Prawie wszystko, co chcielibyście wiedzieć o higienie jamy ustnej dziecka, a o co nie macie możliwości zapytać

Troska o zęby, bo o nich mowa, powinna zacząć się jeszcze przed urodzeniem. Właściwe odżywianie kobiety w ciąży, bogate w składniki budulcowe: wapń, fosfor, mikroelementy, ograniczenie w diecie słodyczy (wpływają one negatywnie na przechodzenie przez łożysko wielu witamin, decydujących między innymi o prawidłowej budowie i mineralizacji zębów dziecka), zadbanie o zdrowie jamy ustnej ciężarnej i troska o fizjologiczną florę bakteryjną, czyli eliminacja próchnicy i stanu zapalnego przyzębia (ten ostatni skutkować może przedwczesnym porodem dziecka z niską masą urodzeniową), to ważny wstęp w trosce zarówno o zęby mleczne, jak i stałe uzębienie dziecka. 
Późniejsze przestrzeganie prostych reguł, takich jak prawidłowe układanie główki dziecka i całego tułowia w trakcie snu oraz karmienia oraz preferencja karmienia piersią (w ramach profilaktyki wielu wad zgryzu), dbanie o higienę jamy ustnej dziecka od urodzenia i wizyty kontrolne u stomatologa, rozpoczęte pierwszym spotkaniem tuż po pojawieniu się pierwszych mleczaków, procentują przez całe życie. 
Uświadomieni o tym rodzice, jako pierwsi nauczyciele malucha, osoby, które wyuczą wcześnie praktykowanie dobrych przyzwyczajeń w utrzymaniu higieny jamy ustnej i przyjaznych relacji ze stomatologiem, są ważnym w tym sojusznikiem.

Wpływ stanu jamy ustnej ciężarnej na zdrowie jamy ustnej dziecka, czyli dlaczego pieczątka stomatologa w karcie ciąży jest taka ważna

Ubytki próchnicze w uzębieniu kobiety w ciąży to nie tylko jej własny problem, mają one także związek z przyszłym uzębieniem dziecka. Jama ustna dziecka jest bowiem zaraz po urodzeniu jałowa. Osiedlające się w niej w ciągu kilku godzin po urodzeniu bakterie pochodzą głównie od matki (z jej jamy ustnej). Bakterie próchnicotwórcze pojawiają się w jamie ustnej dziecka z reguły po wyrżnięciu pierwszych zębów mlecznych. Niejednokrotnie jednak, w związku z zaniedbanym stanem jamy ustnej matki, obecne u niej liczne bakterie chorobotwórcze wcześniej trafiają do jamy ustnej dziecka, zwiększając ryzyko próchnicy wczesnej w zębach mlecznych. U 18-godzinnego noworodka stwierdzić można obecność bakterii Streptococcus mutans o tym samym serotypie, który występuje u matki. Bakterie początkowo przylegają do błony śluzowej jamy ustnej, osiedlają się, czekają i rozmnażają, by po pojawieniu się w niej tylko zębów mlecznych (z nie w pełni dojrzałym jeszcze szkliwem), zaatakować je i stać się przyczyną ich wczesnej próchnicy.
Prócz zdrowych zębów ważne u ciężarnej są zdrowe dziąsła i przyzębie. Dlaczego? Każdego roku około 10% rodzi się dzieci przedwcześnie, to znaczy przed 32. tygodniem ciąży. Mimo postępów w medycynie pre- i perinatalnej, około połowa z nich umiera. Wcześniactwo to także częsty powód upośledzenia tych noworodków, które przeżyły (większe jest u nich ryzyko upośledzenia umysłowego, porażenia mózgowego, niewydolności płuc, przewodu pokarmowego, wad słuchu i wzroku). Przyczyny przedwczesnego porodu nie są jeszcze dobrze poznane. Dotychczas uznane za czynniki ryzyka: palenie papierosów, picie alkoholu, infekcje, niewystarczająca waga matki, niedożywienie, wyjaśniają tylko część takich porodów. 
Uważa się jednak, że dużą rolę odgrywają obecne u ciężarnej przewlekłe stany zapalne. Pośród nich wymienia się także przewlekły, nieleczony stan zapalny dziąseł i przyzębia. Prostaglandyna PGE2 oraz czynnik martwicy nowotworu TNF, a także inne cytokiny i mediatory lipidowe, pojawiają się w krwioobiegu ciężarnej na skutek odpowiedzi tkanek (tu: przyzębia) na infekcję Gram(-) beztlenowymi bakteriami (Camphylobacter rectus, Prevotella intermedia, Porphyromonas gingivalis, Bacteroides forsythus). Obarcza się je więc także odpowiedzialnością za przedwczesne skurcze i nieterminowe rozpoczęcie akcji porodowej. 
Przyczyn niskiej masy urodzeniowej (poniżej 2500 g) dziecka upatruje się również w stanie zapalnym dziąseł przyszłej matki. Wspomniane, wydzielane do krwioobiegu mediatory zapalne wpływają na nieprawidłową absorpcję na poziomie łożyska składników odżywczych, w szczególności lipidów. Dotychczasowe obserwacje skłaniają do hipotezy, że ciężarna z nieleczonym, przewlekłym stanem zapalnym dziąseł i przyzębia ryzykuje siedem razy częściej urodzenie dziecka przedwcześnie, z niską masą urodzeniową.
Warto wspomnieć także o teorii, według której „programowanie” układu odpornościowego dziecka, co do rozpoznawania późniejszego fizjologicznej flory bakteryjnej jego jamy ustnej, odbywa się już w okresie płodowym i zależy od bakterii obecnych wówczas w jamie ustnej ciężarnej. Łożysko to miejsce, gdzie obecny jest biofilm, analogiczny jak w jamie ustnej. Wychwytuje ono także bakterie patologiczne z jamy ustnej ciężarnej, które dostają się do jej krwioobiegu na okoliczność bakteriemii (także w związku z żuciem pokarmów, szczotkowaniem zębów, jeśli są obfite w związku z toczącym się zapaleniem przyzębia, mnogimi ubytkami próchniczymi i innymi zaniedbaniami). Te ostatnie mogą zakłócać proces nauki układu odpornościowego dziecka, bo istnieje ryzyko, iż bakterie patologiczne traktowane będą jako element fizjologicznej flory bakteryjnej.
To wszystko skłania do stwierdzenia,...