Profilaktyczne podawanie preparatów wit. D w okresie niemowlęcym realizowane jest w Polsce od dziesięcioleci. Przekłada się to w sposób bezpośredni na bardzo wysoki odsetek niemowląt otrzymujących wit. D zgodnie z obowiązującymi zaleceniami, co niemalże eliminuje problem krzywicy i niedoborów wit. D w tej grupie wiekowej (2,5–9%) [1, 2]. Z innej strony, choć pierwsza próba rozwiązania problemu niedoborów wit. D u dzieci powyżej 1. r.ż. została podjęta w 2004 roku, kiedy wydane zostały Zalecenia Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Pediatrii dotyczące profilaktyki krzywicy i osteoporozy, to do tej pory nie przyniosła ona spodziewanych rezultatów.
Niestety, pomimo danych wskazujących na negatywne skutki niedoborów wit. D u dzieci (Tab. 1) i kolejnych rekomendacji podkreślających potrzebę suplementacji również poza okresem niemowlęcym, problem niedoborów wit. D u dzieci i młodzieży jest nadal nierozwiązany.
Tab. 1. Możliwe skutki niedoboru witaminy D u dzieci [3–10]
| Definicja |
| 1. Układ szkieletowy: a. krzywica b. próchnica, anomalie szkliwa c. mniejsza szczytowa masa kostna (chłopcy) |
| 2. Zwiększone ryzyko, częstość, nasilenie infekcji: a. dróg oddechowych b przerost i nawracające zapalenia migdałków c. wystąpienia wstrząsu septycznego i zgonu u dzieci hospitalizowanych d. COVID-19 i PIMS (wieloukładowy zespół zapalny po przechorowaniu COVID-19) |
| 3. Zwiększone ryzyko, nasilenie objawów, gorsza kontrola chorób alergicznych: a. astma, katar sienny b. alergia pokarmowa c. atopowe zapalenie skóry |
| 4. Zwiększone ryzyko oraz nasilenie objawów u dzieci z: a. spektrum zaburzeń autystycznych b. ADHD c. depresją d. zaburzeniami snu |
| 5. Zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 (głównie gdy niedobór wit. D w 1. r.ż.) |
Odsetek dzieci z niedoborem wit. D wzrasta wraz z wiekiem i jest najwyższy wśród młodzieży (dzieci 2–3 lata: 17%, dzieci 3–4 lata: 35%, dzieci 9–13 lat: 55%) [3, 11].
Skala niedoborów jest szczególnie wysoka w okresie zimowym (ok. 80–85% dzieci w wieku 3–18 lat), jednak w okresie letnim niedobory wit. D również występują – stwierdza się je u ok. 10–30% dzieci [11, 12].
Negatywny wpływ pory jesienno-zimowej na zasoby wit. D w naszej strefie geograficznej jest powszechnie znany. Wiadomo, że synteza skórna jest możliwa w polskich realiach pogodowych jedynie od maja do września. Przyjmuje się, że 15 minut dziennie w godzinach 10:00–15:00 powinno zapewnić endogenną syntezę na poziome przynajmniej 1 000 j.m./d. Jednak obserwowane w ostatnich latach zmiany w stylu życia dzieci i młodzieży, które sprzyjają ograniczonej aktywności na świeżym powietrzu, a także zanieczyszczenie powietrza, zachmurzenie, powszechne stosowanie filtrów UV (redukcja syntezy wit. D o > 95%) odbijają się negatywnie na możliwościach endogennej syntezy skórnej wit. D. Niepokój budzą również najnowsze badania przeprowadzone w okresie letnim u polskich dzieci w wieku przedszkolnym dotyczące efektywności syntezy skórnej wit. D. Wykazano, iż potrzebny jest zdecydowanie dłuższy czas ekspozycji na słońce (ok. 45 min.) u dzieci w wieku przedszkolnym spędzających czas na placu zabaw, aby osiągnąć rekomendowaną w tej grupie wiekowej dawkę 600–1000 j.m. [13]. W tym kontekście jeszcze większego znaczenia nabiera uwaga zawarta w rekomendacjach (Tab. 2) dotycząca kontynuacji suplementacji również w okresie od maja do września, choć nie jest...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
- ...i wiele więcej!
