Nieprawidłowy charakter stolca i zaparcie stolca u niemowląt – rozpoznawanie, postępowanie dietetyczne i farmakologiczne

Studium przypadku

Zaparcie to jedno z najczęściej występujących schorzeń (3–10% wizyt u pediatry i 25% u gastroenterologa). Pojawić się może już u małych niemowląt – częściej u karmionych mlekiem modyfikowanym niż karmionych piersią. Choć objawy zaparcia, nawet dla laika, nie sprawiają szczególnych trudności diagnostycznych często pozostają niezauważone lub są bagatelizowane oraz zbyt późno i niedostatecznie leczone. W artykule przedstawiono sposoby rozpoznawania, zapobiegania i ewentualnego leczenia zaparcia u niemowląt i małych dzieci. Szczególną uwagę zwrócono na znaczenie prebiotyków zawartych w mlekach modyfikowanych zmieniających charakter stolców na zbliżone do obserwowanych u dzieci karmionych piersią.

Zaparcie jest w większości przypadków bardziej zaburzeniem niż chorobą, jednak zdarza się często, że w swych najbardziej nasilonych i długotrwałych postaciach zaparcie znacznie obniża jakość życia i stwarza trudności diagnostyczno-terapeutyczne.
Nawet teleporada w przypadku zaparcia nie powinna nastręczać trudności, a co ważne, ewentualny błąd nie niesie za sobą katastrofalnych następstw. Zaparcie nie jest zjawiskiem rzadkim gdyż stanowi [1]:

  • 3–10% wizyt u pediatry,
  • 25% wizyt u gastroenterologa,
  • U 40% dzieci objawy pojawiają się w 1. r.ż.

Blisko 95% przypadków zaparcia to tzw. zaparcie czynnościowe, czyli stan w którym wykonywanie rozlicznych badań (USG, RTG, manometria, kolonoskopia, diagnostyka histopatologiczna) nie tylko, że nie przynosi z reguły żadnych szczególnych rezultatów, ale także jest w większości przypadków całkowicie zbędna. Dotyczy to także niemowląt.

Objawy zaparcia w wieku niemowlęcym [2]:

  • Wysiłek, ból przy oddawaniu stolca.
  • Stolec zbity, twardy (tzw. „kozie bobki”), oddawany rzadziej niż codziennie.
  • Żywa, świeża krew na stolcu na skutek pękania śluzówki.
  • Zmniejszone łaknienie.
  • Małe przyrosty masy ciała.

Ważnym zadaniem lekarza, bez względu na wiek chorego, jest wykluczenie tzw. objawów alarmowych mogących sugerować przyczynę organiczną. Drogą wywiadu i niekiedy badania fizykalnego wykluczyć należy następujące problemy [2, 3]: 

  • Opóźnione oddanie smółki (> 24 godz.) – częste w chorobie Hirschsprunga.
  • Pojawienie się zaparcia przed ukończeniem 1. m.ż.
  • Choroba Hirschsprunga w wywiadzie ro...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI