Laktoza jest dwucukrem zbudowanym z glukozy i galaktozy. Enzymem rozkładającym laktozę jest laktaza, której dodatkowa aktywnością jest rozkładanie glikolipidów pokarmowych. Dla zrozumienia choćby zjawiska wtórnej nietolerancji laktozy warto wiedzieć, że laktaza występuje w rąbku szczoteczkowym enterocytów i w największej ilości w enterocytach „starych” znajdujących się naszczycie kosmków. Stąd w zaniku kosmków (bez względu na przyczynę), w nadmiernym złuszczaniu się enterocytów a także w bardzo nasilonej reakcji zapalnej np. w przebiegu alergii na białka mleka krowiego (ABMK) może wystąpić przejściowa nietolerancja laktozy.
Fizjologiczna rola laktozy
Laktoza jest jednym z najważniejszych źródeł energii dla niemowlęcia karmionego naturalnie, ale także żywionego mieszankami na bazie mleka krowiego. Glukoza i galaktoza stanowią 40% energii z pokarmu kobiecego. Laktoza jest ponadto źródłem galaktozy do syntezy niezwykle ważnych w rozwoju mózgu i układu nerwowego glikolipidów i glikoprotein – istotnych składników błon komórkowych. Laktoza, zwłaszcza w stężeniach obserwowanych u dzieci karmionych piersią, poprawia także wchłanianie wapnia [1, 2, 3]. Wydaje się także, że laktoza przynajmniej w żywieniu niemowląt pełni rolę prebiotyku, choć nie tak ważnego jak oligosacharydy pokarmu kobiecego (HMO) [4].
Fizjologiczna rola galaktozy
Laktoza poza glukozą jest źródłem galaktozy. Jest ona źródłem energii poprzez szlak glukozowy (cykl Leloir) ale także bardzo ważnym źródłem reszt galaktozowych w procesie glikozylacji, ważnego etapu w syntezie w układzie nerwowym mieliny, której dominującymi glikolipidami są galaktocerebrozydy. Stąd pochodzi zresztą dawna nazwa galaktozy – cerebroza wskazująca na jej związek z rozwojem OUN [5]. W związku z tym, że brak laktozy w diecie może sugerować jednocześnie niedobór galaktozy dla syntezy m.in. galaktocerebrozydów, trzeba sobie uświadomić, że aktywna galaktoza (UDP-gal) w wymienionym już cyklu Leloir może powstawać z glukozy dzięki galaktozo-4-epimerazie i w ten sposób być wbudowywana do glikolipidów. Wydajność tego procesu jest olbrzymia gdyż u dorosłego w ten sposób syntetyzowanych jest ok. 1 000 mg galaktozy/dobę, a wydajność niemowlęcia jest w tej materii proporcjonalnie większa [5]. Cały cykl Leloir ilustruje rycina 1.
Fizjologia trawienia laktozy
Laktoza pod wpływem laktazy rozpada się na glukozę i galaktozę, które za pomocą odpowiednich transporterów wchłaniane są do enterocyta a następnie do ustroju [6]. Najlepiej proces ten w warunkach fizjologicznych ilustruje rycina 2. W fizjologicznych warunkach jelito cienkie jest ubogie w bakterie (101–4/ml) w związku z czym ewentualne resztki niestrawionej laktozy nie ulegają w tym odcinku fermentacji.
Aktywność laktazy w ewolucji czł
...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
