Szczepienia przeciwko pneumokokom u dzieci w dobie COVID-19

Realizacja szczepień zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych (PSO) w czasie pandemii COVID-19 jest zagadnieniem o podstawowym znaczeniu pozostającym w gestii podstawowej opieki zdrowotnej. Istotną kwestią jest również jak najszybsze uzupełnienie zaległości w zakresie szczepień ochronnych, które powstały wskutek ograniczeń i dodatkowych obciążeń ochrony zdrowia w okresie pandemii. Należy pamiętać, że wystąpienie objawów choroby przebiegającej z podwyższoną ciepłotą ciała może skutkować opóźnionym postawieniem właściwego rozpoznania, jako że większość uwagi pracowników ochrony zdrowia koncentruje się wokół pandemii. Ze względu na konieczność wykluczenia zakażenia SARS-CoV-2 i związanej z tym faktem izolacji pacjenta do czasu uzyskania wyniku badania, wdrożenie właściwych procedur diagnostyczno-terapeutycznych jest utrudnione i wpływa istotnie na moment włączenia odpowiedniego leczenia. W obliczu tych trudności należy wykorzystać wszystkie dostępne środki zmniejszające ryzyko wystąpienia innych chorób, zwłaszcza tych, które w sposób istotny zagrażają zdrowiu oraz życiu pacjentów i związane są z koniecznością długotrwałej hospitalizacji na już mocno obciążonych pandemią oddziałach zakaźnych.

Charakterystyka patogenu

Streptococcus pneumoniae należy do głównych czynników etiologicznych odpowiedzialnych za inwazyjne zakażenia u pacjentów w wieku powyżej 3. m.ż. Pomimo istniejących metod diagnostycznych i dostępnej antybiotykoterapii wystąpienie objawów inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP) związane jest ciągle ze stosunkowo wysoką śmiertelnością. Przed wprowadzeniem szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom na świecie w roku 2000 (szczepionka siedmiowalentna) 10–15% przypadków śmiertelnych u dzieci poniżej 5. r.ż. było wywołanych zakażeniem tą bakterią. S. pneumoniae to Gram-dodatnia dwoinka, do zakażenia którą dochodzi głównie na drodze kropelkowej. Na podstawie różnic w budowie otoczki polisacharydowej wyróżniono ponad 90 typów serologicznych pneumokoków. Za większość zakażeń inwazyjnych w skali globu odpowiedzialnych jest kilkanaście z nich. Dostępne szczepionki zawierają w swym składzie ograniczoną liczbę antygenów polisacharydowych. Z tego względu dokładne określenie serotypów, które odpowiadają za zakażenia na danym terenie, stanowi ważny problem diagnostyczny [1]. S. pneumoniae kolonizuje nosogardło u sporego odsetka bezobjawowych nosicieli, będąc rezerwuarem i potencjalnym źródłem zakażenia dla innych osób. Pneumokoki powodują zarówno zakażenia inwazyjne – posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, jak i nieinwazyjne – zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego. Zarówno małe dzieci w wieku poniżej 2. r.ż., jak i osoby starsze powyżej 65. r.ż. nale...