Dział: Studium przypadku

Kaszel to najczęstszy objaw ze strony układu oddechowego, z którym mierzymy się w opiece ambulatoryjnej u dzieci. Podział kaszlu możemy przeprowadzić na podstawie kryterium czasowego: ostry i przewlekły oraz jego charakteru: suchy i produktywny. Kaszel ostry zwykle nie przysparza trudności diagnostycznych z uwagi na najczęstszą znaną etiologię tego schorzenia w postaci infekcji wirusowej. W diagnostyce kaszlu przewlekłego najistotniejsze jest szczegółowe przeprowadzenie wywiadu i badania fizykalnego. Prawidłowe badanie pacjenta w połączeniu z odpowiednimi badaniami pomocniczymi pozwalają na szybkie postawienie rozpoznania i wdrożenie leczenia przyczynowego. W przypadku leczenia farmakologicznego kaszlu należy kierować się profilem bezpieczeństwa stosowanych leków oraz ich mechanizmem działania.

Na związek między kolką niemowlęcą ze zmianami mikrobioty jelitowej określanymi mianem dysbiozy oraz występowaniem minimalnego stanu zapalnego jelit wskazuje coraz więcej dowodów naukowych. Na rynku, także krajowym, dostępne są preparaty zaliczane do żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (ŻSPM) zawierające składniki i modyfikacje składu, które redukują nasilenie kolki u niemowląt karmionych sztucznie. Składniki te, takie jak prebiotyki, postbiotyki, modulują mikrobiotę, zbliżając ją do tej obserwowanej u zdrowych niemowląt karmionych piersią. W pracy przedstawiono zasady dietetycznego leczenia kolki u dzieci karmionych mieszankami modyfikowanymi, a także inne sposoby łagodzenia objawów kolki nie tylko u dzieci karmionych sztucznie, ale także karmionych piersią. Przedstawiono także inne powszechnie stosowane metody radzenia sobie z kolką niemowlęcą nie zawsze potwierdzone dobrymi badaniami klinicznymi.

Zaparcie to powszechne schorzenie gastroenterologiczne w populacji dziecięcej – stanowi powód ok. 3% wizyt w gabinecie pediatry i 25% u gastroenterologa. Zaparcia ze względu na przyczynę można podzielić na organiczne oraz czynnościowe, przy czym ta druga grupa stanowi przeważającą część przypadków. Bez względu na etiologię, są problemem złożonym i niestety często bagatelizowanym – leczonym zbyt późno lub niedostatecznie długo. Zrozumienie podłoża zaparć oraz prawidłowe dobranie środków stanowią o skuteczności terapii. Poniżej omówiono przyczyny, diagnostykę oraz leczenie zaparcia u dzieci, kładąc szczególny nacisk na metody niefarmakologiczne leczenia. Uwagę skupiono głównie na zaparciu czynnościowym.

U wielu dzieci wykonywane są badania krwi, zwłaszcza obecnie, kiedy rodzice obawiają się powikłań po COVID-19. Z tymi badaniami trafiają następnie do lekarza. Prawie w każdym badaniu można znaleźć jakiś parametr wychodzący poza granicę normy. Pediatra bądź neonatolog muszą zdecydować, które z odchyleń są klinicznie nieistotne, które wymagają jego interwencji, a w jakich sytuacjach dziecko powinno być skierowane do hematologa.

Świerzb i wszawica to powszechnie występujące ektoparazytozy, które głównie są przenoszone drogą kontaktu be zpośredniego. Świerzb (ang. scabies) rozwija się na skutek infestacji świerzbowcem ludzkim (Sarcoptes scabiei var. hominis), obligatoryjnym ektopasożytem człowieka. W porównaniu do osób dorosłych, u niemowląt i małych dzieci stwierdza się nieco odmienną morfologię i zasięg wykwitów skórnych. Zmiany są bardziej rozległe, z tendencją do zajmowania okolicy dłoni i podeszew, nadgarstków i kostek. Ponadto może dochodzić do zajęcia skóry głowy. Często w obrębie wykwitów pierwotnych dochodzi do wystąpienia wtórnego nadkażenia bakteryjnego i spryszczenia. Zmianom skórnym mogą towarzyszyć objawy ogólne w postaci niechęci do przyjmowania pokarmów, rozdrażnienia. Rozpoznanie choroby ułatwiają kryteria International Alliance for the Control of Scabies (IACS) Consensus Criteria for the Diagnosis of Scabies. U dzieci powyżej 2 miesiąca życia w terapii scabies z wyboru wykorzystuje się miejscowo aplikowaną permetrynę 5%. Wszawica, określana także jako pedikuloza, jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez wszy ludzkie. Wyróżnia się trzy rodzaje wszawicy: głowową, łonową i odzieżową. Najbardziej charakterystycznym objawem jest intensywny świąd. W obrazie klinicznym dominują wykwity wtórne rozwijające się na skutek drapania skóry. Rozpoznanie choroby opiera się o wykrycie żywych wszy. W terapii wykorzystuje się pyretryny, permetrynę, dimetikon. W przypadku rozpoznania chorób konieczne jest wdrożenie odpowiednich zaleceń higienicznych oraz leczenie osób mających bezpośredni kontakt z zarażonymi.

W codziennej praktyce lekarskiej spotykamy się często z zapaleniem zatok przynosowych. Grupa ekspertów w 2020 roku wydała dokument porządkujący objawy, diagnostykę oraz sposoby leczenia pacjentów z zapaleniem zatok. Jest to kontynuacja dokumentu EPOS 2012. Po porównaniu obu dokumentów można stwierdzić, że zmianie uległ podział zapaleń zatok, uporządkowane zostały zalecenia dla pacjentów przed zgłoszeniem się do lekarza, leczenie przez lekarza rodzinnego oraz opieka specjalistyczna. Przedstawiono wskazania i czas wykonywania badań obrazowych, również większy nacisk został położony na diagnostykę wtórnych przyczyn zapaleń zatok.

Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicellazoster virus, VZV). Jej charakterystycznym objawem są zróżnicowane zmiany skórne: wysypka w postaci grudek, charakterystycznych pęcherzyków wypełnionych przeźroczystym płynem, a następnie krost z mętną, ropną zawartością. Na ospę wietrzną chorują tylko ludzie, a jedynym rezerwuarem czynnika etiologicznego – VZV jest człowiek.