Autor: Katarzyna Plata-Nazar

Kaszel jest jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się dzieci wraz z ich rodzicami do gabinetu lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Leki przeciwkaszlowe są jednymi z częściej używanych leków w pediatrii. Niezwykle ważne jest dostosowanie postępowania, a zwłaszcza farmakoterapii, do rodzaju prezentowanych przez dziecko objawów. Odruch kaszlowy jest niezwykle ważny dla prawidłowego naturalnego przebiegu infekcji, przez co nadmiernie jego hamowanie nie jest wskazane. W przypadku męczącego kaszlu związanego z infekcją należy się skupić raczej na jego łagodzeniu, niż całkowitym hamowaniu.

Niedobór żelaza to znaczący problem nie tylko w krajach rozwijających się, ale także rozwiniętych. Ponad 25% światowej populacji cierpi z powodu anemii, z czego ponad 50% choruje na niedokrwistość z niedoboru żelaza [1]. Według Światowej Organizacji Zdrowia niedokrwistość definiujemy jako zmniejszenie stężenia hemoglobiny i/lub całkowitej liczby erytrocytów poniżej dwóch odchyleń standardowych od średniej dla wieku i płci [2]. W populacji pediatrycznej istnieje wiele grup szczególnie narażonych na niedobór żelaza. W artykule skupiono się na roli żelaza w rozwoju dziecka, a także implikacjach, jakie niesie za sobą jego niedobór.

W artykule przedstawiono najistotniejsze zagadnienia związane z zakażeniem Staphylococcus spp. (gronkowcem). W pracy uwzględniono najczęstsze zakażenia gronkowcowe występujące w populacji pediatrycznej opisujące zarówno ich objawy, jak i postępowanie lecznicze. Występowanie gronkowców w otoczeniu jest powszechne. Najnowsze badania szacują, że około połowa populacji jest skolonizowana gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus). Liczba osób będących nosicielami jest zależna od wykonywanego zawodu, sytuacji socjoekonomicznej czy chorób współistniejących [1]. Gronkowce cechuje duża zmienność antygenowa, zdolność dostosowywania się do środowiska, a także umiejętność nabywania nowych cech wpływających na ich patogenność (np. oporność na antybiotyki). Nabywanie oporności na antybiotyki przez patogeny stwarza duże zagrożenie dla bezpieczeństwa terapeutycznego pacjentów. W artykule uwzględniono również ten aspekt zakażenia Staphylococcus spp.

Gorączka jest objawem, z którym spotyka się niemal każdy lekarz. Jest to najczęstszy powód zgłaszania się rodziców z dziećmi do pediatry lub lekarza rodzinnego. Przyczynę gorączki u dzieci w większości wypadków stanowi samoograniczająca się choroba, która nie będzie wymagać hospitalizacji, jednak może być ona również objawem poważnych schorzeń. W rozpoznawaniu i diagnostyce kluczowy jest prawidłowy pomiar temperatury ciała dziecka oraz wnikliwe badanie fizykalne. W leczeniu gorączek u dzieci stosuje się paracetamol, metamizol oraz leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Niedokrwistość to stan, w którym stężenie hemoglobiny jest mniejsze niż norma przyjęta dla danego wieku i płci. Przyczyn wystąpienia niedokrwistości jest wiele, ale Światowa Organizacja Zdrowia za najczęstszą na świecie uznaje niedobór żelaza. Żelazo jest bardzo cennym i jednym z najistotniejszych minerałów w naszym organizmie. Najważniejszą funkcją żelaza jest transport tlenu, niemniej ma ono wpływ na prawidłowe funkcjonowanie i rozwój całego organizmu, nie tylko jako składnik hemoglobiny, ale również poprzez udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Żelazo wspomaga proces wzrastania, rozwój układu nerwowego, zapobiega przedwczesnemu starzeniu skóry oraz odpowiada za regenerację tkanek. Podstawą profilaktyki niedoboru żelaza u dzieci jest dieta. Powinna ona uwzględniać pokarmy o wysokiej zawartości i przyswajalności tego pierwiastka. W przypadku konieczności dodatkowej suplementacji żelazem, na rynku polskim dostępne są preparaty żelaza, które omówione zostały w artykule.

Gwałtowny przebieg zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM), jak również możliwość wystąpienia poważnych powikłań, stanowi duże zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. IChM to ciężkie ogólnoustrojowe zakażenie. Najbardziej skutecznym sposobem ochrony przed zakażeniem meningokokami jest szczepienie ochronne. Grono cenionych polskich specjalistów w dziedzinie pediatrii, medycyny rodzinnej i chorób zakaźnych oraz Program Szczepień Ochronnych na 2023 rok zaleca szczepienia przeciwko meningokokom już od drugiego miesiąca życia jako ważny element profilaktyki u dzieci. W artykule przedstawiono aktualne rekomendacje dotyczące szczepień przeciwko meningokokom u dzieci.

Zapalenie zatok obocznych nosa jest bardzo częstym rozpoznaniem w praktyce zarówno otolaryngologów, jak i lekarzy rodzinnych, internistów czy pediatrów. Szacuje się, że rocznie ostre zapalenie zatok dotyka 10–15% Europejczyków i zwykle jest spowodowane zakażeniem wirusowym. Do objawów OZZP zaliczyć można: niedrożność nosa, katar lub spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, ból lub uczucie rozpierania twarzy, upośledzenie lub utratę węchu. Poniższy artykuł opisuje leczenie chorób zapalnych zatok obocznych nosa u dzieci.

Kolka niemowlęca to problem wciąż aktualny, z którym spotyka się każdy pediatra i niemal połowa rodziców młodych niemowląt, albowiem szacuje się, że może dotyczyć nawet 40% dzieci w pierwszych miesiącach życia. Popularnie kolką niemowlęcą nazywany jest stan nasilonego niepokoju i płaczu niemowlęcia, który obserwowany jest zwyczajowo późnym popołudniem lub wieczorem. Z medycznego punktu widzenia, dolegliwość ta kwalifikowana jest do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Jednak przyczyna tego zaburzenia nie została dotychczas jednoznacznie ustalona, stąd trudno również określić ścisłe postępowanie lecznicze, przynoszące całkowite ustąpienie dolegliwości. Potrzebne jest wielokierunkowe działanie, w którym współpraca z rodzicami odgrywa niebagatelną rolę. I choć kolka niemowlęca jest niegroźną dolegliwością, wiąże się z niewspółmiernym do sytuacji uczuciem bezradności i niepokoju po stronie rodziców. Dlatego podstawą postępowania jest odpowiednie wsparcie rodziców i udzielenie im wyczerpujących informacji odnośnie charakteru tego zaburzenia oraz możliwości postępowania terapeutycznego.