Kształtowanie się i zaburzenia mikrobioty jelitowej u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie w pierwszych dniach życia, ze szczególnym uwzględnieniem Bifidobacterium breve

Studium przypadku

Wczesne kształtowanie się mikrobioty jelitowej noworodków urodzonych drogą cięcia cesarskiego (CS) stanowi przedmiot intensywnych badań ze względu na możliwe konsekwencje immunologiczne i metaboliczne. W porównaniu z noworodkami urodzonymi drogą naturalną, noworodki urodzone przez cesarskie cięcie charakteryzują się mniejszą różnorodnością bakterii zasiedlających ich organizm oraz wolniejszym tempem kolonizacji mikrobioty. Wczesne kształtowanie się mikrobioty jelitowej u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie w 4.–5. dobie życia charakteryzuje się wyraźnie obniżonym tempem kolonizacji probiotycznymi bakteriami, takimi jak Bifidobacterium, Lactobacillus czy Bacteroides. Interwencje probiotyczne zastosowane od pierwszych dni życia mogą przyspieszyć wyrównanie zaburzonego składu mikroflory i zwiększyć udział korzystnych gatunków bakterii. Jednak pełne ukształtowanie właściwej równowagi flory bakteryjnej wymaga wsparcia czynników środowiskowych, takich jak odpowiednio prowadzona laktacja czy złożona probio-/synbiotykoterapia. Dalsze badania randomizowane i wieloośrodkowe są konieczne, by zoptymalizować strategie przywracania naturalnej mikrobioty w przypadku narodzin przy pomocy cięcia cesarskiego i minimalizować ryzyko dysbioz powiązanych z późniejszymi zaburzeniami immunologicznymi i metabolicznymi.

Mikrobiota, obejmująca ogromną różnorodność mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy czy grzyby, odgrywa niezbędną rolę w wielu procesach fizjologicznych – od wchłaniania składników odżywczych po modulację układu odpornościowego [1–5]. W związku z tym sposób porodu, jako potencjalny czynnik wpływający na wczesną kolonizację jelit noworodka, stał się przedmiotem intensywnych badań naukowych. 
W dobie dynamicznego rozwoju technologii medycznych odsetek porodów przez cesarskie cięcie uległ znacznemu wzrostowi [6–9]. Chociaż cesarskie cięcia często wykonywane są z powodów medycznych, takich jak: stan zdrowia matki, zagrożenie dla płodu czy nieprawidłowe ułożenie, rosną obawy dotyczące potencjalnych konsekwencji tego zabiegu dla mikrobioty noworodka. Zrozumienie wpływu cesarskiego cięcia na mikrobiotę jelitową niemowlęcia ma zatem ogromne znaczenie dla zdrowia matki i dziecka [10–15]. 
Mechanizmy leżące u podstaw wpływu cesarskiego cięcia na mikrobiotę noworodka są wieloaspektowe, jednak najbardziej kluczową różnicą między porodem siłami natury a cesarskim cięciem jest początkowy kontakt noworodka z mikroorganizmami [16].
Podczas porodu drogą pochwową noworodek przechodzi przez kanał rodny, mając kontakt z różnorodnymi mikroorganizmami matki, które stanowią pierwsze źródło kolonizacji jelit [17, 18].
Drobnoustroje te, m.in. pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus) i bifidobakterie (Bifidobacterium), tworzą fundament zdrowej mikrobioty przewodu pokarmowego noworodka [19, 20].
Natomiast noworodki urodzone przez cesarskie cięcie omijają kanał rodny i są wystawione głównie na działanie drobnoustrojów środowiskowych obecnych w szpitalu oraz na skórze matki. Ta różnica w ekspozycji mikrobiologicznej może wpływać na odmienny skład i różnorodność mikrobioty jelitowej [21, 22].
Znaczenie wczesnej kolonizacji mikrobiologicznej dla prawidłowego rozwoju noworodka nie jest jeszcze do końca poznane, jednak jest bardzo intensywnie badanie. Wydaje się, że długofalowo może mieć ogromny wpływ na zdrowie każdego z nas [23, 24]. Pojawiające się dowody sugerują, że odejście od naturalnego przebiegu porodu, jakim jest poród drogą pochwową, na rzecz cesarskiego cięcia może prowadzić do zmian w mikrobiocie, które niosą ze sobą daleko idące konsekwencje [25, 26].
Zakłócenia w tworzeniu zrównoważonego i różnorodnego składu mikrobioty są powiązane z różnymi stanami chorobowymi, w tym z chorobami autoimmunologicznymi, zespołem metabolicznym, a nawet zaburzeniami psychicznymi [27–30].

Porównanie składu mikrobioty jelitowej – bakterie o korzystnym potencjale prozdrowotnym

Zarówno u noworodków urodzonych drogą naturalną, jak i za pomocą cięcia cesarskiego obserwuje się dość dużą różnorodność kolonizujących szczepów bakterii jelitowych. Niemniej całkowita różnorodność jest mniejsza u noworodków urodzonych za pomocą cięcia cesarskiego, co potwierdzono wieloma badaniami [15, 21, 26–28].
U noworodków urodzonych drogą naturalną obserwuje się istotnie większą obfitość takich bakterii, jak Bacteroides i Bifidobacterium, rozumianą jako udział masy danego szczepu w stosunku do całkowitej masy bakterii zidentyfikowanych w przewodzie pokarmowym (tab. 1) [31–33]. Szczepy Bifidobacterium są szczególnie ważne, p...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI