Rekomendacje w leczeniu padaczki u dzieci – aktualizacja

Padaczka jest zróżnicowanym zespołem chorobowym zarówno pod względem etiologii, przebiegu, możliwości stosowania leczenia, jak i rokowania. 
Obraz kliniczny padaczki, semiologia napadów padaczkowych, zapis czynności bioelektrycznej mózgu (elektroencefalogram – EEG), etiologia oraz efekt stosowania leków przeciwnapadowych u dzieci jest inny niż u osób dorosłych. Zarówno niedojrzałość struktur mózgowia, mechanizmy epileptogenezy i propagacja czynności napadowej w sieci neuronalnej są czynnikami odpowiedzialnymi za takie zróżnicowanie. Niedojrzały mózg jest bardziej podatny na wystąpienie napadów, ale i cechuje się tendencją do ich zanikania [1].
Rozpoczęcie leczenia padaczki powinno mieć miejsce bezpośrednio po jej rozpoznaniu. Leczenie ma na celu uwolnienie od napadów lub też zredukowanie liczby napadów padaczkowych przy jednoczesnym braku efektów działania niepożądanego leków. Ważne też jest zapobieganie i leczenie chorób/objawów towarzyszących oraz zapobieganie śmiertelności, a zwłaszcza tzw. SUDEP (sudden unexpected death in epilepsy) – nagłej, niespodziewanej śmierci w padaczce) [2]. 
Wybór leczenia, zwłaszcza leku przeciwnapadowego (LPN), powinien być ograniczony do tzw. idealnych leków przeciwnapadowych. Takie warunki spełniają leki o możliwie szerokim spektrum działania i możliwościach zastosowania w tłumieniu różnych typów napadów padaczkowych. Taki lek powinien cechować się brakiem lub minimalną liczbą objawów niepożądanych, nie powinien mieć działania teratogennego, nie zmieniać metabolizmu kości, nie wpływać na masę ciała, nastrój, zachowanie i nie powinien pogarszać funkcji poznawczych. Kolejną ważną cechą idealnego leku przeciwnapadowego jest możliwość jego zastosowania we wszystkich grupach wiekowych chorych [3].
Obecnie dysponujemy ponad 30 lekami przeciwnapadowymi, a wciągu ostatnich 25 lat wprowadzono do leczenia ponad 20 z nich. 9 różnych leków zarejestrowano od 2011 r. [4]. 
Przy wyborze leku przeciwnapadowego należy wykorzystać funkcjonujące do tej pory zasady oraz rozstrzygnąć następujące wątpliwości [5, 6]:

• Czy dobierać lek w zależności od typu napadów padaczkowych i spektrum ich skuteczności? W tab. 1 podano przykłady wyboru leków pierwszej linii i tzw. alternatywnej monoterapii. W wielu jednak przypadkach istnieje konieczność stosowania tzw. politerapii, czyli łączenia leków. 
• Czy opierać się wyłącznie na mechanizmie działania leków (w przypadku konieczności wprowadzenia tzw. racjonalnej terapii)?
• Znać charakterystykę produktów leczniczych i aktualne wytyczne refundacji leków.
   

Tab. 1. Przykłady wyborów leków przeciwnapadowych w padaczkach [3, 4]