Autor: Agnieszka Szypowska

Cukrzyca typu 1 (T1D) to choroba autoimmunologiczna prowadząca do destrukcji komórek β w trzustce, które odpowiadają za produkcję insuliny. Leczenie tej jednostki chorobowej stanowi szczególne wyzwanie w przypadku dzieci, gdzie niezbędna jest precyzyjna i szybka kontrola poziomów glukozy w celu uniknięcia powikłań. Od czasu odkrycia insuliny w 1921 r. jej stosowanie pozostaje filarem terapii ratującej życie osób z T1D. Ze względu na intensywny rozwój fizyczny oraz zmienność hormonalną dzieci i młodzieży zapotrzebowanie na insulinę w tej grupie wiekowej nie jest stabilne i wymaga częstych modyfikacji dawkowania. Model leczenia insulinowego u dzieci opiera się na odtworzeniu naturalnego rytmu sekrecji insuliny – zarówno podstawowego, jak i okołoposiłkowego. Metoda ta znana jest jako terapia bazowo-bolusowa i obejmuje podawanie insuliny przed każdym posiłkiem oraz insuliny długodziałającej na noc lub zastosowanie pompy insulinowej. Podejście to umożliwia większą elastyczność codziennego funkcjonowania, dostosowując się do zmiennych schematów żywieniowych. Postęp technologiczny oraz wprowadzenie nowych analogów insuliny znacząco odmieniły podejście do leczenia cukrzycy w ostatnich dekadach. Szybko działające oraz długo działające analogi zaprojektowano w celu lepszego odwzorowania fizjologii, co przekłada się na skuteczniejszą kontrolę glikemii oraz mniejsze ryzyko niedocukrzeń.

Cukrzyca typu 1 (T1D) ma silne podłoże poligenowe, a na jej rozwój wpływają także czynniki środowiskowe [1]. Geny i środowisko łączą się, aby przełamać tolerancję immunologiczną na antygeny własne, co prowadzi do niszczenia komórek beta trzustki produkujących insulinę. Cukrzyca typu 1 zazwyczaj rozwija się w dzieciństwie i okresie dojrzewania. Jest ona najczęstszym zaburzeniem metabolicznym u dzieci i ma wpływ na całe życie osób nią dotkniętych oraz ich rodzin lub opiekunów.

Cukrzyca typu 1 (T1D) to choroba autoimmunizacyjna, w której dochodzi do zniszczenia komórek β trzustki produkujących insulinę. Stanowi wyzwanie terapeutyczne szczególnie u dzieci, gdzie precyzyjne i szybkie kontrolowanie poziomu glikemii jest kluczowe w zapobieganiu powikłaniom cukrzycy. Insulina od momentu jej odkrycia w 1921 r. stanowi podstawę ratującego życie leczenia cukrzycy. Zapotrzebowanie na insulinę u dzieci z T1D nigdy nie jest stałe ze względu na dynamiczny charakter wzrostu, rozwoju oraz zmian hormonalnych w okresie dzieciństwa i dojrzewania, co wymaga częstych dostosowań dawek. Podstawy leczenia insuliną w tej grupie pacjentów mają na celu odwzorowanie fizjologicznego wzorca wydzielania insuliny przez komórki β trzustki na zapotrzebowanie podstawowe oraz na posiłki. To podejście do leczenia jest również znane jako terapia baza-bolus. Polega na wielokrotnych codziennych iniekcjach insuliny przy zastosowaniu kombinacji szybko i krótko działającej insuliny przed posiłkami oraz długo działającej insuliny przed snem lub pompy insulinowej. Tego typu leczenie pozwala na dużą elastyczność w codziennym życiu, częściowo uwzględniając zmienne i czasem nieprzewidywalne wzorce żywieniowe. Nowe analogi insuliny i narzędzia technologiczne związane z cukrzycą zrewolucjonizowały leczenie insuliną w ciągu ostatnich kilku dekad. Szybko działające i długo działające analogi insuliny zostały opracowane w celu zapewnienia bardziej fizjologicznego profilu działania, aby utrzymać optymalną kontrolę stężenia glukozy we krwi i zredukować ryzyko hipoglikemii.

Cukrzyca typu 1 (T1D) stanowi najczęstsze schorzenie metaboliczne u dzieci i znacząco wpływa na jakość życia dotkniętych nią osób oraz ich rodzin. W ciągu ostatnich dziesięcioleci, szczególnie od początku pandemii COVID-19, obserwuje się stały wzrost liczby przypadków T1D oraz nasilenie jej objawów klinicznych. W Europie aż 300 000 dzieci i młodzieży zmaga się z tą chorobą. W chwili diagnozy T1D około połowa dzieci doświadcza znacznego pogorszenia stanu zdrowia, często wymagając przyjęcia na oddział intensywnej terapii z powodu kwasicy ketonowej.