Antybiotyki stanowią jedno z kluczowych odkryć w historii medycyny, odgrywając fundamentalną rolę w zwalczaniu infekcji bakteryjnych i chorób zakaźnych. Ich znaczenie jest niezaprzeczalne, jednak stosowanie antybiotyków wiąże się z ryzykiem poważnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia. Jednym z najważniejszych z nich jest rozwój oporności na antybiotyki [1], uznawany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za jedno z dziesięciu największych zagrożeń dla zdrowia publicznego [2]. Innym poważnym problemem jest dysbioza, czyli zmniejszenie różnorodności mikrobioty, brak korzystnych mikroorganizmów lub obecność potencjalnie szkodliwych drobnoustrojów [3].
Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat wpływu antybiotyków na mikrobiotę jelitową oraz omówienie roli probiotyków jako potencjalnego wsparcia dla mikrobioty podczas antybiotykoterapii.
Antybiotyki a mikrobiota
Jak antybiotyki wpływają na mikrobiotę jelitową?
Antybiotyki oddziałują na mikrobiotę jelitową, zmieniając ją ilościowo i jakościowo [4]. Powoduje to spadek liczby lub nawet wyginięcie niektórych gatunków bakterii. Skutkuje to mikrobiomem o niskiej różnorodności i dominacją potencjalnie szkodliwych bakterii, takich jak Clostridioides difficile (dawniej Clostridium difficile) [5], Staphylococcus aureus czy Clostridium perfringens. Jak wspomniano wcześniej, ten stan zaburzonej równowagi mikrobiologicznej nazywany jest dysbiozą. Należy jednak podkreślić, że w literaturze naukowej brak jednolitej definicji dysbiozy, co jest spowodowane trudnościami w identyfikacji kluczowych gatunków definiujących zdrowy mikrobiom człowieka [6].
Jakie są bezpośrednie kliniczne skutki stosowania antybiotyków dla mikrobioty jelitowej?
Biegunka związana ze stoso...