Białko to podstawowy element budulcowy, niezbędny do wzrostu i rozwoju młodego organizmu. Stanowi źródło aminokwasów egzogennych, tzw. niezbędnych, których organizm nie syntetyzuje. Należą do nich: lizyna, metionina, treonina, leucyna, izoleucyna, walina, tryptofan i fenyloalanina, jak również histydyna, która jest wytwarzana przez organizm, ale w niedostatecznych ilościach. 

Zaburzenia lipidowe u dzieci są najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy i jej powikłań [1, 2]. Dane epidemiologiczne jednoznacznie wskazują, że zaburzenia lipidowe prowadzą do choroby wieńcowej, ostrych zespołów wieńcowych, niewydolności serca, udaru mózgu. Objawy kliniczne miażdżycy ujawniają się w wieku dorosłym, jakkolwiek jest to proces postępujący od dzieciństwa lub wieku młodzieńczego [1, 2, 3]. Pierwsze nacieczenia tłuszczowe w ścianach naczyń powstają już we wczesnym dzieciństwie i w tym okresie są one odwracalne. Dlatego wczesne rozpoznanie zaburzeń lipidowych u dzieci i odpowiednie postępowanie jest niezwykle istotne dla prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Gronkowcowy zespół oparzonej skóry (Staphylococcal scalled skin syndrome – SSSS) jest ciężkim zapaleniem skóry, przebiegającym z erytrodemią, powstawaniem wiotkich pęcherzy oraz spełzaniem naskórka. Przyczyną choroby jest epidermolizyna, czyli toksyna produkowana przez gronkowca złocistego, rozprzestrzeniana do krwi z pierwotnego ogniska zapalnego. Choroba głównie dotyczy dzieci do 5. r.ż. Regeneracja i odbudowa naskórka bez bliznowacenia występuje po około 10–14 dniach. W leczeniu należy zastosować odpowiednią antybiotykoterapię.

Dobrze zebrany wywiad oraz staranne badanie fizykalne to nie tylko klucze do prawidłowego rozpoznania, ale także podstawa do podjęcia rozsądnych decyzji, jakie niezbędne badania pomocnicze należy zlecić. Niebagatelną rolę odgrywa również prawidłowa interpretacja wyników otrzymanych badań, a także znajomość przyczyn ewentualnych pomyłek laboratoryjnych. Tym zagadnieniom poświęcona jest seria najbliższych artykułów. Zaczynamy od morfologii krwi obwodowej.

Połykanie przez dzieci różnorodnych ciał obcych jest zjawiskiem częstym. Większość ulega samositnemu wydaleniu, niektóre jednak mogą być niebezpieczne i wymagają szczegolnego postępowania. Wgłobienie jelitowe jest najczęstszą przyczyną niedrożności mechanicznej przewodu pokarmowego u niemowląt i małych dzieci. Pomimo charakterystycznego obrazu klinicznego właściwe i wczesne rozpoznanie może być trudne. Wczesne rozpoznanie wgłobienia pozwala u większości dzieci na leczenie nieoperacyjne, tzn. wykonanie zabiegu odgłobienia – wlewem wodnym, powietrznym, kontrastowym. 

Pierwotne niedobory odporności (PNO) są rzadkimi chorobami uwarunkowanymi genetycznie. Częstość ich występowania (z wyjątkiem niedoboru IgA) szacuje się na 1:10000 żywych urodzeń [1, 2]. Mogą być spowodowane defektami dziedzicznymi, tj. przekazywanymi przez rodziców lub efektem nowo powstałych mutacji. Dziedziczone są zazwyczaj autosomalnie recesywnie lub sprzężone z chromosomem X. Część PNO może być dziedziczona w sposób niejasny i nieprzewidywalny. Przyczyna takich zaburzeń jest nieznana, uważa się, że ich występowanie może być efektem współdziałania czynników genetycznych i środowiskowych.

W związku z wzrastającą na świecie zapadalnością na choroby alergiczne istotna jest identyfikacja czynników, które powodują to zjawisko, oraz podjęcie wszelkich działań w celu zapobiegania zachorowaniom na choroby alergiczne. Pierwszą falę chorób alergicznych obserwowano od lat 60. XX wieku i był to znaczący wzrost zapadalności na choroby indukowane uczuleniem na alergeny wziewne. Obecnie obserwujemy drugą falę wzrostu zapadalności na alergie pokarmowe. W ciągu ostatniej dekady podwoiła się w Europie liczba chorych z objawami alergii pokarmowej. Coraz częściej obserwuje się przetrwałą alergię pokarmową i późniejsze nabywanie immunotolerancji na pokarmy oraz wzrastającą częstość reakcji anafilaktycznych [1].

Choć o żywieniu niemowląt napisano już tomy, to problem ten spędza często sen z powiek nie tylko rodzicom, ale i często lekarzom, m.in. z uwagi na tempo zmian w schematach żywienia obserwowane zwłaszcza w ostatnim czasie oraz często skrajne zmiany poglądów gremiów kreujących te zasady. Przesłaniem tego artykułu jest uporządkowanie i przypomnienie najnowszych, choć na pewno nieostatecznych, zaleceń w tym zakresie.

W dobie nieograniczonego dostępu do internetu i zawartej w nim wiedzy, w czasach, kiedy każdy może publikować dowolne treści, jesteśmy narażeni na szum informacyjny, w którym ciężko odróżnić wartościową wiedzę od mało wiarygodnych informacji. Dlatego też, w czasach wzrastającej odpowiedzialności moralnej, prawnej i finansowej lekarzy, nasze działania powinniśmy opierać na wiarygodnych danych naukowych. Doskonałym narzędziem do weryfikacji rzetelności danych jest medycyna oparta na faktach (ang. Evidence Based Medicine, EBM). Z założenia EBM to wykorzystywanie w postępowaniu klinicznym jedynie wiarygodnych dowodów naukowych, opartych na wynikach wysokiej jakości badań klinicznych. W poniższym artykule przedstawiono zasady postępowania w najczęstszych schorzeniach pediatrycznych, opierając się na wiarygodnych badaniach zgodnych z zasadami EBM.

Stosowanie leków poza wskazaniami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego [1] (dalej w skrócie: ChPL) od dawna stanowi przedmiot zainteresowania nie tylko środowiska lekarskiego, ale i prawniczego. Zagadnienie to jest tym bardziej interesujące, że ordynowanie w ten sposób leków jest praktyką powszechnie przyjętą w medycynie na całym świecie. Z przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych badań wynika, że 21% wszystkich przepisywanych leków jest stosowanych poza wskazaniami [2]. Wskaźnik ten plasuje się na zdecydowanie wyższym poziomie w niektórych dziedzinach medycyny, takich jak na przykład pediatria, w której przepisywanych jest aż 62% leków poza wskazaniami rejestracyjnymi [3].

Częstoskurcz nadkomorowy (SVT - Supraventricular tachycardia) jest w populacji pediatrycznej najczęstszą objawową tachyarytmią wymagającą leczenia. Częste napady SVT, wymagające hospitalizacji i umiarawiania dożylnego, negatywnie wpływają na jakość życia, a długotrwały częstoskurcz może być przyczyną niewydolności krążenia, zwłaszcza u najmłodszych dzieci, dlatego tak ważne jest rozpoznanie typu częstoskurczu i wdrożenie właściwego leczenia.  Częstoskurcze u dzieci różnią się od tych występujących u dorosłych obrazem klinicznym, typem, historią naturalną, rokowaniem i schematem postępowania terapeutycznego.  W pracy przedstawiamy aktualnie obowiązujące zasady diagnostyki i terapii szybkich rytmów serca u dzieci ze strukturalnie zdrowym sercem. 

Wszawica głowowa (pedikuloza), pomimo że występuje powszechnie nawet w najbardziej rozwiniętych krajach o wysokim statusie socjoekonomicznym, w Polsce jest nadal tematem tabu, tematem wstydliwym, o którym rodzice chorujących dzieci najchętniej nie chcieliby wspominać. Mogłoby się wydawać, że w dobie rosnącej dbałości o czystość i higienę osobistą problem wszawicy powinien zostać już dawno zażegnany. Niestety tak nie jest. W naszym kraju nie istnieje już obowiązek profilaktycznego, okresowego sprawdzania głów dzieci przez personel medyczny w placówkach przedszkolnych/szkolnych (zlikwidowane stanowiska higienistki szkolnej), co w przeszłości umożliwiało szybkie wychwycenie ognisk wszawicy, alarmowanie rodziców, wdrażanie działań profilaktycznych i leczniczych.