Infekcje dróg oddechowych u dzieci są najczęstszą przyczyną wizyt u pediatry. Stanowią ponad 60% wszystkich zakażeń i są główną przyczyną gorączki u młodszych dzieci. Większość ostrych zakażeń u dzieci wywołują wirusy, a wśród nich rhinowirusy (24–39% zakażeń), adenowirusy, wirusy RS (respiratory syncytial virus), grypy i paragrypy. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim drogą kropelkową [1, 2].
U dzieci poniżej 6. r.ż. rozpoznaje się w ciągu roku od 6 do 8 epizodów nieżytu nosa. Największa zachorowalność obserwowana jest w okresie jesienno-zimowym, częściej u dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli [1, 3] oraz narażonych na dym tytoniowy.
Najczęstszym objawem wirusowej infekcji dróg oddechowych jest nieżyt nosa, czyli zapalenie błony śluzowej nosa, nazywany potocznie katarem. Do jego rozpoznania upoważnia stwierdzenie co najmniej dwóch objawów, takich jak blokada (obrzęk błon śluzowych) nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, wyciek wydzieliny z nosa, kichanie i świąd [4]. Ponieważ zmieniona zapalnie błona śluzowa nosa i zatok przynosowych stanowi morfologiczną oraz czynnościową całość, nieżyt nosa często traktowany jest łącznie jako rhinosinusitis, aczkolwiek do pojawienia się ostrych bakteryjnych zmian zapalnych w zatokach dochodzi tylko u 2–8% dzieci [5, 6].
Niepowikłane zakażenie jest procesem samoograniczającym się, a objawy i dolegliwości najbardziej nasilone w pierwszych dniach zmniejszają się zazwyczaj w ciągu 5–7 dni.
Ból gardła i kichanie ustępują w ciągu 3–6 dni, zatkanie i wyciek z nosa oraz kaszel trwają zwykle do 7 dni, chociaż u 13% dzieci mogą utrzymywać się dłużej niż 14 dni [7]. Obecnie brak jest skutecznej terapii przyczynowej, a dostępne leczenie objawowe głównie łagodzi dolegliwości. Istotne dla skuteczności leczenia jest dostosowanie terapii do aktualnie trwającej fazy zakażenia.
Fazy zakażenia wirusowego
Zapalenie w obrębie górnych dróg oddechowych przebiega trójfazowo (tabela 1) [8]. Po kilkudniowym okresie wylęgania rozwija się pierwsza faza zakażenia wirusowego górnych dróg oddechowych, określana jako faza naczyniowa. Ma ona związek z odpowiedzią organizmu na obecność wirusa. Jego wniknięcie do nabłonka dróg oddechowych doprowadza do martwicy komórek i upośledzenia klirensu śluzówkowo-rzęskowego. Uwolnione zostają mediatory stanu zapalnego, które odpowiedzialne są za wystąpienie pierwszych objawów choroby, takich jak ból i gorączka. Rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ich przepuszczalności powoduje wystąpienie wodnistego wycieku oraz suchego kaszlu. Postępujące rozszerzenie naczyń wywołuje uczucie blokady nosa i zaburzenia jego drożności. Faza ta zwykle trwa okoł...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
- ...i wiele więcej!