Zapalenie gardła u dzieci – diagnostyka i leczenie

14 listopada 2025

Zapalenie gardła to zjawisko niezwykle częste i stosunkowo rzadko wywoływane przez czynniki bakteryjne (15% to paciorkowce, głównie z grupy A oraz C i G, a <5% inne bakterie). Pozostałe zapalenia wywoływane są w 50% przez wirusy lub inne niewyizolowane patogeny. Większość zapaleń gardła wymaga jedynie leczenia objawowego i prawie jedynym istotnym na co dzień bakteryjnym zapaleniem jest angina paciorkowcowa. Do rozpoznania, poza charakterystycznym obrazem klinicznym, konieczne jest wykonanie szybkiego testu na paciorkowce i/lub zlecenie posiewu wymazu z gardła, ale jedynie na paciorkowce, wraz z antybiogramem na makrolidy, gdyż paciorkowiec wciąż wrażliwy jest w niemal 100% na penicylinę. Dla mniej doświadczonych nieocenioną rolę diagnostyczną odgrywa skala Centora/McIssaca. Angina paciorkowcowa (i szkarlatyna) powinna być leczona skutecznym antybiotykiem, aby zmniejszyć ryzyko gorączki reumatycznej, choć współcześnie nie jest ono wielkie. Antybiotykoterapia nie chroni przed kłębuszkowym zapaleniem nerek. W zapobieganiu nawracającym anginom paciorkowcowym pewna rolę odgrywa specyficzna probiotykoprofilaktyka za pomocą mieszanki Streptococcus salivarius 24SMBc ze Streptococcus oralis 89a.

Zapalenie gardła to powód 20–30% wizyt u lekarza, najczęstsza przyczyna zbędnej antybiotykoterapii oraz niesłusznego zlecania wymazów z gardła i nosa. Wyniki w postaci wyhodowania pneumokoków, H. influenzae, gronkowców, M. catarrhalis są powodem zbędnych antybiotykoterapii – lekarskich lub wymuszonych przez rodziców lub chorych. Nosicielstwo tych bakterii nie powinno być powodem do żadnego działania [[i]].

Zapalenie gardła, choć w większości przypadków ma podłoże infekcyjne (najczęstsze czynniki etiologiczne wirusowe i bakteryjne zebrano w tab. 1), to uwzględnić trzeba także przyczyny środowiskowe, takie jak: dym tytoniowy, zanieczyszczenia powietrza i alergeny. Zapalenie wynikać może także z kontaktu z substancjami żrącymi, gorącym jedzeniem i napojami. Gardło i jama ustna mogą być objęte stanami zapalnymi, takimi jak: zespół gorączki okresowej, aftowe zapalenia jamy ustnej, zapalenia gardła i węzłów chłonnych (zespół PFAPA), choroba Kawasaki, wieloukładowy zespół zapalny u dzieci (MIS-C), nieswoiste zapalenia jelit (IBD), zespół Stevensa-Johnsona oraz toczeń rumieniowaty układowy (SLE).

Tab. 1. Wirusowe i bakteryjne czynniki odpowiedzialne za zapalenie gardła

Wirusy

Bakterie

· Adenowirusy

· Koronawirusy (w tym COVID-19)

· Cytomegalowirus

· Wirus Epstein-Barr

· Enterowirusy

· Wirus Herpes simplex (1 i 2)

· Wirus HIV (Human immunodeficiency virus)

· Ludzki metapneumowirus

· Wirusy grypy (A i B)

· Wirus odry

· Wirusy paragrypy

· Wirusy RS

· Rinowirusy

· Streptococcus pyogenes (paciorkowce z gr. A)

· Arcanobacterium haemolyticum

· Fusobacterium necrophorum* (zespół Lemmiera) [[ii]]

· Corynebacterium diphtheriae

· Neisseria gonorrhoeae

· Paciorkowce z gr. C

...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?

6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
...i wiele więcej!

Zapalenie gardła u dzieci – diagnostyka i leczenie

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Przypisy

Podobne artykuły:

Zapalenie gardła u dzieci – diagnostyka i leczenie

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Przypisy

Podobne artykuły:

Ból ma wielkie oczy – nie bójmy się leczyć bólu u dzieci

Leczenie alergicznego nieżytu nosa u dzieci – kaszel jako kluczowy objaw

Kształtowanie się i zaburzenia mikrobioty jelitowej u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie w pierwszych dniach życia, ze szczególnym uwzględnieniem Bifidobacterium breve

Ospa wietrzna u dzieci – od diagnostyki po leczenie