Dział: Studium przypadku

Niedokrwistość to stan, w którym stężenie hemoglobiny jest mniejsze niż norma przyjęta dla danego wieku i płci. Przyczyn wystąpienia niedokrwistości jest wiele, ale Światowa Organizacja Zdrowia za najczęstszą na świecie uznaje niedobór żelaza. Żelazo jest bardzo cennym i jednym z najistotniejszych minerałów w naszym organizmie. Najważniejszą funkcją żelaza jest transport tlenu, niemniej ma ono wpływ na prawidłowe funkcjonowanie i rozwój całego organizmu, nie tylko jako składnik hemoglobiny, ale również poprzez udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Żelazo wspomaga proces wzrastania, rozwój układu nerwowego, zapobiega przedwczesnemu starzeniu skóry oraz odpowiada za regenerację tkanek. Podstawą profilaktyki niedoboru żelaza u dzieci jest dieta. Powinna ona uwzględniać pokarmy o wysokiej zawartości i przyswajalności tego pierwiastka. W przypadku konieczności dodatkowej suplementacji żelazem, na rynku polskim dostępne są preparaty żelaza, które omówione zostały w artykule.

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęściej spotykaną chorobą przewlekłą w ambulatoryjnej praktyce lekarskiej. Statystyki wskazują, że choroba występuje u 10–30% dorosłych i prawie u 40% dzieci. Dotychczasowe postępowanie z ANN obejmuje terapię objawową oraz immunoterapię alergenową, swoistą, poprzedzoną szczegółową diagnozą. Klasyczne metody immunoterapii to wieloletnie i powtarzalne podawanie alergenów podskórnie (SCIT) lub podjęzykowo (SLIT). Nowe badania skupiają się na nowych metodach immunoterapii, głównie iniekcyjnej, ale opartej na krótszych schematach i zmodyfikowanych alergenach. W pomocy pacjentowi z poradzeniem sobie w ostrym okresie choroby przychodzi telemedycyna oraz aplikacje mobilne, usprawniające komunikację z lekarzem. Aby ułatwić pacjentowi dostęp do terapii, wiele leków można kupić bez recepty, korzystając z porady farmaceuty. Istotna jest współpraca między lekarzami różnych specjalności oraz farmaceutami.

Gwałtowny przebieg zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM), jak również możliwość wystąpienia poważnych powikłań, stanowi duże zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. IChM to ciężkie ogólnoustrojowe zakażenie. Najbardziej skutecznym sposobem ochrony przed zakażeniem meningokokami jest szczepienie ochronne. Grono cenionych polskich specjalistów w dziedzinie pediatrii, medycyny rodzinnej i chorób zakaźnych oraz Program Szczepień Ochronnych na 2023 rok zaleca szczepienia przeciwko meningokokom już od drugiego miesiąca życia jako ważny element profilaktyki u dzieci. W artykule przedstawiono aktualne rekomendacje dotyczące szczepień przeciwko meningokokom u dzieci.

Postępowanie w przypadku odwodnienia, a także pokrywanie podstawowego zapotrzebowania na wodę i elektrolity, to codzienny problem każdego lekarza dyżurującego, zwłaszcza pediatry. Ponieważ najczęściej tracimy płyn żołądkowy (wymioty), jelitowy (ostra biegunka) lub pozakomórkowy (oparzenia, przetoki, krwotok) pierwotnie większość przypadków odwodnienia ma charakter izotoniczny (ok. 65%). Czynniki dodatkowe, takie jak gorączka, nawadnianie doustne płynami bezelektrolitowymi lub skąpoelektrolitowymi, a zwłaszcza czystą wodą prowadzi wtórnie odpowiednio do odwodnienia hipertonicznego (ok. 25%) lub hipotonicznego (ok. 10%). Postępowanie adekwatne do rodzaju i stopnia odwodnienia stanowi gwarancję prawidłowego i bezpiecznego nawadniania.

Świerzb i wszawica to parazytozy, stanowiące aktualny problem epidemiologiczny, szczególnie w populacji pediatrycznej. Świerzb wywołują roztocza Sarcoptes scabiei var hominis, natomiast za wszawicę odpowiadają trzy gatunki wszy: wesz głowowa (Pediculus capitis), wesz łonowa (Pediculus pubis) i wesz odzieżowa (Pediculus corporis). W poniższym artykule omówiono te dwie choroby pasożytnicze, z uwzględnieniem obrazu chorobowego, diagnostyki i postępowania terapeutycznego.

Diagnostyka różnicowa zaburzeń napadowych jest niezwykle istotna, jednocześnie stanowi pewnego rodzaju trudność dla klinicystów. Wynika to z subtelnych, niekiedy trudnych do zauważenia różnic w objawach klinicznych pomiędzy zaburzeniami napadowymi o cechach padaczkowych i niepadaczkowych. Częstość występowania napadów niepadaczkowych u dzieci we wczesnym okresie życia jest około 10-krotnie większa w porównaniu z napadami drgawkowymi. Pomimo tego nadal mamy do czynienia z nadrozpoznawalnością padaczki, co prowadzi do niepotrzebnego włączania leczenia przeciwdrgawkowego u dziecka, a także socjo-ekonomicznego obciążania jego rodziny. Niezwykle ważna jest znajomość innych stanów napadowych, takich jak drżenia, mioklonie, hiperekpleksja, ruchy dystoniczne, a nawet czkawka, obserwowanych we wczesnym okresie życia dziecka i wykluczenie ich przed ostatecznym rozpoznaniem padaczki. Opisane w niniejszym artykule przyczyny występowania drgawek mogą okazać się pomocne w procesie diagnostycznym, co w efekcie może przyczynić się do zmniejszenia liczby przypadków błędnego rozpoznania padaczki oraz włączania leczenia przeciwdrgawkowego.

Zakażenie wirusem grypy jest niezwykle powszechne w populacji pediatrycznej na całym świecie. Mimo szerokiej dostępności szczepionek szacuje się, że globalnie wśród dzieci w wieku poniżej 5 lat dochodzi do 90 milionów zakażeń rocznie, przy czym w Polsce liczbę przypadków oraz podejrzeń szacuje się na 1–1,5 miliona. Taka liczba przypadków nie pozostawia wątpliwości, że jest to problem nie tylko aktualny, ale także powszechny – zarówno dla lekarzy, jak i rodziców. Najskuteczniejszą formą ochrony przed grypą są szczepienia ochronne. Aktualnie stosowane 4-walentne szczepionki przeciw grypie są zalecane każdej osobie > 6. m.ż., u której nie stwierdza się przeciwwskazań. Ochronę dzieci przed 6 m.ż. można uzyskać dzięki szczepieniom kobiet w okresie ciąży. Szczepionki przeciw grypie dla dzieci dostępne są obecnie z 50% odpłatnością, dla kobiet w ciąży bezpłatnie w ramach refundacji aptecznej.

W 2022 roku grupa ekspertów GINA (Global Initiative for Asthma) opublikowała aktualizację postępowania w astmie. W porównaniu z poprzednim raportem, definicja łagodnej astmy została zmieniona – aktualna opiera się na ocenie trudności w leczeniu. Astmę łagodną rozpoznaje się jeśli kontrolę uzyskujemy stosując doraźnie wziewne glikokortykosteroidy (wGKS) w połączeniu z krótko działającym agonistą receptorów beta 2-adrenergicznych (SABA) lub wGKS w niskich dawkach z doraźnie przyjmowanym SABA. Podkreślono konieczność terapii łagodnej astmy. W diagnostyce położono nacisk na wykonywanie badania spirometrycznego wykazującego zmienność obturacji po podaniu leku rozkurczającego oskrzela, przy jednoczesnym występowaniu objawów klinicznych. Nowości w terapii to: u dzieci w wieku 6-11 lat z ciężką astmą eozynofilową i/lub astmą typu 2 – przeciwciało monoklonalne przeciwko receptorowi dla interleukiny-4, u dzieci powyżej 12. r.ż. z eozynofilią i/lub wysokim stężeniem azotu w wydychanym powietrzu przeciwciało monoklonalne przeciwko limfopoetynie zrębu grasicy (tezepelumab), natomiast u dzieci powyżej 12. r.ż. bez zapalenia typu 2 (zapalenie z eozynofilią i/lub zwiększonym FeNO) przeciwciało monoklonalne przeciwko receptorowi dla interleukiny-4.