Autor: Ernest Kuchar

Zakażenia spowodowane przez rotawirusy (RV) są najczęstszą przyczyną ostrych biegunek dziecięcych. Do najważniejszych objawów należą wymioty, biegunka i gorączka. Największym niebezpieczeństwem towarzyszącym infekcji rotawirusowej jest ryzyko znacznego odwodnienia hiperosmolarnego. Ciężkie odwodnienie dziecka może doprowadzić do hospitalizacji i konieczności nawadniania dożylnego. Najlepszym sposobem zapobiegania infekcji RV jest szczepienie.

Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicellazoster virus, VZV). Jej charakterystycznym objawem są zróżnicowane zmiany skórne: wysypka w postaci grudek, charakterystycznych pęcherzyków wypełnionych przeźroczystym płynem, a następnie krost z mętną, ropną zawartością. Na ospę wietrzną chorują tylko ludzie, a jedynym rezerwuarem czynnika etiologicznego – VZV jest człowiek.

Zakażenia Streptococcus pneumoniae stanowią częsty problem w praktyce lekarza pediatry. Najczęściej odpowiedzialne są za infekcje dróg oddechowych, w rzadkich przypadkach mogą wywoływać ciężkie i zagrażające życiu zakażenia inwazyjne. Znajomość lokalnej epidemiologii, staranne zebranie wywiadu i badanie fizykalne pozwalają na wysunięcie podejrzenia infekcji bakteryjnej, natomiast jej potwierdzeniem pozostaje uzyskanie dodatniego wyniku posiewu materiału biologicznego. Terapia zakażeń pneumokokowych bazuje na stosowaniu antybiotyków z grupy beta-laktamów, niemniej jednak z uwagi na narastający problem lekooporności, konieczna jest edukacja zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego w zakresie racjonalnego gospodarowania antybiotykami.

Infekcje rotawirusowe pozostają na całym świecie jedną z najczęstszych przyczyn biegunek u dzieci do 5. r.ż. Choć w zdecydowanej większości przypadków choroba ogranicza się do nieżytu żołądkowo-jelitowego, możliwy jest rozwój powikłań, w tym niezwiązanych bezpośrednio z biegunką, zwłaszcza u pacjentów należących do grup ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia RV. W artykule opisano przypadek dwuletniego pacjenta z biegunką rotawirusową, u którego wystąpiła ataksja móżdżkowa. Zwrócono uwagę na nietypowe, rzadkie powikłania zakażeń RV oraz na potrzebę prowadzenia szczepień ochronnych celem zapobiegania chorobie oraz zminimalizowania jej następstw.

Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest ciężkim zakażeniem bakteryjnym, które bez szybkiej, właściwej antybiotykoterapii prowadzi do rozwoju trwałych powikłań i często kończy się zgonem. Choroba rozwija się zwykle w ciągu kilku do kilkunastu godzin i cechuje się szybką progresją, dlatego konieczne jest jej wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. Ze względu na zagrożenie życia chorego każdy pediatra powinien znać objawy ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz niezwłocznie rozpocząć empiryczne leczenie antybiotykami w połączeniu z deksametazonem.

Pneumokoki są najistotniejszymi pod względem chorobowości i śmiertelności bakteriami Gram-dodatnimi. Następstwem interakcji pneumokoków z ludźmi jest szeroki zakres sytuacji klinicznych: od bezobjawowego nosicielstwa w jamie nosowo-gardłowej, przez zakażenia nieinwazyjne, jak zapalenie zatok i ucha środkowego, zapalenie płuc, po ciężkie zakażenia inwazyjne, takie jak sepsa i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zakażenia pneumokokowe mają cechy zakażeń oportunistycznych – chorują przede wszystkim najsłabsi: małe dzieci poniżej dwóch lat, osoby starsze > 65 lat, przewlekle chorzy, obarczeni czynnikami ryzyka. Do najważniejszych czynników ryzyka inwazyjnych zakażeń pneumokokowych należą: palenie tytoniu, zaburzenia odporności, w tym asplenia, cukrzyca, przewlekłe choroby płuc i serca oraz alkoholizm. Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia zakażenia jest szczepienie ochronne, które można stosować od 2. m.ż.

Nawracające zapalenie migdałków jest powszechną chorobą dzieci, która zwykle jest następstwem zakażenia górnych dróg oddechowych. Objawia się zapaleniem migdałków z towarzyszącą gorączką i odczynem ze strony okolicznych węzłów chłonnych. Bardzo podobnie przebiega najczęstszy zespół gorączek okresowych PFAPA (akronim = Periodic Fevers with Aphthous stomatitis, Pharyngitis, and Adenitis), stąd potrzeba różnicowania tego zespołu z nawracającymi zakażeniami, a szczególnie z paciorkowcowym zapaleniem gardła, które pod względem kliniki jest bardzo podobne i występuje znacznie częściej niż PFAPA, choć rzadziej niż wirusowe zapalenia gardła w przebiegu przeziębień.