Autor: Ewa Willak-Janc

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęściej spotykaną chorobą przewlekłą w ambulatoryjnej praktyce lekarskiej. Statystyki wskazują, że choroba występuje u 10–30% dorosłych i prawie u 40% dzieci. Dotychczasowe postępowanie z ANN obejmuje terapię objawową oraz immunoterapię alergenową, swoistą, poprzedzoną szczegółową diagnozą. Klasyczne metody immunoterapii to wieloletnie i powtarzalne podawanie alergenów podskórnie (SCIT) lub podjęzykowo (SLIT). Nowe badania skupiają się na nowych metodach immunoterapii, głównie iniekcyjnej, ale opartej na krótszych schematach i zmodyfikowanych alergenach. W pomocy pacjentowi z poradzeniem sobie w ostrym okresie choroby przychodzi telemedycyna oraz aplikacje mobilne, usprawniające komunikację z lekarzem. Aby ułatwić pacjentowi dostęp do terapii, wiele leków można kupić bez recepty, korzystając z porady farmaceuty. Istotna jest współpraca między lekarzami różnych specjalności oraz farmaceutami.

Steroidy donosowe (INC) są rekomendowane jako leczenie pierwszej linii w alergicznym nieżycie nosa, a jako leczenie wspomagające w zapaleniu zatok, polipach nosa i wielu innych. Istnieje wiele danych potwierdzających ich bezpieczeństwo i skuteczność. Preparaty steroidowe różnią się między sobą i można dopasować konkretny preparat do oczekiwań pacjenta. Aby zoptymalizować sposób podania i zminimalizować działania niepożądane należy przekazać pacjentowi wskazówki co do techniki i sposobu prawidłowej aplikacji leku oraz czasie trwania terapii.

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęściej spotykaną chorobą przewlekłą w ambulatoryjnej praktyce lekarskiej. Częstość jego występowania rośnie równolegle z innymi chorobami IgE zależnymi. Statystyki podają, że choroba występuje u 10–30% dorosłych i nawet do 40% u dzieci. Połowa pacjentów z ANN doświadcza objawów do 4 miesięcy w roku, podczas gdy ponad 20% ma objawy dłużej niż 9 miesięcy w roku. Choroba ta często wiąże się z astmą oskrzelową, zapaleniem zatok i zapaleniem ucha środkowego.

Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą, mającą istotny wpływ na jakość życia, co jest szczególnie ważne w okresie dojrzewania. Opieka nad nastolatkiem z astmą powinna uwzględniać szybkie zmiany fizyczne, emocjonalne, poznawcze i społeczne, które zachodzą w tym okresie. Proces diagnostyczny może być trudniejszy, gdyż nastolatki zaprzeczają swojej chorobie. Zatem zarówno niedodiagnozowanie, jak i niedocenianie ciężkości astmy mogą prowadzić do nieprawidłowości w procesie leczenia i możliwego do uniknięcia pogorszenia przebiegu choroby, a nawet śmierci. I odwrotnie, nastolatki mogą mieć błędną diagnozę astmy oskrzelowej lub nasilenie choroby może być przecenione, co też może prowadzić do niewłaściwego lub nadmiernego leczenia.

Choroby zapalne nosa i zatok przynosowych są bardzo powszechne w społeczeństwie, a ich objawy i powikłania mogą w znaczący sposób wpłynąć na jakość życia. Donosowo podawane kortykosterydy są skuteczną i preferowaną metodą leczenia, gdyż terapia jest szybka, względnie prosta i optymalizuje jakość życia, nie niosąc ryzyka znacznych objawów ubocznych i powikłań. Ponieważ na rynku farmaceutycznym jest dostępnych wiele różnych preparatów, artykuł ten porównuje ich właściwości, aby ułatwić wybór tego najlepszego dla naszych pacjentów.

Wzrost użycia steroidów donosowych w leczeniu różnych schorzeń dotyczących jamy nosowej odzwierciedla ich skuteczność, dobrą tolerancję i niezawodność. Jednak kwestie związane z bezpieczeństwem nadal wywołują dyskusje i zamieszanie wśród klinicystów. W związku z tym nadal panuje niechęć i niepewność w ordynowaniu i stosowaniu tych skutecznych środków do leczenia schorzeń przewlekłych. Szczególnie obawy budzi pytanie, czy steroidy donosowe niekorzystnie wpływają na różne układy homeostatyczne, wzrost i metabolizm kości oraz na wzrok. Ponadto rosnąca rola steroidów donosowych w populacjach pediatrycznych wzbudza obawy, że środki te mogą powodować nadmierne obciążenie sterydami, które łatwiej wywołują działania niepożądane. Przegląd piśmiennictwa w przeważający sposób potwierdza tezę, że steroidy donosowe są bezpieczne w standardowo przepisywanych dawkach, że są środkiem skutecznym, a w niektórych sytuacjach wręcz niezastąpionym.

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest bardzo powszechnym schorzeniem, u podłoża którego leży immunologicznie uwarunkowana nadwrażliwość na alergeny często występujące w otoczeniu. W zależności od rodzaju alergenu dzielimy go na sezonowy (drzewa, trawy, chwasty) oraz całoroczny (roztocza, zwierzęta domowe). Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania objawom jest eliminacja alergenów z otoczenia, jeśli nie jest to możliwe, wprowadza się terapię doustnymi lekami antyhistaminowymi oraz sterydami stosowanymi miejscowo do jamy nosowej. Optymalną metodą leczenia jest immunoterapia, jednak aby jej zastosowanie było skuteczne, należy zidentyfikować czynnik wywołujący symptomy i pewnie skorelować je z występującymi objawami.

Alergia wziewna to pojęcie dotyczące alergenów wziewnych i wywoływanych przez nie reakcji. Do alergenów wziewnych zalicza się pyłki traw, chwastów i drzew, zarodniki grzybów pleśniowych, alergeny zwierząt futerkowych i roztocze kurzu domowego. Mogą być przyczyną alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej. Postępowanie terapeutyczne polega na unikaniu kontaktu, immunoterapii lub leczeniu objawowym. Ponieważ w przypadku reakcji alergicznych wywołanych przez pyłki drzew, traw i chwastów unikanie kontaktu praktycznie nie jest możliwe, na plan pierwszy wysuwa się leczenie lekami antyhistaminowymi.