Zespół jelita nadwrażliwego (irritable bowel syndrome – IBS) u dzieci oraz miejsce probiotyków w jego terapii, ze szczególnym uwzględnieniem Bifidobacterium longum 35624

Zespół jelita drażliwego (IBS) to jedno z najczęstszych zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Chociaż u dzieci i młodzieży występuje rzadziej niż u dorosłych, u których częstość występowania zespołu sięga w krajach rozwiniętych nawet 20%, nadal pozostaje istotnym problemem w codziennej praktyce pediatrycznej – dotyka nawet 14% populacji dziecięcej [1–4]. Uważa się, że wiek rozwojowy może być wręcz kluczowy dla rozwoju predyspozycji do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego – jako czas oddziaływania wielu bodźców na rozwijający się organizm. Wśród nich wyróżnia się coraz bardziej urozmaiconą dietę, choroby, stosowane leki, bodźce środowiskowe i psychospołeczne kształtujące zachowania i psychikę człowieka [5].
IBS, podobnie jak inne czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego, to choroba mająca u podłoża zaburzenia integracji jelitowo-mózgowej [2–6].
Oś jelitowo-mózgowa to dwukierunkowa sygnalizacja biochemiczna niezbędna do utrzymania homeostazy, w którą zaangażowane są mechanizmy metaboliczne, endokrynne, neurogenne i immunologiczne [5, 6].
W znacznej mierze regulowana jest przez oddziaływanie mikrobioty jelitowej [6]. 
Charakterystyczna w IBSD jest nadwrażliwość trzewna. Może ona wynikać z zaburzeń indukowania, przetwarzania i percepcji (również centralnego wzmacniania) bodźców czuciowych, ale też z nieprawidłowej odpowiedzi na nie wynikającej z nieprawidłowego hamowania bólu [1, 3]. Nadwrażliwość trzewna jest wypadkową wielu czynników medycznych, na które nakładają się wpływy genetyczne i środowiskowe [1]. Wśród czynników medycznych wymienia się wcześniejsze choroby przewodu pokarmowego, w tym zmiany zapalne (alergiczne, infekcyjne), operacje czy urazy [1, 2, 4, 5]. U większości dzieci z IBS występuje zwiększona przepuszczalność jelit [5]. Wyróżnia się poinfekcyjny IBS, który dotyka ponad 11% pacjentów po przebytym zakażeniu jelitowym bakteryjnym, wirusowym czy pierwotniaczym [5]. U pacjentów z IBS, szczególnie w postaci indukowanej infekcją jelitową, wykazano zwiększone stężenie cytokin prozapalnych w błonie śluzowej jelit [2]. 
W IBS wykazano także zmienioną motorykę jelit zależną od nieprawidłowego uwalniania enterohormonów i neuroprzekaźników (np. wzmożona produkcja takich neurotransmiterów jak serotonina czy substancja P) oraz nieprawidłowej aktywności mięśniówki gładkiej jelit [3, 4]. 
W patogenezie IBS niewątpliwą rolę odgrywają czynniki genetyczne i psychospołeczne, a w szczególności przewlekły stres [3]. Stwierdzono, że dzieci z IBS wykazują wyższy poziom stresu, lęku, depresji i częściej mają problemy emocjonalne niż zdrowi rówieśnicy [1, 2, 4]. Wykazują nieprawidłowy styl radzenia sobie z emocjami, często związany też z wpływami rodzinnymi i predyspozycjami genetycznymi [2]. Różnorodne bodźce oddziałujące niekorzystnie na ośrodkowy układ nerwowy wpływają na oś jelitowo-mózgową, co może doprowadzać do wyzwolenia objawów IBS [6]. 
Niebagatelne znaczenie w rozwoju IBS ma dieta, szczególnie bogata w łatwo fermentujące krótkołańcuchowe węglowodany i poliole (tzw. FODMAPs). Produkty te, będąc niecałkowicie strawione w jelicie cienkim, fermentują w jelicie grubym, powodując wzdęcia, uczucie dyskomfo...