Alergiczny nieżyt nosa – standardy diagnostyczne i terapeutyczne

Alergiczny nieżyt nosa jest najczęstszym przewlekłym schorzeniem zarówno w populacji dorosłych, jak i pediatrycznej, dotykającym 10–30% dorosłych i 20–40% dzieci [1]. Choroba zwykle rozwija się przez kilka lat, a początek przypada między 8. a 11. r.ż.Osobniczy i społeczny wpływ alergicznego nieżytu nosa jest ogromny. Szacunkowe koszty bezpośrednie i pośrednie alergicznego nieżytu nosa w USA wynoszą ponad 5 mld dolarów. U dzieci alergicznemu nieżytowi nosa można przypisać ponad 2 mln dni nieobecności w szkole [2]. Ponadto schorzenie to upośledza funkcjonowanie poznawcze, które może być jeszcze bardziej ograniczone przez działanie leków przeciwhistaminowych, szczególnie pierwszej generacji. 

Badania wykazały, że dzieci z alergicznym nieżytem nosa częściej niż ich rówieśnicy wykazują nieśmiałość, depresję, lęk i strach, a wynikające z tego zaburzenia snu mogą mieć istotny, negatywny wpływ zarówno na wyniki w nauce, jak i samoocenę [3]. Około połowa pacjentów z alergicznym nieżytem nosa doświadcza objawów przez ponad 4 miesiące każdego roku, a 20% ma objawy przez co najmniej 9 miesięcy w roku [2]. Oprócz objawów, takich jak wyciek z nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, świąd, obecność wydzieliny zanosowej (na tylnej ścianie gardła) i kichania, wielu pacjentów z ANN odczuwa również bóle głowy i zmęczenie. Przewlekle upośledzona drożność nosa może powodować poważne powikłania u dzieci wynikające z oddychania przez usta. Długotrwały nieprawidłowy tor oddychania skutkuje takimi nieprawidłowościami w rozwoju twarzoczaszki, jak wydłużenie twarzy, wysokie wysklepienie podniebienia, stłoczenie zębów. Alergiczny nieżyt nosa jest również związany z zapaleniem spojówek, utratą węchu i smaku, bezdechem sennym i zwiększoną częstością występowania astmy. Dwa powszechne schorzenia, zapalenie ucha środkowego i zapalenie zatok, są często wynikiem niedrożności trąbki Eustachiusza i blokadą ujścia zatok [4].

Nos, oprócz tego, że służy organizmowi jako droga przepływu powietrza, dodatkowo go oczyszcza, nawilża i ogrzewa. Zapewnia również odczuwanie zapachów, rezonans głosowy i początek obrony przeciwbakteryjnej [4]. 

Alergiczny nieżyt nosa to choroba zależna od IgE, wywoływany przez alergeny wziewne sezonowe lub całoroczne. Najczęstszymi alergenami sezonowymi w klimacie umiarkowanym są pyłki i pleśnie. Pyłki drzew wywołują objawy wiosną, pyłki traw późną wiosną i wczesnym latem, a pyłki chwastów są głównym winowajcą późnym latem i jesienią. Około 45% pacjentów z ANN jest wrażliwych na alergeny traw, 35% drzew, w tym głównie brzozy, a reszta to uczuleni na pyłki chwastów (w Polsce najważniejszym z chwastów jest bylica) [5]. 

Alergeny całoroczne to najczęściej roztocza kurzu domowego, pleśnie, karaluchy i zwierzęta domowe, które stale znajdują się w środowisku wewnętrznym. W zależności od występujących alergenów, objawy mogą występować przez cały rok, tylko w określonych porach roku, przez cały czas z zaostrzeniami sezonowymi lub sporadycznie po napotkaniu określonych alergenów.

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa jest klasyczną choroba IgE zależną, polegającą na reakcji IgE znajdującego się na powierzchni komórki tucznej z alergenami, zarówno sezonowymi, jak i całorocznymi....