Kaszel jest najczęstszym objawem ze strony układu oddechowego, z którym rodzice dzieci zgłaszają się do pediatry. Należy pamiętać, że nie zawsze jest on objawem chorobowym – zdrowe dziecko kaszle ok. 11 razy w ciągu doby. W przypadku gdy zwiększa się częstotliwość i nasilenie kaszlu, a codzienne funkcjonowanie dziecka jest zaburzone, należy rozpocząć poszukiwanie przyczyny takiej sytuacji [1].
Podczas wizyty w gabinecie lekarskim wskazane jest dążenie do rozpoznania choroby, której objawem jest kaszel. Jest to możliwe poprzez zebranie szczegółowego wywiadu (ustalenie czasu trwania, charakteru kaszlu i objawów towarzyszących) oraz dokładne badanie fizykalne pacjenta.
Definicja
Kaszel jest podstawowym odruchem obronnym organizmu pozwalającym na oczyszczenie dróg oddechowych z wydzieliny lub ciał obcych [2]. Odruch kaszlowy to łuk odruchowy, w którym bodźce odbierane są z receptorów czuciowych pobudzanych przez bodźce mechaniczne i chemiczne, a następnie podążają włóknami aferentnymi (doprowadzają bodźce do ośrodka kaszlu w rdzeniu przedłużonym) i włóknami eferentnymi (prowadzą impulsy do efektorów – mięśni wdechowych i wydechowych). Receptory kaszlu zlokalizowane są również poza układem oddechowym (między innymi w osierdziu, przeponie, przewodzie słuchowym zewnętrznym, błędniku), co tłumaczy, dlaczego jego przyczyna jest czasami zlokalizowana poza drogami oddechowymi [3, 4].
Czas trwania kaszlu
W zależności od długości czasu trwania można wyróżnić kaszel:
- ostry, trwający do 3 tyg.,
- przewlekły – zależnie od wytycznych uznaje się ramy czasowe powyżej 4–12 tyg.,
- kaszel podostry trwający 3–8 tyg. [5].
Charakter kaszlu
Na podstawie charakteru możemy wyróżnić dwa rodzaje kaszlu:
- suchy,
- mokry.
Podział ten często przysparza problemy rodzicom, którzy niejednokrotnie nie są w stanie jednoznacznie określić jego charakteru.
W codziennej praktyce lekarskiej jest to przydatny podział umożliwiający ustalenie rozpoznania oraz odpowiednie ukierunkowanie diagnostyki.
Kaszel suchy u dzieci najczęściej występuje w początkowej fazie infekcji, w astmie, po aspiracji ciała obcego, w śródmiąższowych chorobach płuc [6].
Z kaszlem mokrym mamy do czynienia zazwyczaj w przypadku obecności wydzieliny w górnych lub dolnych drogach oddechowych, u dzieci również najczęściej w przebiegu zakażenia układu oddechowego.
Diagnostyka kaszlu ostrego
Badanie podmiotowe i p...
