji dróg oddechowych lub ich leczeniu.
Leczenie mukolityczne mokrego kaszlu związanego z ostrymi lub przewlekłymi chorobami oskrzeli i płuc
Kaszel to jeden z najczęstszych objawów chorób układu oddechowego zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jest to naturalna reakcja obronna organizmu zapewniająca oczyszczanie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny, zainhalowanych cząstek, ciał obcych. Na podstawie długości trwania kaszlu można wyróżnić kaszel ostry i przewlekły. W zależności od jego charakteru wyróżnia się kaszel suchy oraz produktywny. Każdy rodzaj kaszlu wymaga innego sposobu terapii, dostosowanej zarówno do przyczyny dolegliwości, jak i do charakteru kaszlu. W niniejszym artykule opisano metody leczenie kaszlu produktywnego, ostrego, jak i przewlekłego.
Pokrzywka jest jedną z najczęstszych chorób alergologicznych. Ostra pokrzywka jest rozpoznawana, jeśli objawy trwają poniżej 6 tyg., a przewlekła – powyżej 6 tyg. U dzieci najczęstszą przyczyną ostrej pokrzywki jest: infekcja, alergia na pokarm, konserwanty, leki, alergeny powietrznopochodne. Z uwagi na wysoki profil bezpieczeństwa, długie działanie i brak istotnego działania sedatywnego lekami pierwszego rzutu w terapii pokrzywek są leki przeciwhistaminowe II generacji: cetyryzyna, desloratadyna, rupatadyna, bilastyna, feksofenadyna, lewocetyryzyna, loratadyna. Przy braku dobrego efektu klinicznego stosowanego leku możliwa jest zamiana preparatu na inny lek przeciwhistaminowy II generacji.
Okres jesienno-zimowy jest nieodłącznie związany ze wzrostem częstości występowania infekcji dróg oddechowych u dzieci. Fakt ten rodzi duże oczekiwania ze strony rodziców w zakresie wzmacniania odporności u dzieci. Zadaniem lekarzy jest pomoc przy wprowadzaniu prozdrowotnych zmian stylu życia, a także poradnictwo przy wyborze preparatu podnoszącego odporność. Wiele z dostępnych środków uznawanych za stymulujące odporność nie posiada udowodnionego działania klinicznego. W niniejszym przeglądzie krytycznie oceniamy dowody naukowe na skuteczność najpopularniejszych substancji używanych w zapobieganiu infekcjom dróg oddechowych u dzieci, w tym witamin, leków, suplementów diety, preparatów pochodzenia roślinnego, probiotyków i lizatów bakteryjnych.
Ból, gorączka, kaszel to podstawowe dolegliwości towarzyszące zakażeniom układu oddechowego. Formalnie kaszel, podobnie zresztą jak ból i gorączka, są reakcjami obronnymi i jako takie z punktu widzenia patofizjologii nie powinny być niwelowane. Dla praktyka jednak oczywiste jest, że suchy męczący kaszel, często bolesny, utrudniający zasypianie lub budzący w nocy bywa trudną do zniesienia dolegliwością. Wiadomo także, że jego łagodzenie nie wydłuża i nie komplikuje procesu leczenia. Powstaje pytanie, jak z nim bezpiecznie walczyć, jeśli się już na taką walkę zdecydujemy. Bezpiecznym, sprawdzonym pod względem skuteczności w licznych badaniach i metaanalizach lekiem w zakażeniach dolnych dróg oddechowych jest lewodropropizyna. W kaszlu towarzyszącym zakażeniom górnych dróg oddechowych, tzw. spływowym, w przebiegu ostrego zapalenia nosa i zatok przynosowych (OZNiZP) zalecanymi lekami są pseudoefedryna i antyhistaminiki I generacji.
Infekcje bakteryjne skóry i tkanek miękkich stanowią powszechny problem w populacji pediatrycznej i są częstym powodem konsultacji lekarskich. W poniższym artykule opisano epidemiologię, czynniki ryzyka, obraz kliniczny, diagnostykę i terapię najczęstszych zakażeń bakteryjnych przebiegających z zajęciem skóry i tkanek miękkich. Podkreślono konieczność rozważnego stosowania antybiotykoterapii z uwagi na niepokojące zjawisko narastania oporności bakteryjnej.
Wyciąg z suchych liści bluszczu jest stosowany w leczeniu objawów kaszlu występującego w przebiegu zakażeń układu oddechowego u dzieci i dorosłych. Mechanizm działania preparatu jest efektem jego sekretolitycznych i broncholitycznych właściwości. Główne aktywne składniki saponiny, a zwłaszcza alfa-hederyna, odpowiadają za jego efekt terapeutyczny. Tolerancja i bezpieczeństwo potwierdzono w badaniach klinicznych.
Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych (OZNiZP) (rhinosinusitis) jest chorobą występującą powszechnie i będącą znacznym obciążeniem zarówno dla służby zdrowia, jak i przyczyną istotnego obniżenia produktywności jednostek. Jest konsekwencją zakażenia wirusowego, tzw. przeziębienia, wywołanego najczęściej przez: rino- i orbiwirusy, wirusy RS, grypy i paragrypy oraz adenowirusy. Zakażenie bakteryjne jest następstwem wirusowego OZNiZP i występuje jedynie w 0,5–2% przypadków OZNiZP. OZNiZP u dzieci definiuje się jako nagłe wystąpienie dwóch lub więcej następujących objawów: blokada/niedrożność/obrzęk błony śluzowej nosa lub obecność przebarwionej wydzieliny z nosa (wydostającej się z otworów nosowych lub ściekającej po tylnej ścianie gardła) lub obecność kaszlu (w dzień i w nocy) przez < 12 tygodni z okresami wolnymi od objawów, jeśli problem się powtarza. Podstawowym sposobem leczenia jest terapia objawowa, a leczenie antybiotykiem jest wskazane i potrzebne, dopiero jeśli jest to trzeci epizod ostrego zapalenia zatok w danym roku lub gdy obecne są powikłania. W pierwszym bakteryjnym zakażeniu z reguły wystarcza intensywna terapia objawowa. Powikłania oczodołowe OZNiZP nie należą do rzadkości i warto o nich pamiętać. Obejmują one zapalenie tkanki łącznej okołooczodołowej i częściej zapalenie tkanki łącznej oczodołu i są najczęściej zjawiskiem wtórnym do ostrego bakteryjnego zapalenia sitowia. Ocena tego powikłania powinna obejmować tomografię komputerową oczodołów i zatok z konsultacją okulistyczną i otolaryngologiczną. Rozpocząć także należy leczenie dożylnymi antybiotykami. Zapalenie tkanki łącznej oczodołu może wymagać chirurgicznego drenażu zatok sitowych lub oczodołu. W podsumowaniu zawarto algorytm postępowania diagnostycznego i leczniczego u dziecka chorego na OZNiZP, zaproponowany przez EPOS w 2020 r.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) są coraz częściej rozpoznawanymi zaburzeniami neurorozwojowymi, dlatego bardzo ważna staje się dziś wiedza lekarzy dotycząca wczesnego rozpoznawania, ścieżki diagnostycznej autyzmu oraz umiejętność pracy z dzieckiem z ASD i jego rodziną. Artykuł przedstawia opis przypadku 28-miesięcznego chłopca, skierowanego do diagnozy w kierunku ASD przez lekarza pediatrę, którego niepokój wzbudziło zachowanie dziecka podczas jednej z rutynowych wizyt pediatrycznych. W omówieniu przedstawiono niepokojące objawy, na które warto zwrócić uwagę w wieku wczesnodziecięcym, propozycje możliwości ich weryfikacji podczas krótkiej wizyty w warunkach ambulatoryjnych oraz ścieżkę diagnostyczną dla dzieci z podejrzeniem ASD. Następnie wskazano jak można dostosować sposób prowadzenia wizyt lekarskich tak, aby były one jak najbardziej przyjazne osobom ze spektrum autyzmu.
Szczepionki wieloskładnikowe będące produktami leczniczymi chroniącymi w jednym podaniu przed 4, 5 lub 6 chorobami są określane mianem szczepionek wysoce skojarzonych. Szczepienia wysoce skojarzone nie są finansowane z budżetu. Koszty wykorzystania tych preparatów leżą po stronie rodziców dziecka i mogą być dla nich obciążeniem finansowym. Cały cykl szczepień powinien być wykonywany tym samym preparatem. Zastosowanie szczepionek wysoce skojarzonych umożliwia zredukowanie liczby koniecznych ukłuć podczas jednej wizyty oraz zmniejszenie liczby wizyt. Daje większy profil bezpieczeństwa w odniesieniu do komponenty acelularnej krztuśca. Szczepionki wysoce skojarzone ułatwiają realizację programu szczepień ochronnych i są z powodzeniem stosowane w wielu krajach. Ich wykorzystanie umożliwia uzupełnienie niedostatecznej realizacji szczepień także w przypadkach brakującej dokumentacji medycznej.