Niemowlęta i małe dzieci odwadniają się zdecydowanie szybciej niż dorośli z powodu: znacznie większego uwodnienia ustroju (ok. 80% niemowlę, ok. 50–60% dorosły), większej zawartości wody w płynie pozakomórkowym (ok. 25–30% niemowlę, ok. 15–20% dorosły), z której to przestrzeni łatwiej wodę utracić, ograniczonej zdolności zagęszczania moczu (mniejsza zdolność oszczędzania wody), a także – co bardzo istotne z tego powodu – że niemowlę i małe dziecko są zdani na swoich opiekunów.
Oceny stopnia odwodnienia można by dokonać najdokładniej, gdybyśmy posiadali wynik pomiaru masy ciała z okresu tuż przed zachorowaniem i mogli go porównać z pomiarem w chwili badania. Niestety z tak komfortową sytuacją mamy do czynienia rzadko i wtedy o stopniu odwodnienia decyduje ocena kliniczna [1].
Odwodnienie lekkie to odwodnienie, w którym utrata masy ciała nie przekracza 3% (30 ml/kg m.c.). W tym stopniu odwodnienia poza wywiadem sugerującym odwodnienie albo nie stwierdza się żadnych odchyleń, albo jedynie znikome i niejednoznaczne:
- sprężystość skóry jest prawidłowa,
- stan psychiczny nie odbiega od normy dla dziecka,
- tętno jest prawidłowe lub lekko przyspieszone,
- nieznacznie obniżone wydalanie moczu, ale współcześnie u dzieci używających tzw. pampersów bardzo trudne do oceny,
- powrót kapilarny wynosi < 1,5 s, czyli jest prawidłowy.
Odwodnienie umiarkowane lub średnie to sytuacja, w której deficyt masy ciała mieści się między 5 a 9% (50–90 ml/kg m.c.). W tym stopniu odwodnienia kliniczne cechy odwodnienia są już wyraźnie widoczne:
- śluzówki są suche, łzawienie jest skąpe, ciemię zwykle zapadnięte,
- dziecko jest apatyczne lub niespokojne,
- oddech ma charakter kwasiczy (oddech Kusmaula),
- obserwuje się hipotonię mięśniową,
- sprężystość skóry jest upośledzona – fałd skórny powoli się rozprostowuje,
- można obserwować hipotensję ortostatyczną, wyraźnie przyspieszone tętno,
- skąpomocz daje się już zauważyć, nawet gdy dziecko używa pampersów,
- powrót kapilarny > 1,5 s, ale < 3 s.
Odwodnienie ciężkie – deficyt masy ciała przekracza 9% (powyżej 90 ml/kg m.c.). Cechy odwodnienia są w takich okolicznościach ekstremalnie wyrażone:
- sprężystość skóry znacznie upośledzona (fałd na brzuchu rozprostowuje się bardzo powoli lub trzeba go rozprostować),
- śluzówki są suche, spieczone,
- dz...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
- ...i wiele więcej!
