Szczepionki skojarzone to preparaty powszechnie używane w realizacji szczepień ochronnych. W krajach rozwiniętych, w realizacji programów powszechnych, stosowane są tzw. preparaty wysokoskojarzone uodparniające przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenazae B oraz w przypadku szczepionek 6-składnikowych – zapaleniu wątroby typu B. Nowoczesne szczepionki posiadają bezkomórkowy składnik krztuścowy (od 1 do 5 antygenów wyizolowanych z pałeczki Bordetella pertussis), który jest mniej reaktogenny w porównaniu z pełnokomórkowym. W Polsce preparaty te stosowane są w szczepieniach wcześniaków, dzieci z masą urodzeniową < 2500 g, dzieci z przeciwwskazaniami do podania pełnokomórkowego składnika krztuścowego. Dla pozostałych dzieci preparaty te finansowane są przez rodziców. Ich stosowanie w istotny sposób zmniejsza częstość występowania odczynów poszczepiennych, zmniejsza liczbę iniekcji, stwarza możliwość jednoczasowego podania preparatów zalecanych, tj. szczepienia przeciw meningokokom.

Pokrzywka jest jedną z najczęstszych chorób dermatologicznych. Ostra pokrzywka jest rozpoznawana jeśli objawy trwają poniżej 6 tygodni, a przewlekła powyżej 6 tygodni. U dzieci najczęstszą przyczyną ostrej pokrzywki jest: infekcja, alergia na pokarm, konserwanty, leki, alergeny powietrznopochodne. Pokrzywka przewlekła może być klasyfikowana jako spontaniczna, przy nagłym samoistnym pojawieniu się objawów (Chronic Spontaneus Urticaria, CSU) lub indukowana (Chronic Inducible Urticaria, CindU), poprzednio określana jako fizykalna. Pokrzywka ta wymaga specyficznych, fizycznych czynników wywoławczych, takich jak światło słoneczne, ucisk, wibracje, ekspozycja na zimno, ciepło, wodę, bodziec cholinergiczny.

W codziennej praktyce pediatrów i lekarzy rodzinnych niedobór wzrostu jest najczęściej diagnozowanym zburzeniem wzrastania. Niski wzrost definiujemy jako wysokość ciała dziecka poniżej dwóch odchyleń standardowych (-2 SD) od średniej dla danej populacji, wieku i płci. Diagnostyka niedoboru wzrostu skupia się z jednej strony na wykluczeniu konkretnych nieprawidłowości i chorób prowadzących do zahamowania wzrastania, a z drugiej strony ma na celu odpowiednią kwalifikację dziecka do leczenia przyczynowego, w tym do leczenia rekombinowanym hormonem wzrostu (recombinant human growth hormone, rhGH) w ramach dostępnych w Polsce programów lekowych finansowanych przez NFZ. Zdecydowaną większość badań we wstępnej diagnostyce można wykonać w warunkach ambulatoryjnych. Dopiero konieczne badania specjalistyczne, w tym testy oceniające wydzielanie hormonu wzrostu oraz ewentualna kwalifikacja do leczenia rhGH powinny być przeprowadzane w warunkach szpitalnych

Realizacja szczepień zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych (PSO) w czasie pandemii COVID-19 jest zagadnieniem o podstawowym znaczeniu pozostającym w gestii podstawowej opieki zdrowotnej. Streptococcus pneumoniae należy do głównych czynników etiologicznych odpowiedzialnych za inwazyjne zakażenia u pacjentów w wieku > 3. m.ż. Pomimo istniejących metod diagnostycznych i dostępnej antybiotykoterapii wystąpienie objawów inwazyjnej choroby penumokokowej (IChP) związane jest ciągle ze stosunkowo wysoką śmiertelnością. W Polsce od 2017 roku szczepienia przeciwko pneumokokom znalazły się w programie szczepień ochronnych. Na polskim rynku istnieją szczepionki koniugowane przeciwko pneumokokom zawierające 10 (PCV10) lub 13 (PCV13) antygenów szczepów najczęściej wywołujących zakażenia inwazyjne, a także szczepionka polisacharydowa z 23 serotypami. Do realizacji PSO stosuje się PCV10, PCV13 jest natomiast wykorzystywana w ramach szczepień zalecanych. Szczepienia ochronne przyczyniły się do obniżenia częstości występowania IChP wywoływanej przez szczepy szczepionkowe, wzrasta jednak liczba zakażeń serotypami niezawartymi w szczepionkach.

Na dziś ibuprofen może być stosowany zarówno do leczenia objawów COVID-19, jak i objawów związanych ze szczepieniem przeciwko zakażeniu SARS-CoV-2. Nie ma powodu do odradzania stosowania tego NLPZ także ze względu na ewentualne obniżanie poszczepiennej odpowiedzi odpornościowej.

W związku z postępami w nauce i coraz większą wiedzą na temat wpływu wczesnego żywienia na stan zdrowia człowieka, nie tylko w okresie dzieciństwa, ale również w wieku późniejszym, wytyczne dotyczące żywienia niemowląt są regularnie aktualizowane. Sposób żywienia niemowląt stanowi istotny, modyfikowalny czynnik środowiskowy, poprzez który można zmniejszać lub zwiększać ryzyko rozwoju różnych chorób. Zjawisko to określane jest w piśmiennictwie programowaniem metabolicznym lub żywieniowym. Dotychczas wytyczne dotyczące żywienia zdrowych niemowląt oparte były na stanowisku ekspertów Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻ) z 2014 roku oraz na wytycznych dotyczących karmienia piersią z 2016 roku.

Okres pandemii COVID-19 to, poza ryzykiem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 ze wszystkimi możliwymi konsekwencjami, również okres ograniczonego dostępu do placówek medycznych, a co się z tym łączy, opóźnień w realizacji szczepień ochronnych. Zalecenia, zarówno polskie (Ministerstwa Zdrowia oraz Głównego Inspektora Sanitarnego), jak i instytucji zajmujących się zagadnieniami zdrowia publicznego w świecie (CDC, WHO) jednoznacznie kładą nacisk na potrzebę planowej realizacji szczepień ochronnych, zwłaszcza wśród dzieci do 2 lat, ale również w starszych grupach wiekowych. Aby bezpiecznie realizować tę formę profilaktyki, należy stosować określone zasady organizacji wizyt dzieci w poradniach. Zasady te zwiększają bezpieczeństwo pacjentów, ale równocześnie wydłużają czas potrzebny na wizytę, a to może być przyczyną opóźnień w realizacji programu szczepień ochronnych. Stąd zarówno zasady organizacji pracy poradni, jak i zasady uzupełniania opóźnień w szczepieniach wydają się w obecnej sytuacji niezmiernie ważne.

W pracy przedstawiono zasady nawadniania dożylnego głównie w przebiegu ostrych biegunek infekcyjnych z uwzględnieniem odmiennych zasad postępowania w odwodnieniu izotonicznym i hipotonicznym a odwodnieniu hipertonicznym. Przedstawiono zasady bezpiecznej terapii kwasicy metabolicznej oraz hipokaliemii. Szczególną uwagę poświęcono jednemu z największych osiągnięć medycyny: nawadnianiu doustnemu, szeroko dyskutując mechanizm działania i skład płynów do nawadniania doustnego.

Zatrucie paracetamolem jest jedną z ważnych przyczyn hospitalizacji pacjentów pediatrycznych. Lek jest powszechnie stosowany i bezpieczny w przypadku odpowiedniego stosowania, jednak może być przyczyną bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia pacjenta w przypadku zażycia toksycznej dawki. Wiedza na temat postępowania w przypadku zatrucia jest niezwykle cenna, gdyż prawidłowe i szybkie postępowanie pozwala uchronić pacjenta przed niebezpiecznymi następstwami. Artykuł zawiera omówienie przypadku zatrucia i zalecane postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne.

W pracy przedstawiono informacje na temat postępów w leczeniu padaczki wieku rozwojowego. Lata dziewięćdziesiąte XX wieku były okresem, w którym do leczenia padaczki włączono wiele nowych leków. U progu trzeciej dekady XXI wieku dysponujemy niemałą liczbą leków przeciwpadaczkowych. Niektóre z nich pojawiły się w ciągu ostatnich dwóch, trzech lat. Te najnowsze leki zaakceptowano do leczenia padaczki dzieci po przeprowadzeniu wielu badań klinicznych w tej grupie wiekowej. Oprócz tego istnieje możliwość leczenia padaczki przy wykorzystaniu metod chirurgicznych, neuromodulacji oraz przeżywającej swój renesans diety ketogennej.

Miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK), takrolimus w maści i pimekrolimus w kremie, to leki, które hamują fosfatazę kalcyneuryny, prowadząc do obniżenia aktywacji limfocytów T oraz inhibicji uwalniania prozapalnych cytokin. Jedynym wskazaniem rejestracyjnym tych leków w Polsce, zarówno u dorosłych, jak i dzieci, jest atopowe zapalenie skóry (AZS), jednakże możliwe jest ich stosowanie z dobrym efektem w wielu innych dermatozach. Główną zaletą miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w terapii AZS jest brak działań niepożądanych charakterystycznych dla miejscowych glikokortykosteroidów, również powszechnie stosowanych w tej chorobie. Dzięki temu można aplikować je na wrażliwe okolice i stosować nawet przez długi okres. Aktualnie uważa się, że pogląd o zwiększonym ryzyku wystąpienia raków skóry i chłoniaków w wyniku stosowania mIK jest nieuzasadniony.