W 2016 r. Amerykańska Akademia Otolaryngologii (ang. The American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery Foundation) opublikowała zaktualizowane wytyczne dotyczące postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dzieci z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego (WZUŚ). Stanowią one unowocześnienie poprzednich wytycznych z 2004 r. W poniższym artykule omówimy dwa przypadki kliniczne WZUŚ, a następnie przedstawimy najnowsze rekomendacje Amerykańskiej Akademii Otolaryngologii.
Kategoria: Artykuł
Krwawienie z przewodu pokarmowego jest jednym z najbardziej niepokojących objawów w gastroenterologii dziecięcej. Jego podłożem może być zarówno banalne schorzenie przewodu pokarmowego, jak również choroba zagrażająca życiu. Wyróżnia się krwawienie z górnego i/lub dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego objawiają się najczęściej krwawymi wymiotami i smolistymi stolcami, wiążą się z większym niebezpieczeństwem dla zdrowia i życia, z tego powodu mogą wymagać pilnej diagnostyki pozwalającej ustalić przyczynę krwawienia oraz zastosowaniać leczenie tamujące krwawienie. Krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego bardzo rzadko stanowią jakiekolwiek zagrożenie dla życia i z reguły nie wymagają pilnej diagnostyki i terapii.
Przede wszystkim: co oznacza akronim UKOIĆ? Otóż jest on zbiorem praktycznych wskazówek, który pozwala na kompleksowe złagodzenie dolegliwości trawiennych w okresie niemowlęcym. Obejmuje zarówno kwestie odpowiedniej diagnostyki, roli interwencji żywieniowej, jak również znaczenie wsparcia emocjonalnego rodziców.
Najgroźniejszym powikłaniem antybiotykoterapii jest rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego wywoływane przez toksynę A i/lub B Clostridium difficile. W ostatnich latach obserwuje się narastanie częstości zakażeń wywoływanych prze tę bakterię, a zwłaszcza jej nowym klonem produkującym toksynę binarną podobną do syntetyzowanej przez Clostridium perfringens. Częstość występowania poantybiotykowego zapalenia jelita grubego w warunkach ambulatoryjnych szacuje się na 1–3 przypadków na 100 000 cykli leczenia i 1–10 przypadków na 1000 cykli leczenia w warunkach szpitalnych. Antybiotykami najczęściej wywołującymi biegunkę w Polsce są: amoksycylina (35%), parenteralnie podawany cefuroksym (31,6%) i amoksycylina z kwasem klawulanowym (29,4%). Czynnikami ryzyka zakażenia Clostridium difficile, poza antybiotykoterapią, są: hospitalizacja, podeszły wiek, nieswoiste zapalenia jelit, sterydoterapia, nabyte lub wrodzone niedobory odpornościowe oraz stosowanie inhibitorów pompy protonowej.
Wirusy opryszczki pospolitej należą do rodziny Herpesviridae liczącej ponad 100 gatunków. Osiem z nich odpowiada za objawowe zakażenia u ludzi (tabela 1). Herpesviridae zawierają podwójną nić DNA.
Na podstawie budowy kapsydu, struktury genomu wyodrębniono trzy podrodziny: alfa, beta i gamma. Wirusy opryszczki pospolitej należą do podgrupy alfa. Zakażenia wywołane wirusami opryszczki pospolitej (HSV, Herpes simplex, Herpesvirus hominis) należą do najczęstszych zakażeń człowieka. W znacznej większości przypadków zakażenia HSV przebiegają bezobjawowo. Objawy kliniczne występują w ok. 10% przypadków.
Oparzenia przewodu pokarmowego u małych dzieci są najczęściej przypadkowe i dotyczą dzieci poniżej 6. r.ż. Zmiany w obrębie błony śluzowej przewodu pokarmowego zależą od właściwości chemicznych i fizycznych substancji, dawki, stężenia, czasu działania/kontaktu. Najczęstszymi czynnikami są substancje czyszczące, stosowane w gospodarstwie domowym, zarówno o odczynie zasadowym, jak i kwaśnym. W następstwie może dochodzić do perforacji, krwawienia z przewodu pokarmowego/dróg oddechowych, niedrożności dróg oddechowych. Natomiast przewlekle mogą rozwinąć się zwężenie przełyku, przetoka przełykowo-tchawicza oraz refluks żołądkowo-przełykowy. Ponadto oparzenie może być czynnikiem rozwoju procesu nowotworzenia w obrębie przełyku i żołądka. W artykule przeanalizowano piśmiennictwo dotyczące etiopatogenezy, diagnostyki oraz leczenia oparzeń przewodu pokarmowego.
Ostre zakażenia górnych dróg oddechowych, czyli tzw. przeziębienia (ostre zakażenie nosogardła i zatok – rhinosinusitis) należą do bardzo częstych chorób u dzieci w każdym wieku, spowodowanych infekcją dróg oddechowych różnymi gatunkami wirusów (najczęściej rinowirusem). W ciągu roku może u dziecka wystąpić od kilku do kilkunastu przeziębień.
Kwasy tłuszczowe omega-3 wywierają korzystny, plejotropowy wpływ na rozwój płodu oraz stan zdrowia dzieci. Odgrywają istotną rolę w rozwoju układu nerwowego i kształtowaniu odpowiedzi odpornościowej, podkreśla się także ich znaczenie w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego oraz alergicznych. Głównym źródłem kwasów omega-3 jest tłuszcz ryb morskich. Niestety ze względu na nieprawidłowe nawyki żywieniowe Polska należy do krajów szczególnie zagrożonych niedoborem kwasów tłuszczowych omega-3. Należy zatem propagować zwiększenie spożycia tłustych ryb morskich, a w uzasadnionych sytuacjach zalecać dodatkową suplementację DHA.
Zaryzykować można stwierdzenie, że niemal każdy pediatra-praktyk konfrontuje się okresowo w swoim gabinecie z ulewającym niemowlęciem i jego rodzicami. Przypuszczenia te potwierdzają statystyki sugerujące, że problem taki dotyczy ok. 25% [1] dzieci w pierwszym roku życia czy nawet 50–60% w 3.–4. m.ż. [2]
Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) jest to stan zapalny skóry zlokalizowany w bardzo klasycznym obszarze skóry dziecka, a mianowicie miejscu przylegania pieluszki. PZS należy do najczęstszych schorzeń skóry wieku niemowlęcego i wczesnodziecięcego. W etiopatogenezie podkreśla się udział bardzo zróżnicowanych czynników, m.in. o miejscowym działaniu drażniącym.
Warunkiem koniecznym dla działań lekarza jest zgoda pacjenta (art. 32 i n. ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty; art. 15 ust. 1 Kodeksu Etyki Lekarskiej). Jej udzielenie pozwala na ingerencję w integralność fizyczną pacjenta, oczywiście w ustalonym z nim uprzednio zakresie. Zgoda uchyla bezprawność działania. Jeśli lekarz działa w jej granicach, niemożliwym jest w takich wypadkach postawienie mu zarzutu winy. Czasami jednak lekarz spotyka się z odmową zgody na leczenie, a sprawa nabiera szczególnego znaczenia, gdy dotyczy dzieci. Jak powinien postąpić lekarz w sytuacji zagrożenia zdrowia czy nawet życia małoletnich pacjentów, gdy ich opiekunowie odmawiają zgody na leczenie, jakie w związku z tym posiada uprawnienia i jakie działania może czy nawet powinien podjąć – o tym w poniższym artykule.
Krew pępowinowa od dawców niespokrewnionych jest ważnym źródłem allogenicznych komórek krwiotwórczych w terapii chorób nowotworowych i nienowotworowych. Krew pępowinowa zawiera wystarczającą liczbę komórek krwiotwórczych do przeszczepienia u dzieci. Dzięki postępowi biotechnologicznemu przeszczepienie krwi pępowinowej jest możliwe również u pacjentów dorosłych, jednak z licznymi ograniczeniami. Krew pępowinowa zawiera komórki macierzyste możliwe do zastosowania w potencjalnej terapii regeneracyjnej. Należy promować publiczne bankowanie krwi pępowinowej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy może skorzystać z tego członek rodziny. Ze względu na strategię doboru dawców komórek krwiotwórczych oraz homogenność etniczną, w populacji polskiej bardzo rzadko istnieją wskazania do przeszczepienia krwi pępowinowej.