Autor: Justyna Czech-Kowalska

Witamina D (wit. D) ma istotne znaczenie w homeostazie wapniowo-fosforanowej, a jej niedobór prowadzi u dzieci do rozwoju krzywicy. Obecność receptorów dla wit. D oraz lokalna synteza w bardzo wielu komórkach naszego organizmu sprawia, iż odgrywa ona rolę w wielu innych procesach fizjologicznych, a jej niedobór może negatywnie wpływać m.in. na układ odpornościowy, zwiększając ryzyko i ciężkość przebiegu chorób infekcyjnych oraz alergicznych. Zasoby wit. D zależne są zarówno od endogennej syntezy skórnej, jak i egzogennych źródeł (dieta, suplementacja). Udział naturalnych źródeł wit. D (dieta, endogenna synteza skórna) jest w naszych realiach w znacznym stopniu limitowany, stąd zalecana jest profilaktyczna podaż wit. D od pierwszych dni życia. Aktualnie rekomendowane dawki wit. D uwzględniają jej wielokierunkowe działanie, co ma się przyczynić do ograniczenia wielu problemów zdrowotnych w populacji pediatrycznej.

Niedobory witaminy K w okresie noworodkowym i niemowlęcym mogą prowadzić do zaburzeń w układzie krzepnięcia, których konsekwencją jest krwawienie. W grupie ryzyka klasycznej postaci krwawienia z niedoboru witaminy K znajdują się przede wszystkim noworodki urodzone w zamartwicy, z porodów zabiegowych oraz wcześniaki. W przypadku późnej postaci choroby w grupie najwyższego ryzyka są noworodki z chorobami wątroby przebiegającymi z cholestazą oraz noworodki karmione piersią. Podanie witaminy K po urodzeniu wszystkim noworodkom odgrywa kluczową rolę w profilaktyce choroby krwotocznej. W roku 2016 zostały opublikowane nowe wytyczne dotyczące profilaktyki krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt, w których podstawową rolę odgrywa domięśniowa podaż 1 mg witaminy K po urodzeniu. Wyłączna profilaktyka drogą doustną powinna być zarezerwowana dla dzieci, których rodzice odmawiają domięśniowego podania witaminy K oraz w przypadku przeciwwskazań do iniekcji (np. noworodki z hemofilią).

Witamina D odgrywa istotną rolę, nie tylko w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej (Ca-P), ale także w funkcjonowaniu bardzo wielu komórek, tkanek i narządów. Profilaktyka niedoborów powinna być prowadzona na każdym etapie życia dziecka. Aktualnie rekomendowane w profilaktyce niedoborów dawki witaminy D uwzględniają jej wielokierunkowe działanie i powinny być pomocne w ograniczeniu wielu problemów zdrowotnych w populacji wieku rozwojowego. W codziennej praktyce dokładne zebranie wywiadu uwzględniające czynniki ryzyka niedoboru witaminy D oraz dokładne badanie kliniczne pozwalają oszacować stan zaopatrzenia w witaminę D. W przypadku przesłanek na jej ciężki niedobór przed zastosowaniem dawek leczniczych czy też przesłanek na przedawkowanie witaminy D wskazane jest rozszerzenie diagnostyki o badania biochemiczne łącznie z oznaczeniem stężenia 25(OH).