Zespół nerczycowy u dzieci – postępowanie diagnostyczno- -terapeutyczne w świetle aktualnych zaleceń

Pediatria interdyscyplinarna

W 2015 roku ukazały się pierwsze zalecenia dotyczące postępowania z dzieckiem chorującym na zespół nerczycowy (ZN). Opracował je zespół ekspertów powołanych przez Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej (PTNefD) [1]. Od tej pory wiele poglądów uległo zmianie za sprawą wyników nowych badań, szerokich metaanaliz i obserwacji klinicznych. Dało to podstawy do aktualizacji starych wytycznych i stworzenia nowych zaleceń [2]. Ukażą się one lada moment również na stronie naszego towarzystwa. Ich zadaniem jest pomoc nefrologom dziecięcym, pediatrom i lekarzom pierwszego kontaktu w wyborze optymalnej strategii postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dzieci z zespołem nerczycowym. Istnieje nadzieja, że ustrzegą one od często popełnianych błędów. Podkreślić trzeba, że nowe zalecenia dotyczą pacjentów z idiopatycznym ZN, a nie chorych na wrodzony ZN czy zespół nerczycowy na podłożu wtórnych glomerulopatii.

Zespół nerczycowy definiowany jest jako białkomocz przekraczający zdolności kompensacyjne ustroju (białkomocz nerczycowy – tab. 1.), któremu towarzyszy obniżone stężenie albumin w surowicy < 3,0 g/dl, a przy braku możliwości ich oznaczenia – obecność obrzęków. Powyższe objawy współistnieją z zaburzeniami lipidowymi [2, 3, 4]. Etiologicznie wyróżniamy:
Pierwotny ZN, gdy objawy związane są wyłącznie z chorobą kłębuszków nerkowych i nie towarzyszą im zmiany ze strony innych narządów. Przyczyny podano w tabeli 2. 
 

Tab. 1. Kryteria rozpoznania białkomoczu nerczycowego [2, 3]
Materiał Sposób oceny Wartość
Mocz – dobowa zbiórka Dobowe wydalanie białka
uPCR
> 50 mg/kg m.c./dobę
≥ 200 mg białka/1 mmol kreatyniny
Porcja moczu porannego uPCR ≥ 2 mg/mg
≥ 200 mg/mmol
Porcja moczu porannego Test paskowy 3+

uPCR (urine protein creatinine ratio) – wskaźnik białko/kreatynina w moczu

Tab. 2. Przyczyny pierwotnego ZN
Pierwotne glomerulopatie
• Idiopatyczny zespół nerczycowy (IZN)
• Nefropatia błoniasta
• Mezangialne kłębuszkowe zapalenie nerek (kzn)
• Mezangiokapilarne kzn


Dominującą postacią w tej grupie jest u dzieci idiopatyczny zespół nerczycowy (IZN). U morfologicznych podstaw IZN leżą zmiany minimalne (minimal change disease; MCD), które występują najczęściej i dobrze odpowiadają na leczenie steroidami (do 85–90%), rzadziej jest to rozplem mezangium (mesangial glomerulonephritis; MGN) lub segmentalne ogniskowe stwardnienie kłębuszków (focal segmental glomerulosclerosis; FSGS). U większości dzieci IZN rozwija się na podłożu zmian minimalnych (submikroskopowych). 
Wtórny ZN, który rozwija się wskutek uszkodzenia kłębuszka nerkowego w przebiegu innych schorzeń [5]. Przyczyny podano w tabeli 3.
 

Tab. 3. Przyczyny wtórnego ZN
Wtórny ZN
• układowe zapalenia naczyń (nefropatia w przebiegu
choroby Schoenleina-Henocha)
• choroby o podłożu autoimmunologicznym (toczeń
rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie
stawów i inne choroby tkanki łącznej)
• wrodzone, genetycznie uwarunkowane nefropatie
związane z nieprawidłową mikrostrukturą błony
filtracyjnej kłębuszków (np. wrodzone zespoły
nerczycowe czy zespół Alporta)
• choroby metaboliczne (cukrzyca, skrobiawica)
• zakażenia bakteryjne (kiła, gruźlica)
• zakażenia wirusowe (HBV, HCV, EBV, CMV, RSV, HIV)
• leki (kaptopryl, niesteroidowe leki przeciwzapalne, lit)
• alergeny (ukąszenia owadów i węży, pyłki roślin, alergeny
pokarmowe)
• nowotwory (chłoniaki, białaczki limfatyczne)
• zatrucia metalami ciężkimi
• utrudnienie odpływu krwi żylnej z nerki


Z uwagi na wiek, w którym wystąpił pierwszy epizod ZN, wyróżniamy następujące typy ZN:

  • wrodzony – od urodzenia do 3. m.ż.;
  • niemowlęcy – pomiędzy 3.–12. m.ż.;
  • dziecięcy – powyżej 12. m.ż.

Epidemiologia

Jak wspomniano powyżej, IZN je...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI