Ból ma wielkie oczy – nie bójmy się leczyć bólu u dzieci

Ból pozostaje częstym, a mimo to wciąż niedostatecznie rozpoznawanym i leczonym problemem w populacji pediatrycznej. Statystyki opublikowane niedawno w czasopiśmie „Pain”, zebrane z 70 krajów, wykazują, że aż 1 na 5 dzieci doświadcza bólu przewlekłego [1]. Z kolei 40% dzieci skarży się na występowanie jakiejkolwiek formy bólu co najmniej raz w tygodniu [2]. Do najczęściej występujących rodzajów bólu u dzieci i nastolatków należą bóle głowy i bóle mięśniowo-szkieletowe. W dalszej kolejności za nimi plasują się bóle brzucha i bóle kręgosłupa [1]. Jeszcze bardziej poważnie wygląda sytuacja w przypadku bólu towarzyszącego zabiegom operacyjnym – do 85% dzieci poddawanych zabiegom doświadcza w okresie pooperacyjnym bólu umiarkowanego do ciężkiego. Co więcej, aż 63% z nich zgłasza klinicznie istotny ból już po wypisie ze szpitala do domu [3]. Szczególną grupą dzieci zmagających się z problemem przewlekłego bólu są pacjenci onkologiczni – ok. 70% z nich doświadcza ciężkiego bólu w czasie trwania choroby nowotworowej. Co alarmujące, ponad połowa dzieci z chorobami nowotworowymi cierpi z powodu niedostatecznego leczenia przeciwbólowego [4]. Niedostateczne rozpoznawanie i leczenie bólu u najmłodszych pacjentów wynika między innymi z pewnych stereotypów i mitów na temat odczuwania bólu przez dzieci, wciąż powszechnych zarówno w społeczeństwie, jak i wśród profesjonalistów medycznych, w tym lekarzy (tab. 1) [2].

Powszechnie przyjmuje się podział bólu na ostry i przewlekły. Ból ostry po zastosowaniu prawidłowego leczenia w większości przypadków ustępuje po kilku lub kilkunastu dniach od zdarzenia, które go wywołało. Jeżeli jednak ból utrzymuje się powyżej 3 miesięcy, mówimy wówczas o bólu przewlekłym. W większości przypadków ból wynika z pobudzenia receptorów bólowych (nocyceptorów). Taki rodzaj bólu określamy mianem nocyceptywnego. Podrażnienie nocyceptorów zlokalizowanych w skórze, błonach śluzowych lub tkankach łącznych prowadzi do wystąpienia bólu somatycznego, zaś aktywacja nocyceptorów zlokalizowanych...