EPOS 2020 a 2012 – podsumowanie najważniejszych zmian

Zapalenie zatok przynosowych jest chorobą, z którą spotykamy się na co dzień. Ułatwieniem we wdrażaniu prawidłowego leczenia jest zastosowanie szeregu zaleceń ekspertów zebranych w EPOS 2020 [1].
Dokument ten jest efektem ogromnej pracy autorów, którzy podsumowali wiedzę z wydanych w ciągu ostatnich ośmiu lat publikacji dotyczących wszystkich aspektów zapalenia zatok, poddali je wnikliwej analizie, szczególnie pod względem siły dowodów, by następnie zebrać tę wiedzę w postaci klarownych zaleceń dla lekarzy podstawowej opieki medycznej, laryngologów, pacjentów i farmaceutów.
Zapalenie zatok daje objawy, które możemy podzielić na zgłaszane przez pacjenta, obserwowane w badaniu laryngologicznym oraz występujące w badaniach obrazowych (przede wszystkim tomografii komputerowej).
Aby rozpoznać zapalenie zatok, należy stwierdzić co najmniej 2 spośród 4 objawów zgłaszanych przez pacjenta; są to: 

• upośledzona drożność nosa,
• wydzielina z nosa (katar przedni i/lub tylny),
• ból lub uczucie rozpierania w okolicy czoła, nasady nosa, policzków,
• zaburzenia węchu u dorosłych, a u dzieci obecność kaszlu.

W badaniu laryngologicznym (w tym endoskopowym) zwykle stwierdza się: 

• polipy w jamie nosa,
• wydzielinę śluzowo-ropną w okolicy ujścia zatok (przewód nosowy środkowy),
• obrzęk błony śluzowej nosa upośledzający drożność nosa przede wszystkim w okolicy przewodu nosowego środkowego.

W badaniu radiologicznym – tomografii komputerowej zatok, obserwujemy niedrożność kompleksów ujściowo-przewodowych lub/oraz zmiany zapalne w zatokach.
W praktyce nie wykonujemy konsultacji laryngologicznej i TK zatok każdemu pacjentowi zgłaszającemu się z powodu objawów zapalenia zatok. Przed rozpoczęciem leczenia należy wziąć pod uwagę możliwość występowania podobnych objawów w czasie reakcji alergicznej bądź niealergicznych nieżytów nosa (m.in. zawodowy, polekowy, hormonalny, zanikowy).

Podział zapaleń zatok przynosowych

• Ze względu na czas trwania objawów dzielimy zapalenia zatok na ostre i przewlekłe. 
  - Ostre zapalenie zatok przynosowych (OZZP) rozpoznajemy, jeżeli objawy trwają do 12 tygodni – w tym okresie mogą występować okresy bezobjawowe. Wyróżniamy także: infekcję wirusową – przeziębienie, powirusowe zapalenie zatok, ostre bakteryjne zapalenie zatok.
  - Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych (PZZP) trwa ponad 12 tygodni. 
• Możemy wyróżnić PZZP ograniczone i uogólnione. Ograniczone PZZP oznacza sytuację, w której zmiany zapalne dotyczą jednej strony (np. polip choanalny, zębopochodne zapalenie zatok, grzybniak). Z uogólnionym PZZP mamy do czynienia wówczas, kiedy dotyczy ono obu stron (np. PZZP z polipami, eozynofilowe zapalenie za...