Lakozamid (LCM) jest skutecznym i bezpiecznym lekiem przeciwpadaczkowym zarejestrowanym do leczenia napadów ogniskowych i ogniskowych wtórnie uogólnionych u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku od 4 lat. LCM jest lekiem wskazanym do stosowania w monoterapii oraz terapii dodanej. Jego skuteczność i bezpieczeństwo zostały udokumentowane w badaniach klinicznych i przedstawione w publikacjach omówionych w poniższym artykule.
Dział: Temat numeru
Laktoferyna (LF) jest składnikiem odżywczym klasycznie występującym w mleku ssaków. Wiąże żelazo i jest po związaniu z różnymi receptorami nabłonka jelitowego przenoszona do komórek, a pomiędzy komórkami do surowicy, żółci i płynu mózgowo-rdzeniowego. Ma ważne i udowodnione właściwości odpornościowe, działając m.in. przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo. Istnieją także dowody na to, że może wiązać się i blokować przynajmniej niektóre receptory używane przez koronawirusy i utrudniać wirusowi wniknięcie do komórki docelowej. Szczególne istotnymi spośród nich są proteoglikan siarczanu heparanu (HSPG) i enzym konwertujący angiotensynę 2 (ACE2). Ta właściwość LF skojarzona z innymi działaniami odpornościowymi wskazuje, że może ona zapobiegać ciężkiemu ostremu zespołowi oddechowemu wywoływanemu przez koronawirusa 2 (SARS-CoV-2). LF, zwłaszcza w postaci dojelitowej (powlekanej) z uwagi na zwiększoną biodostępność, może, przynajmniej teoretycznie, wykazać swoją wartość profilaktyczną podczas obecnej pandemii COVID-19.
Na dziś ibuprofen może być stosowany zarówno do leczenia objawów COVID-19, jak i objawów związanych ze szczepieniem przeciwko zakażeniu SARS-CoV-2. Nie ma powodu do odradzania stosowania tego NLPZ także ze względu na ewentualne obniżanie poszczepiennej odpowiedzi odpornościowej.
Zespół Huntera (mukopolisacharydoza typu II) jest spowodowany niedoborem lizosomalnego enzymu sulfatazy-2-iduronianu, który rozszczepia cząsteczki siarczanu dermatanu i siarczanu heparanu, co prowadzi do gromadzenia się glikozaminoglikanów (GAG). Choroba dziedziczy się w sprzężeniu z chromosomem X. Klinicznie wyróżniamy postacie ciężkie (ok. 70%) i o łagodniejszym, powolnym przebiegu. Chorzy z ciężką postacią, rozpoznawaną zwykle w wieku trzech, czterech lat, mają pogrubiałe rysy twarzy, niski wzrost, przykurcze w stawach, krótką szyję, duży obwód głowy, zmiany kostne, postępujące upośledzenie umysłowe, często zwyrodnienie siatkówki, niedosłuch, kardiomiopatię, zajęcie zastawek z postępującym pogrubieniem i usztywnieniem płatków zastawek, prowadzące do niedomykalności i zwężenia zastawki mitralnej i aortalnej. Nawracający i przedłużający się nieżyt nosa z uporczywą wydzieliną są pierwszymi objawami częstych infekcji dróg oddechowych. Często towarzyszy im niedosłuch, początkowo przejściowy, który potem utrwala się. Włosy są szorstkie, proste i szczeciniaste. W okresie niemowlęcym lub najpóźniej w 2. r.ż. pojawiają się przepukliny pachwinowe, wynikające z nieprawidłowej struktury tkanki łącznej. Pacjenci z łagodną postacią choroby mają normalną inteligencję i mniej wyraziste zmiany somatyczne. Diagnostyka obejmuje wstępnie badanie przesiewowe polegające na ocenie ilościowej wydalania mukopolisacharydów w moczu. Jakościowa ocena mukopolisacharydów metodą elektroforezy pozwala na rozróżnienie postaci mukopolisacharydozy typu II. Ostateczne rozpoznanie opiera się na oznaczeniu i wykazaniu deficytu aktywności sulfatazy iduronianu w leukocytach, fibroblastach lub surowicy. Materiał do tego badania może też być zachowany w postaci wysuszonej kropli krwi na bibule. Testy molekularne są zalecane głównie do poradnictwa genetycznego i wykrywania nosicielek. Leczenie przyczynowe opiera się na substytucji deficytowego enzymu za pośrednictwem enzymatycznej terapii zastępczej, w postaci cotygodniowych wlewów dożylnych lub przeszczepu komórek macierzystych. Jednak doświadczenia w tej drugiej formie terapii są jeszcze ograniczone.
Ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ) jest stanem zapalnym ucha wywoływanym poprzez infiltrację bakteryjną do jamy bębenkowej i stanowi najczęstszą infekcję bakteryjną u dzieci i niemowląt dotyczącą nawet 75% populacji pediatrycznej przed osiągnięciem 5. r.ż. Jednocześnie schorzenie jest główną przyczyną ambulatoryjnej ordynacji antybiotyków u dzieci. OZUŚ jest najczęstszym powikłaniem infekcji górnych dróg oddechowych, a 90% przypadków OZUŚ jest poprzedzone wirusowym nieżytem nosa lub mu towarzyszy. Jedną z procedur stosowaną w celu zapobiegania wystąpienia zapalenia ucha środkowego, ale również wykorzystywaną w celach leczniczych, jest zachowanie odpowiedniej higieny nosa za pomocą różnych roztworów chlorku sodu.
Choroba wywołana przez SARS-CoV-2 (COVID-19) u dzieci ma zwykle łagodny przebieg. Jednak w wybranych przypadkach obraz choroby może być ciężki, a objawy kliniczne mogą różnić się od dorosłych. W kwietniu 2020 r. pojawiły się doniesienia o manifestacji klinicznej u dzieci podobnej do choroby Kawasakiego (KD). Od tego czasu liczba doniesień dotyczących podobnych przypadków na całym świecie rośnie. Zespół ten został określony jako wielosystemowy zespół zapalny u dzieci (MIS-C). Objawy kliniczne MIS-C obejmują uporczywą gorączkę, objawy żołądkowo- -jelitowe (ból brzucha, wymioty, biegunka), wysypkę i zapalenie spojówek. U części pacjentów po kilkudniowej gorączce dochodzi do rozwoju objawów wstrząsu. W wynikach badań laboratoryjnych stwierdza się: limfocytopenię, podwyższone wykładniki stanu zapalnego (białko C-reaktywne, OB, D-dimery) i podwyższone wskaźniki uszkodzenia mięśnia sercowego (troponina, BNP).
Duszność to subiektywne odczucie trudności w oddychaniu, w populacji dziecięcej jest jednym z częstszych objawów, który skłania do szukania pomocy lekarskiej. Jest to objaw, który występuje w bardzo wielu jednostkach chorobowych. W artykule przedstawiono najczęstsze przyczyny nagłej duszności u dzieci. Na podstawie przytoczonych przypadków omówiono także postępowanie w poszczególnych jednostkach chorobowych.
Grypa jest chorobą wirusową, charakteryzującą się sezonowością występowania od października do kwietnia. Pacjenci w wieku poniżej 5. roku życia, a także osoby starsze powyżej 65. roku życia i chorzy przewlekle są obarczeni ryzykiem ciężkiego przebiegu choroby. Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniom wirusem grypy są szczepienia ochronne. Z uwagi na dużą zmienność wirusa grypy szczepienie musi być powtarzane co roku, jest ono rekomendowane u wszystkich osób powyżej 6. miesiąca życia, u których nie stwierdzamy przeciwwskazań do wykonywania szczepień ochronnych. Dotychczas na rynku polskim dostępnych było kilka szczepionek inaktywowanych (IIV) przeciwko grypie, od zeszłego sezonu zawierających dwa szczepy wirusa grypy typu A i dwa szczepy wirusa grypy typu B. Od niedawna pojawiła się możliwość szczepienia przeciwko grypie z użyciem żywej atenuowanej szczepionki donosowej. Szczepionka przeznaczona jest do czynnego uodparniania dzieci i młodzieży od 24. miesiąca do 18. roku życia.
W artykule przedstawiono kontrowersje związane z wyborem szczepionki przeciwpneumokokowej dla populacji polskich dzieci w związku ze zmianami w epidemiologii zakażeń pneumokokowych i narastaniu w Polsce i szeregu innych krajach europejskich częstości zakażeń wywołanych zwłaszcza przez serotyp 19A. Przedstawiono dane epidemiologiczne z takich krajów jak: Finlandia, Austria i Belgia, które w oparciu o te dane skłonne są lub już zastąpiły w PSO szczepionkę dziesięciowalentną i trzynastowalentną. Porównano także Anglię i Walię, w których od początku stosowano PCV-7/PCV-13 z Finlandią która od początku stosowała PCV-10. Dla ilustracji problemu zaprezentowano przypadek zakażenia pneumokokowego serotypem 19A u 4-letniego chłopca.
Mleko kobiece, oprócz podstawowych składników odżywczych, zawiera także składniki bioaktywne, w tym cząsteczki o właściwościach immunomodulujących, które wywierają istotny wpływ na dojrzewanie układu odpornościowego, pokarmowego i nerwowego oraz zapewniają ochronę przed patogenami, stanowiąc niezbędny element odporności przekazywanej noworodkowi wraz z mlekiem matki. Do najważniejszych odpornościowych „cukrowych” składników mleka kobiecego należą glikoproteiny, glikolipidy oraz wolne oligosacharydy (HMO). W artykule przedstawiono najnowsze dane dotyczące budowy, stężenia i występowania oligosacharydów, z uwzględnieniem czynników wpływających na ich profil, w tym statusu „wydzielacza” matki. Omówiono główne funkcje biologiczne, mechanizmy działania anty-bakteryjnego, anty-wirusowego oraz immunomodulującego oraz wpływ na mikroflorę przewodu pokarmowego niemowląt z uwzględnieniem wstępnych badań klinicznych.”
Okres znaczących sukcesów w leczeniu zakażeń bakteryjnych m.in. zakażeń układu oddechowego to już niestety przeszłość. Obecnie stajemy przed problemem narastającej antybiotykoodporności. Zasadniczą przyczyną tego zjawiska jest nadużywanie antybiotyków, głównie w praktyce ambulatoryjnej. Inną ważną przyczyną jest stosowanie antybiotyków niezgodnie z obowiązującymi zaleceniami. W artykule podzieliliśmy się naszymi obserwacjami nad codziennymi nierzadkimi przykładami błędów popełnianych w antybiotykoterapii podstawowych schorzeń układu oddechowego w codziennej praktyce ambulatoryjnej. Błędy zanalizowaliśmy w odniesieniu do najczęstszych postaci zakażeń dróg oddechowych, jak np. angina paciorkowcowa, ostre zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie ucha środkowego czy pozaszpitalne zapalenie płuc.
Autyzm dziecięcy należy do zaburzeń neurorozwojowych określanych mianem całościowych zaburzeń rozwoju. W ciągu ostatnich lat obserwuje się wzrost częstości występowania autyzmu i całościowych zaburzeń rozwoju. Do całościowych zaburzeń rozwoju oprócz autyzmu należy również: zespół Aspergera, niespecyficzne całościowe zaburzenia rozwoju oraz dezintergacyjne zaburzenia dziecięce. Etiologia autyzmu nie została w pełni wyjaśniona. Autyzm charakteryzuje się występowaniem następujących cech: upośledzenie funkcjonowania społecznego, zaburzenia komunikacji, ograniczony i powtarzający się wzorzec zainteresowań i aktywności, wczesny początek. Leczenie dzieci z autyzmem ma charakter wielodyscyplinarny i musi obejmować podejście behawioralne i edukacyjne.