Ospa wietrzna u dzieci: profilaktyka i standardy leczenia

W 2019 roku zgłoszono w Polsce 180 641 przypadków, w kolejnym 2020 roku tylko 71 392 przypadków, co było spowodowane pandemią Covid-19 i wprowadzonymi w tym czasie ograniczeniami związanymi z lockdownem w całym kraju. Zakłada się, że około 90% osób mających bezpośredni kontakt z wirusem ulegnie zakażeniu. Dochodzi do niego w dwojaki sposób:

• drogą wziewną – zarówno kropelkową, jak również powietrzną („z wiatrem”, na odległość do kilkudziesięciu metrów),
• poprzez kontakt bezpośredni – treść pęcherzyków, będących charakterystycznymi wykwitami choroby, jest zaraźliwa przez co najmniej 5 dni, być może do momentu przyschnięcia.

Człowiek może zachorować na ospę wietrzną w każdym wieku, jednakże z racji dużej zaraźliwości najczęściej chorują dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, tj. do 12. r.ż. Z wyjątkiem okresu niemowlęcego przebieg choroby u małych dzieci jest zazwyczaj łagodny, jako że ciężkość przebiegu choroby wydaje się korelować z wiekiem chorego. Im później dojdzie do zakażenia, tym większe jest zarówno nasilenie objawów, jak i prawdopodobieństwo rozwoju powikłań. Najciężej przebiega choroba wśród niemowląt, nastolatków od 12. r.ż., osób dorosłych, pacjentów z obniżoną odpornością, ciężarnych oraz osób z rozległymi chorobami skóry.

Przebieg kliniczny

Po kontakcie z osobą zakażoną, okres wylęgania ospy wietrznej wynosi od 10 do 21 dni natomiast w przypadku dzieci z upośledzoną odpornością czy leczonych immunosupresyjnie może trwać do 28 dni. Osoba chora jest zaraźliwa dla otoczenia na 2 dni przed pojawieniem się wysypki i pozostaje zakaźna aż do 5. dnia lub przyschnięcia wszystkich pęcherzyków – łącznie przez okres około 7 dni. Objawy ospy wietrznej różnią się w zależności od fazy choroby. Można je podzielić na:

• okres prodromalny (zwiastunów – przed pojawieniem się wysypki): objawy pojawiają się po okresie inkubacji wirusa i są niespecyficzne. Należą do nich: gorączka (do 39 °C), złe samopoczucie, osłabienie, brak apetytu, bóle głowy i mięśni. Okres objawów prodromalnych jest krótki i trwa około 1–2 dni, bezpośrednio po nim pojawia się wysypka;
• okres wysypkowy: zmiany skórne pojawiają się rzutami, których zwykle jest około 2–3. Ze względu na ewolucję wykwitów, od plamek przez pęcherzyki do strupków, charakterystyczną cechą wysypki jest wielopostaciowość zmian skórnych – jednoczasowo można zaobserwować wykwity będące w różnych stadiach rozwoju. Plamki przekształcają się najpierw w grudki, a następnie w pęcherzyki wypełnione przeźroczystym płynem. Z czasem płyn mętnieje, a pęcherzyki zmieniają się w krosty. Następnie zmiany przysychają i tworzą się strupki, które odpadają samoistnie po kilku kolejnych dniach. Choć przejście od plamki do strupka trwa około 6 dni, ca...