Zapalenie zatok u dzieci – najnowsze rekomendacje

Budowa i rola zatok obocznych nosa

Zatoki oboczne nosa, zwane zatokami przynosowymi, to przestrzenie powietrzne znajdujące się w przedniej części twarzoczaszki. Człowiek ma cztery pary zatok: szczękowe, sitowe, czołowe i klinowe. Wypełnione są one powietrzem, pokryte błoną śluzową z nabłonkiem rzęskowym i gruczołami produkującymi śluz. Zatoki: czołowe, szczękowe i sitowe przednie mają ujście do przewodu nosowego środkowego, natomiast zatoki: sitowe tylne i klinowe, do przewodu nosowego górnego [1].

U znacznej większości noworodków stwierdzić można obecność zatok sitowych i szczękowych, nie są one jednak w pełni rozwinięte. Zatoki przynosowe rozwijają się przez cały okres wzrostowy, a o ich ostatecznym ukształtowaniu możemy mówić w wieku dorosłym, często dopiero około 20. roku życia (r.ż.) [2]. Wśród lekarzy wciąż pokutuje pogląd, iż u dziecka, u którego zatoki przynosowe nie są w pełni rozwinięte, nie może dojść do ich zapalenia. Wprost przeciwnie, ujścia rozwijających się zatok są węższe niż u dorosłych, w związku z tym łatwiej może dojść do upośledzenia ich drożności, co z kolei skutkuje rozwojem stanu zapalnego [3].

Podstawową funkcją zatok obocznych nosa jest udział w nawilżaniu, filtrowaniu i ogrzewaniu wdychanego powietrza. Ponadto odgrywają one rolę w tworzeniu głosek, stanowiąc akustyczne pudło rezonansowe, są także elementem zmysłu węchu i smaku. Poza tym biorą udział w procesach termoizolacji struktur czaszki i przyczyniają się do zmniejszenia jej masy.

Błona śluzowa jamy nosowej to główne wrota infekcji wirusowej. Po wniknięciu do organizmu wirusy inicjują dalszą kaskadę reakcji zapalnej. Uruchomiony zostaje napływ komórek zapalnych, wzrasta stężenie cytokin, rośnie produkcja śluzu przez komórki kubkowe. Pojawiają się pierwsze objawy zapalenia: przekrwienie i obrzęk. Zmiany zapalne, ze względu na łączność anatomiczną i czynnościową bło...