Białka w żywieniu niemowląt i małych dzieci

Białka to główne elementy budulcowe organizmu człowieka, warunkujące jego istnienie i regulujące wszystkie procesy związane z rozwojem i wzrastaniem młodego organizmu. Okres płodowy i wczesnego dzieciństwa uznawane są za tzw. okresy krytyczne w programowaniu żywieniowym, kiedy to poprzez prawidłowe żywienie można zapewnić nie tylko odpowiednie przyrosty masy ciała i optymalny stan odżywienia dziecka, ale również dobrostan w wieku dorosłym. Jednym z czynników kluczowych dla harmonijnego rozwoju człowieka jest spożywanie białka zarówno w odpowiedniej ilości, jak i jakości, ponieważ zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą nieść za sobą poważne konsekwencje krótko- i długoterminowe, powodując trwałe zmiany metabolizmu predysponujące do wystąpienia chorób cywilizacyjnych. 

Funkcje fizjologiczne białka

Białka to wielkocząsteczkowe związki azotowe, zbudowane z reszt aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi. Główne pierwiastki, które wchodzą w skład białek w kolejności od największej zawartości do najmniejszej, to: węgiel, tlen, azot, wodór i fosfor. Wyróżniamy dipeptydy zbudowane z dwóch aminokwasów, oligopeptydy zawierające od czterech do 10 aminokwasów i polipeptydy – zawierające powyżej 10 aminokwasów. Funkcje białek zależą od ich właściwości i struktury i są to m.in.:

• odpornościowa (np. interferon, immunoglobuliny),
• transportowa (np. transferryna, hemoglobina),
• hormonalna, regulatorowa (np. insulina, hormon wzrostu, czynniki transkrypcyjne),
• udział w skurczu mięśni (aktyna, miozyna),
• magazynowa (np. ferrytyna),
• strukturalna (np. kolagen, elastyna),
• kontrola przenikalności błon,
• kataliza enzymatyczna.

Jakość białka

Białko w diecie niemowląt i małych dzieci musi charakteryzować się wysoką wartością biologiczną, a o jakości białka z pożywienia stanowi przede wszystkim zawartość aminokwasów egzogennych, których organizm człowieka nie syntetyzuje i muszą być one w związku z tym dostarczane z pożywieniem. Są to: lizyna, metionina, treonina...