Każda mama chce dla swojego dziecka tego, co najlepsze, także w kwestii żywienia. Chociaż karmienie piersią jest powszechnie rekomendowane, życie pisze różne scenariusze. Czasem względy medyczne, czasem trudności, a innym razem świadoma, osobista decyzja sprawiają, że mama decyduje się na rezygnację z karmienia piersią. Przejście na mleko modyfikowane to jednak nie powód do wyrzutów sumienia. Odpowiednio dobrane mleko dla niemowlaka i karmienie dziecka z miłością zapewnią mu wszystko, czego potrzebuje do prawidłowego rozwoju. Oto przewodnik po żywieniu niemowlaka dla mam, które nie mogą lub nie chcą karmią piersią.

Początek drugiego trymestru często przynosi ulgę i przypływ nowej energii, a dolegliwości pierwszych miesięcy ustępują. To czas, kiedy można w pełni cieszyć się oczekiwaniem na potomka. Właśnie wtedy, w 14. tygodniu ciąży, zachodzą kolejne zmiany zarówno w rozwoju dziecka, jak i w organizmie przyszłej mamy. Warto dowiedzieć się, czego można się spodziewać na tym etapie.

Wahania hormonalne, zwiększone zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze, a także problemy skórne sprawiają, że wiele kobiet po urodzeniu dziecka poszukuje skutecznych metod na wsparcie swojego zdrowia. Jednym ze sposobów na wzmocnienie organizmu i poprawę kondycji skóry może okazać się suplementacja kolagenem. Jednak czy kolagen dla matek karmiących jest bezpieczny? Czy może przenikać do kobiecego pokarmu? Jaki kolagen suplementować przy karmieniu piersią i na co zwrócić szczególną uwagę przy jego wyborze?

Ospa wietrzna jest stosunkowo często występującą w Polsce i najczęściej łagodną chorobą wieku dziecięcego. Skuteczną metodą zapobiegania ospie wietrznej jest szczepienie ochronne stosowane rutynowo w schemacie dwudawkowym; szczepionkę można podać już od 9. m.ż., a standardowo stosuje się dwie dawki szczepionki (schemat dwudawkowy), zgodnie z aktualnymi zaleceniami krajowymi [1]. W przebiegu ospy na skórze całego ciała występują zmiany pęcherzykowe na podłożu rumieniowym, zmiany mogę obejmować także błony śluzowe. Najczęściej obserwowanym powikłaniem ospy wietrznej jest bakteryjne nadkażenie wykwitów, zapalenie płuc, a także powikłania neurologiczne – ataksja móżdżkowa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Leczenie ospy wietrznej w niepowikłanych przypadkach u pacjentów poniżej 12. r.ż. jest objawowe. Leczenia przyczynowego wymagają pacjenci powyżej 12. r.ż., chorzy przewlekle, osoby z upośledzoną odpornością i dzieci z kontaktów domowych.

Nietolerancja histaminy, inaczej nazywana pseudoalergią, jest typem nadwrażliwości, której diagnostyka w dalszym ciągu przysparza wielu trudności. Jej przyczyną jest brak równowagi pomiędzy ilością histaminy, która dostarczana jest do organizmu, a możliwością jej rozkładu, co wywołuje niepożądane objawy mające charakter wieloukładowy. Szczególnie bogate w histaminę są produkty fermentujące i długodojrzewające, a także niektóre owoce i warzywa oraz napoje. Ponadto wyróżniamy produkty, które stymulują uwalnianie histaminy zmagazynowanej w ustroju. Od klasycznej alergii odróżnia ją to, że w jej mechanizmie nie uczestniczą immunoglobuliny IgE. W artykule omówiono przyczyny, objawy oraz postępowanie w przypadku podejrzenia oraz rozpoznania nietolerancji histaminy [1, 2, 3].

Stosowanie antybiotyków może prowadzić do poważnych zaburzeń składu i funkcji mikrobioty jelitowej, co sprzyja rozwojowi biegunki. Zaburzenia te obejmują: utratę korzystnych bakterii, zmniejszenie wytwarzania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, uszkodzenie bariery jelitowej oraz przejściowy wzrost patogenów, takich jak Clostridioides difficile. W profilaktyce biegunki związanej z antybiotykoterapią kluczowe znaczenie ma ograniczenie niepotrzebnego stosowania antybiotyków. Można rozważyć stosowanie probiotyków o udokumentowanym działaniu, przede wszystkim Lacticaseibacillus rhamnosus GG i Saccharomyces boulardii. Ich skuteczność w zapobieganiu biegunce została potwierdzona, jednak ich wpływ na odbudowę mikrobioty jelitowej, podobnie jak innych probiotyków, pozostaje niejednoznaczny. Artykuł omawia aktualny stan wiedzy na temat mechanizmów, diagnostyki i metod zapobiegania biegunce związanej ze stosowaniem antybiotyków.

Wirus syncytium nabłonka oddechowego (RSV) jest najczęściej stwierdzaną przyczyną zakażeń dróg oddechowych u noworodków i niemowląt (ryc. 1). Jest otoczkowym wirusem RNA, należącym do rodziny Paramyksowirusów i rodzaju Pneumowirusów – razem z wirusami odry, świnki i paragrypy. Nazwa wirusa pochodzi od zjawiska zlewania się komórek nabłonka oddechowego, w których dochodzi do replikacji wirusa.

Padaczka u dzieci jest niezwykle heterogennym zespołem chorobowym. To zróżnicowanie dotyczy zarówno etiologii, przebiegu, jak i terapii. W pracy przedstawiono warunki konieczne do spełnienia przy wyborze leczenia oraz sposoby leczenia niektórych encefalopatii padaczkowych.

Wczesne kształtowanie się mikrobioty jelitowej noworodków urodzonych drogą cięcia cesarskiego (CS) stanowi przedmiot intensywnych badań ze względu na możliwe konsekwencje immunologiczne i metaboliczne. W porównaniu z noworodkami urodzonymi drogą naturalną, noworodki urodzone przez cesarskie cięcie charakteryzują się mniejszą różnorodnością bakterii zasiedlających ich organizm oraz wolniejszym tempem kolonizacji mikrobioty. Wczesne kształtowanie się mikrobioty jelitowej u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie w 4.–5. dobie życia charakteryzuje się wyraźnie obniżonym tempem kolonizacji probiotycznymi bakteriami, takimi jak Bifidobacterium, Lactobacillus czy Bacteroides. Interwencje probiotyczne zastosowane od pierwszych dni życia mogą przyspieszyć wyrównanie zaburzonego składu mikroflory i zwiększyć udział korzystnych gatunków bakterii. Jednak pełne ukształtowanie właściwej równowagi flory bakteryjnej wymaga wsparcia czynników środowiskowych, takich jak odpowiednio prowadzona laktacja czy złożona probio-/synbiotykoterapia. Dalsze badania randomizowane i wieloośrodkowe są konieczne, by zoptymalizować strategie przywracania naturalnej mikrobioty w przypadku narodzin przy pomocy cięcia cesarskiego i minimalizować ryzyko dysbioz powiązanych z późniejszymi zaburzeniami immunologicznymi i metabolicznymi.

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych w populacji pediatrycznej, dotykającą według szacunków nawet 40% populacji w Europie [1]. Choć klasycznie kojarzony jest z sezonowym pyleniem roślin, u wielu dzieci objawy mogą mieć charakter całoroczny [7]. W obrazie klinicznym obok typowych symptomów, takich jak: kichanie, katar czy zapalenie spojówek [1, 10], kluczowym i często dominującym problemem jest przewlekły kaszel [8, 11]. Wynika on najczęściej z zespołu kaszlu z górnych dróg oddechowych (ang. Upper Airway Cough Syndrome, UACS/PNDS) lub jest pierwszym sygnałem rozwijającej się astmy oskrzelowej [1]. Nieleczony ANN i towarzyszący mu kaszel mogą znacząco obniżać komfort i jakość życia pacjentów oraz ich rodzin [8], a także zwiększać ryzyko powikłań [1]. Zrozumienie tego złożonego obrazu klinicznego jest kluczowe dla wdrożenia skutecznego leczenia zgodnego z aktualnymi standardami międzynarodowymi i polskimi [2, 3, 4].

Eksperci Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu ustalili definicję bólu już w latach 70. ubiegłego wieku i jest ona aktualna do dzisiaj. Zgodnie z tą definicją: „Ból to subiektywnie przykre oraz jednoznacznie negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne, powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę lub zagrażających jej uszkodzeniu albo opisywanym w kategoriach takiego uszkodzenia”. Populacja dziecięca stanowi szczególną grupę pacjentów, u których ocena dolegliwości bólowych jest szczególnie trudna. Z tego powodu istotne jest dobranie odpowiedniej skali oceny bólu.

Nawracające zakażenia dróg oddechowych (NZDO) charakteryzują się znaczną zachorowalnością i stanowią bardzo powszechny problem zdrowotny w pierwszych latach życia. Nawrotowość związana jest z wieloma czynnikami, takimi jak: zmiany anatomiczne i czynnościowe w drogach oddechowych, zwiększona ekspozycja na czynniki zakaźne, atopia i niedobory odporności, uczęszczanie do żłobka lub przedszkola, stres fizyczny, długość karmienia piersią, liczba członków w rodzinie, zanieczyszczenie powietrza, obecność zwierząt domowych, palenie przez rodziców, pominięte szczepienia czy też choroby współistniejące, jak np. sercowo-płucne, żołądkowo-jelitowe, neurologiczne. Ostatnio, aby zapobiegać NZDO, unikać niewłaściwego leczenia oraz zmniejszać występowanie oporności na antybiotyki, zaproponowano alternatywne metody postępowania. Ciekawą ścieżkę postępowania wskazały badania nad mikrobiomem nosa, gardła i jamy ustnej, który poprzez interakcje z komórkami nabłonka i układu odpornościowego wywołuje miejscową i ogólnoustrojową odpowiedź odpornościową i pośrednio lub bezpośrednio eliminuje gatunki inwazyjne, pełniąc rolę bakterii przyjaznych dla zdrowia (współcześnie zwanych probiotykami). Szczególną rolę, jak wykazały dość liczne badania, odgrywają wybrane szczepy komensalnych paciorkowców alfahemolizujących. W pracy omówiono możliwości zapobiegania NZDO, a zwłaszcza nawracającym anginom paciorkowcowym, za pomocą mieszanki Streptococcus salivarius 24SMBc ze Streptococcus oralis 89a.