Infekcje rotawirusowe – czy jest jeszcze o czym mówić?

Ostra biegunka jest trzecią najczęstszą przyczyną śmiertelności u dzieci. W 2017 r. pochłonęła ponad pół miliona dzieci. Główną przyczyną ostrej biegunki u dzieci jest RV. Szacuje się, że od jednej czwartej do jednej trzeciej wszystkich zgonów dzieci z powodu biegunki spowodowanych jest zakażeniem rotawirusowym [1].
Rotawirusy należące do rodziny Reoviridae są chorobotwórcze dla ludzi, ptaków i ssaków. Genom wirusa składa się z 11 segmentów dsRNA, które kodują białka strukturalne (VP) i niestrukturalne (NSP). Głównym białkiem kapsydu jest VP6, którego zróżnicowanie antygenowe stanowi podstawę klasyfikacji RV na grupy A–G. Patogenne dla człowieka są rotawirusy należące do grupy A, rzadziej grup B i C. Podstawę klasyfikacji RV w obrębie grupy A stanowią dwa białka powierzchniowe: glikoproteina VP7 (białko G) oraz hemaglutynina VP4 (białko P). Dotychczas wyizolowano 19 serotypów białka G i 28 białka P (VP4) [2, 3]. Grupy i serotypy wirusa ilustruje ryc. 1.

Zakażenia rotawirusowe przenoszą się drogą pokarmową i są bardzo zaraźliwe, czemu sprzyja ich odporność na warunki środowiska, bardzo obfite wydalanie w stolcu oraz niska dawka zakażająca. W ostrej fazie choroby w 1 g stolca wydalanych jest aż 1012 wirionów, natomiast do zarażenia wystarczy tylko 10‑100! cząstek wirusa. Chory zakaża jeszcze przed pojawieniem się biegunki i kilka dni do kilku tygodni po jej ustąpieniu.
RV jest oporny na działanie powszechnie stosowanych środków dezynfekcyjnych, a wirulencję w temperaturze pokojowej zachowuje nawet do 10 dni [4–6]. Przeżywa na rękach personelu medycznego średnio do kilku godzin, a na powierzchniach stałych i w wodzie do kilku tygodni. Wirus wydalany jest przez chorego średnio przez 7 dni, natomiast u niemowląt i osób immunoniekompetentnych nawet przez kilka tygodni lub miesięcy.
W badaniu Global Burden of Disease przeprowadzonym w 2016 r. oszacowano, że RV był przyczyną 128 500 zgonów i był odpowiedzialny za około 258 milionów przypadków biegunki zakaźnej wśród dzieci poniżej 5. r.ż. [7]. Rycina 2. przedstawia mapę ilustrującą globalny rozkład zgonów dzieci spowodowanych RV. Najwyższe wsk...