Dział: Studium przypadku

Stosowanie antybiotyków, zwłaszcza o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego, wiąże się z ryzykiem pojawienia się biegunki. Częstość występowania biegunki związanej z antybiotykoterapią waha się w zależności od badanej populacji i definicji, oscylując w przedziale od 2% do 80%, przy czym szacuje się, że dotyczy ona średnio 19% dzieci. Za najważniejszą przyczynę prowadzącą do rozwoju biegunki poantybiotykowej uważa się dysbiozę, czyli zaburzenia ilościowe i czynnościowe mikrobioty, z utratą pożytecznych drobnoustrojów, ekspansją patobiontów i zmniejszeniem różnorodności. W artykule podsumowano aktualne dane dotyczące biegunki związanej ze stosowaniem antybiotyków: jak ją rozpoznawać, leczyć oraz zapobiegać (ze szczególnym uwzględnieniem roli probiotyków).

Niedobór żelaza to znaczący problem nie tylko w krajach rozwijających się, ale także rozwiniętych. Ponad 25% światowej populacji cierpi z powodu anemii, z czego ponad 50% choruje na niedokrwistość z niedoboru żelaza [1]. Według Światowej Organizacji Zdrowia niedokrwistość definiujemy jako zmniejszenie stężenia hemoglobiny i/lub całkowitej liczby erytrocytów poniżej dwóch odchyleń standardowych od średniej dla wieku i płci [2]. W populacji pediatrycznej istnieje wiele grup szczególnie narażonych na niedobór żelaza. W artykule skupiono się na roli żelaza w rozwoju dziecka, a także implikacjach, jakie niesie za sobą jego niedobór.

W artykule przedstawiono najistotniejsze zagadnienia związane z zakażeniem Staphylococcus spp. (gronkowcem). W pracy uwzględniono najczęstsze zakażenia gronkowcowe występujące w populacji pediatrycznej opisujące zarówno ich objawy, jak i postępowanie lecznicze. Występowanie gronkowców w otoczeniu jest powszechne. Najnowsze badania szacują, że około połowa populacji jest skolonizowana gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus). Liczba osób będących nosicielami jest zależna od wykonywanego zawodu, sytuacji socjoekonomicznej czy chorób współistniejących [1]. Gronkowce cechuje duża zmienność antygenowa, zdolność dostosowywania się do środowiska, a także umiejętność nabywania nowych cech wpływających na ich patogenność (np. oporność na antybiotyki). Nabywanie oporności na antybiotyki przez patogeny stwarza duże zagrożenie dla bezpieczeństwa terapeutycznego pacjentów. W artykule uwzględniono również ten aspekt zakażenia Staphylococcus spp.

Gorączka jest objawem, z którym spotyka się niemal każdy lekarz. Jest to najczęstszy powód zgłaszania się rodziców z dziećmi do pediatry lub lekarza rodzinnego. Przyczynę gorączki u dzieci w większości wypadków stanowi samoograniczająca się choroba, która nie będzie wymagać hospitalizacji, jednak może być ona również objawem poważnych schorzeń. W rozpoznawaniu i diagnostyce kluczowy jest prawidłowy pomiar temperatury ciała dziecka oraz wnikliwe badanie fizykalne. W leczeniu gorączek u dzieci stosuje się paracetamol, metamizol oraz leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Niedokrwistość to stan, w którym stężenie hemoglobiny jest mniejsze niż norma przyjęta dla danego wieku i płci. Przyczyn wystąpienia niedokrwistości jest wiele, ale Światowa Organizacja Zdrowia za najczęstszą na świecie uznaje niedobór żelaza. Żelazo jest bardzo cennym i jednym z najistotniejszych minerałów w naszym organizmie. Najważniejszą funkcją żelaza jest transport tlenu, niemniej ma ono wpływ na prawidłowe funkcjonowanie i rozwój całego organizmu, nie tylko jako składnik hemoglobiny, ale również poprzez udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Żelazo wspomaga proces wzrastania, rozwój układu nerwowego, zapobiega przedwczesnemu starzeniu skóry oraz odpowiada za regenerację tkanek. Podstawą profilaktyki niedoboru żelaza u dzieci jest dieta. Powinna ona uwzględniać pokarmy o wysokiej zawartości i przyswajalności tego pierwiastka. W przypadku konieczności dodatkowej suplementacji żelazem, na rynku polskim dostępne są preparaty żelaza, które omówione zostały w artykule.

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęściej spotykaną chorobą przewlekłą w ambulatoryjnej praktyce lekarskiej. Statystyki wskazują, że choroba występuje u 10–30% dorosłych i prawie u 40% dzieci. Dotychczasowe postępowanie z ANN obejmuje terapię objawową oraz immunoterapię alergenową, swoistą, poprzedzoną szczegółową diagnozą. Klasyczne metody immunoterapii to wieloletnie i powtarzalne podawanie alergenów podskórnie (SCIT) lub podjęzykowo (SLIT). Nowe badania skupiają się na nowych metodach immunoterapii, głównie iniekcyjnej, ale opartej na krótszych schematach i zmodyfikowanych alergenach. W pomocy pacjentowi z poradzeniem sobie w ostrym okresie choroby przychodzi telemedycyna oraz aplikacje mobilne, usprawniające komunikację z lekarzem. Aby ułatwić pacjentowi dostęp do terapii, wiele leków można kupić bez recepty, korzystając z porady farmaceuty. Istotna jest współpraca między lekarzami różnych specjalności oraz farmaceutami.

Gwałtowny przebieg zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM), jak również możliwość wystąpienia poważnych powikłań, stanowi duże zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. IChM to ciężkie ogólnoustrojowe zakażenie. Najbardziej skutecznym sposobem ochrony przed zakażeniem meningokokami jest szczepienie ochronne. Grono cenionych polskich specjalistów w dziedzinie pediatrii, medycyny rodzinnej i chorób zakaźnych oraz Program Szczepień Ochronnych na 2023 rok zaleca szczepienia przeciwko meningokokom już od drugiego miesiąca życia jako ważny element profilaktyki u dzieci. W artykule przedstawiono aktualne rekomendacje dotyczące szczepień przeciwko meningokokom u dzieci.

Postępowanie w przypadku odwodnienia, a także pokrywanie podstawowego zapotrzebowania na wodę i elektrolity, to codzienny problem każdego lekarza dyżurującego, zwłaszcza pediatry. Ponieważ najczęściej tracimy płyn żołądkowy (wymioty), jelitowy (ostra biegunka) lub pozakomórkowy (oparzenia, przetoki, krwotok) pierwotnie większość przypadków odwodnienia ma charakter izotoniczny (ok. 65%). Czynniki dodatkowe, takie jak gorączka, nawadnianie doustne płynami bezelektrolitowymi lub skąpoelektrolitowymi, a zwłaszcza czystą wodą prowadzi wtórnie odpowiednio do odwodnienia hipertonicznego (ok. 25%) lub hipotonicznego (ok. 10%). Postępowanie adekwatne do rodzaju i stopnia odwodnienia stanowi gwarancję prawidłowego i bezpiecznego nawadniania.