Zastosowanie miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w leczeniu atopowego zapalenia skóry u dzieci

Studium przypadku
   Tematy poruszane w tym artykule  
  • Jakie są podstawowe informacje dotyczące atopowego zapalenia skóry (AZS) oraz jego występowania w populacji dziecięcej.
  • Charakterystyka i lokalizacja zmian skórnych występujących w AZS zależna od wieku pacjenta.
  • Kryteria diagnostyczne AZS według Hanifina i Rajki oraz skala SCORAD do oceny nasilenia zmian skórnych.
  • Przegląd opcji terapeutycznych w AZS, z naciskiem na codzienną pielęgnację skóry.
  • Zastosowanie miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w terapii AZS, w tym takrolimusu i pimekrolimusu.
  • Wskazania i przeciwwskazania do stosowania miejscowych inhibitorów kalcyneuryny.
  • Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w terapii AZS.

Miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK), takrolimus w maści i pimekrolimus w kremie, to leki, które hamują fosfatazę kalcyneuryny, prowadząc do obniżenia aktywacji limfocytów T oraz inhibicji uwalniania prozapalnych cytokin. Jedynym wskazaniem rejestracyjnym tych leków w Polsce, zarówno u dorosłych, jak i dzieci, jest atopowe zapalenie skóry (AZS), jednakże możliwe jest ich stosowanie z dobrym efektem w wielu innych dermatozach. Główną zaletą miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w terapii AZS jest brak działań niepożądanych charakterystycznych dla miejscowych glikokortykosteroidów, również powszechnie stosowanych w tej chorobie. Dzięki temu można aplikować je na wrażliwe okolice i stosować nawet przez długi okres. Aktualnie uważa się, że pogląd o zwiększonym ryzyku wystąpienia raków skóry i chłoniaków w wyniku stosowania mIK jest nieuzasadniony.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry o charakterze nawrotowym, zwykle rozpoczynającą się we wczesnym dzieciństwie. Szacuje się, że dotyczy około 15–25% populacji dziecięcej. U 45% dzieci chorych na AZS pierwsze objawy pojawiają się do 6. m.ż., a u ok. 60% przed ukończeniem 1. r.ż. Patogeneza AZS jest złożona, a uczestniczą w niej czynniki genetyczne, immunologiczne, środowiskowe i psychosomatyczne. Podstawowym zaburzeniem prowadzącym do powstawania objawów klinicznych jest defekt bariery naskórkowej, co skutkuje suchością skóry, kolonizacją jej przez drobnoustroje oraz penetracją alergenów w głąb skóry [1–4].
AZS cechuje się zróżnicowaną morfologią oraz lokalizacją wykwitów zależnie od wieku pacjenta. U niemowląt zmiany skórne przybierają postać grudkowo-wysiękową na rumieniowym podłożu, często zlokalizowane są na twarzy, płatkach uszu, w obrębie skóry owłosionej głowy oraz na powierzchniach wyprostnych kończyn, a bardzo rzadko w okolicy pieluszkowej. U młodszych dzieci zmiany przyjmują postać wykwitów rumieniowo-grudkowych, często z towarzyszącą lichenifikacją. Lokalizują się one w okolicy dołów podkolanowych, łokciowych, powierzchniach grzbietowych rąk i stóp oraz na skórze twarzy i szyi. U młodzieży obserwuje się zwykle zmiany skórne o charakterze wypryskowym, podobnie jak w młodszej grupie wiekowej lokalizujące się w okolicach zgięciowych oraz twarzy, szyi i grzbietowych powierzchniach rąk. Zmianom towarzyszy zwykle świąd, co skutkuje intensywnym drapaniem skóry przez pacjenta i powstawaniem przeczosów, nadżerek i strupów, z możliwością rozwoju wtórnego nadkażenia bakteryjnego [1–4].
Rozpoznanie AZS ustala się na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego, opierając się na czterech kryteriach większych i dwudziestu trzech kryteriach mniejszych Hanifina i Rajki, przy czym do rozpoznania konieczne jest spełnienie przynajmniej trzech kryteriów większych i trzech mniejszych. Ważną skalą oceniającą nasilenie procesu chorobowego w AZS jest skala SCORAD (Severity Scoring of Atopic Dermatitis) [1, 2]. 
W terapii AZS zastosowanie znajduje szereg preparatów do stosowania miejscowego, które dobiera się zależnie od wieku dziecka, stopnia nasilenia zmian skórnych i chorób współtowarzyszących. Nie bez znaczenia pozostaje także prawidłowa, codzienna pielęgnacja skóry, która powinna być przeprowadzana zawsze, niezależnie od wieku i stopnia nasilenia zmian skórnych [1, 2]. 
Jedną z opcji terapeutycznych AZS, która cechuje się dużą skutecznością i d...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI