Autor: Andrzej Załęski

Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych jest bardzo częstym problemem w pediatrii. Objawy choroby negatywnie wpływają na samopoczucie pacjenta, a także generują szereg kosztów społeczno-ekonomicznych. W artykule skupiono się na porównaniu dwóch leków z grupy pochodnych imidazolowych, najczęściej stosowanych w objawowym leczeniu nieżytu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych: ksylometazoliny i oksymetazoliny. Na podstawie przeglądu literatury omówiono główne podobieństwa oraz różnice w działaniu, dawkowaniu i możliwych działaniach niepożądanych leków. 

Infekcje rotawirusowe pozostają na całym świecie jedną z najczęstszych przyczyn biegunek u dzieci do 5. r.ż. Choć w zdecydowanej większości przypadków choroba ogranicza się do nieżytu żołądkowo-jelitowego, możliwy jest rozwój powikłań, w tym niezwiązanych bezpośrednio z biegunką, zwłaszcza u pacjentów należących do grup ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia RV. W artykule opisano przypadek dwuletniego pacjenta z biegunką rotawirusową, u którego wystąpiła ataksja móżdżkowa. Zwrócono uwagę na nietypowe, rzadkie powikłania zakażeń RV oraz na potrzebę prowadzenia szczepień ochronnych celem zapobiegania chorobie oraz zminimalizowania jej następstw.

W 2016 r. Amerykańska Akademia Otolaryngologii (ang. The American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery Foundation) opublikowała zaktualizowane wytyczne dotyczące postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dzieci z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego (WZUŚ). Stanowią one unowocześnienie poprzednich wytycznych z 2004 r. W poniższym artykule omówimy dwa przypadki kliniczne WZUŚ, a następnie przedstawimy najnowsze rekomendacje Amerykańskiej Akademii Otolaryngologii. 

Pojęcie ostrego zapalenia nosogardła i zatok, uznane oficjalnie w 1999 r. przez Agencję Polityki i Badań Naukowych Opieki Zdrowotnej (ang. Agency for Health Care Policy and Research, AHCPR), dobrze oddaje proces rozprzestrzenienia się infekcji z nosogardła na wykształcone, po 3.–4. r.ż., zatoki oboczne nosa. Każde ostre zapalenia nosa i zatok (OZNZ) jest poprzedzone ostrym zakażeniem górnych dróg oddechowych, najczęściej wirusowym. Podobną definicję zastosowano w opublikowanych w 2012 r. europejskich wytycznych dotyczących zapalenia zatok i polipów nosa (ang. European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polips, EPOS) oraz w polskich Rekomendacjach 2016, dotyczących diagnostyki i leczenia chorób układu oddechowego.

Wśród pacjentów zgłaszających dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego tylko kilka procent cierpi na organiczną chorobę przewodu pokarmowego [1]. Znaczna większość z nich ma zaburzenia czynnościowe 
przewodu pokarmowego (CzZPP). CzZPP zostały sklasyfikowane według III Kryteriów Rzymskich [2]. Wyróżniają one zaburzenia u dzieci do 4. r.ż., które zostały omówione w I części artykułu, oraz zaburzenia u starszych dzieci i młodzieży będące treścią niniejszego artykułu, czyli części II.

Kwas masłowy (kwas butanowy) jest jednym z krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA – Short Chain Fatty Acids) powstających na drodze fermentacji beztlenowej składników pokarmowych w jelicie grubym człowieka. Około 83% wszystkich krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w jelicie grubym stanowią kwasy: octowy, propionowy i masłowy [1]. Całkowite stężenie SCFA w świetle jelita waha się od 60 do 150 mmol/kg [2]. Dobowa produkcja SCFA w jelicie grubym u zdrowego człowieka wynosi od 300 do 400 mmol, natomiast fizjologiczne stężenie kwasu masłowego w treści jelitowej waha się w granicach 1–10 mmol/l treści [3].

Refluks żołądkowo-przełykowy (ang. gastroesophageal reflux – GER) definiowany jest jako cofanie się treści żołądka do przełyku. W warunkach fizjologicznych cofaniu się pokarmu zapobiegają bariery anatomiczne i czynnościowe – ostry kąt Hisa (kąt pomiędzy przełykiem a dnem żołądka), skurcz mięśnia dolnego zwieracza przełyku (ang. lower esophageal sphincter – LES), ścisłe obejmowanie dolnego końca przełyku przez odnogi przepony. Do rozkurczu LES dochodzi głównie w trakcie aktu połykania. Fizjologicznie obecne są także krótkie relaksacje zwieracza i odnóg przepony, mające na celu usunięcie nadmiaru gazów z żołądka, tzw. przejściowe relaksacje dolnego zwieracza przełyku (ang. transient lower esophageal sphincter relaxations – TLESR). 

Czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego (CzZPP) to jedne z najczęstszych przyczyn wizyt u gastroenterologów dziecięcych. Szacuje się, że dotyczą 4–25% populacji pediatrycznej, z przewagą płci żeńskiej. Objawem dominującym i najczęściej zgłaszanym przez pacjentów jest ból brzucha.