Autor: Agnieszka Krauze

W 2022 roku grupa ekspertów GINA (Global Initiative for Asthma) opublikowała aktualizację postępowania w astmie. W porównaniu z poprzednim raportem, definicja łagodnej astmy została zmieniona – aktualna opiera się na ocenie trudności w leczeniu. Astmę łagodną rozpoznaje się jeśli kontrolę uzyskujemy stosując doraźnie wziewne glikokortykosteroidy (wGKS) w połączeniu z krótko działającym agonistą receptorów beta 2-adrenergicznych (SABA) lub wGKS w niskich dawkach z doraźnie przyjmowanym SABA. Podkreślono konieczność terapii łagodnej astmy. W diagnostyce położono nacisk na wykonywanie badania spirometrycznego wykazującego zmienność obturacji po podaniu leku rozkurczającego oskrzela, przy jednoczesnym występowaniu objawów klinicznych. Nowości w terapii to: u dzieci w wieku 6-11 lat z ciężką astmą eozynofilową i/lub astmą typu 2 – przeciwciało monoklonalne przeciwko receptorowi dla interleukiny-4, u dzieci powyżej 12. r.ż. z eozynofilią i/lub wysokim stężeniem azotu w wydychanym powietrzu przeciwciało monoklonalne przeciwko limfopoetynie zrębu grasicy (tezepelumab), natomiast u dzieci powyżej 12. r.ż. bez zapalenia typu 2 (zapalenie z eozynofilią i/lub zwiększonym FeNO) przeciwciało monoklonalne przeciwko receptorowi dla interleukiny-4.

Bluszcz jest rośliną stosowaną od wieków w terapii infekcji, ale stosunkowo niedawno odkryto, iż liście bluszczu Hedera hedelix zawierają hederakozyd C i jego pochodne saponiny – alfa-hederynę, czyli substancję, która jest odpowiedzialna za jego farmakologiczne działanie: wykrztuśne, rozkurczające oraz sekretolityczne. Dzięki tym właściwościom wyciągi bluszczu stosowane są w leczeniu infekcji układu oddechowego. 

Pokrzywka jest jedną z najczęstszych chorób dermatologicznych. Ostra pokrzywka jest rozpoznawana jeśli objawy trwają poniżej 6 tygodni, a przewlekła powyżej 6 tygodni. U dzieci najczęstszą przyczyną ostrej pokrzywki jest: infekcja, alergia na pokarm, konserwanty, leki, alergeny powietrznopochodne. Pokrzywka przewlekła może być klasyfikowana jako spontaniczna, przy nagłym samoistnym pojawieniu się objawów (Chronic Spontaneus Urticaria, CSU) lub indukowana (Chronic Inducible Urticaria, CindU), poprzednio określana jako fizykalna. Pokrzywka ta wymaga specyficznych, fizycznych czynników wywoławczych, takich jak światło słoneczne, ucisk, wibracje, ekspozycja na zimno, ciepło, wodę, bodziec cholinergiczny.

Wstrząs anafilaktyczny to ciężka, szybko rozwijająca się reakcja anafilaktyczna (anafilaksja), w której występuje obniżenie ciśnienia tętniczego zagrażające życiu. Główne czynniki wywołujące anafilaksję u dzieci to: pokarmy, leki, jady owadów błonkoskrzydłych, białka podawane pozajelitowo, a także preparaty alergenów stosowane w diagnostyce i immunoterapii. Objawy anafilaksji pojawiają się najczęściej w ciągu kilku sekund do kilku minut po narażeniu na czynnik wywołujący (ale niekiedy później – nawet do kilku godzin) i dotyczą: – skóry i tkanki podskórnej: pokrzywka/obrzęk naczynioruchowy, rumień, – układu oddechowego: obrzęk górnych dróg oddechowych, chrypka, stridor, kaszel, świsty, duszność, nieżyt nosa, – przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka. Objawy mogą występować w formie reakcji ogólnoustrojowej z hipotensją i innymi objawami wstrząsu. Im szybciej się rozwijają, tym większe jest ryzyko anafilaksji ciężkiej i zagrażającej życiu. Rozpoznanie anafilaksji stawiane jest na podstawie objawów, a leczenie polega przede wszystkim na domięśniowym podaniu adrenaliny. Po podaniu adrenaliny konieczna jest szpitalna obserwacja.

Alergia na pokarm występuje przede wszystkim w pierwszych latach życia i dotyczy ok. 5–8% dzieci; wśród dorosłych występuje rzadziej (ok. 2–3% populacji). U dzieci najczęstszą postacią jest alergia na białka mleka krowiego oraz jajo kurze.

Fitoterapia to dział medycyny i farmakologii zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych surowców uzyskiwanych z roślin leczniczych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób. Do takich roślin od wieków należy bluszcz pospolity, ale stosunkowo niedawno odkryto, że liście bluszczu Hedera hedelix zawierają hederakozyd C i jego pochodne saponiny – alfa-hederynę, substancję, która jest odpowiedzialna za jego farmakologiczne działanie rozkurczające oskrzela, sekretolityczne oraz wykrztuśne. Dzięki tym właściwościom wyciągi z bluszczu stosowane są w leczeniu infekcji układu oddechowego oraz jako terapia wspomagająca w leczeniu astmy oskrzelowej.