Antybiotykoterapia ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

Studium przypadku

Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest ciężkim zakażeniem bakteryjnym, które bez szybkiej, właściwej antybiotykoterapii prowadzi do rozwoju trwałych powikłań i często kończy się zgonem. Choroba rozwija się zwykle w ciągu kilku do kilkunastu godzin i cechuje się szybką progresją, dlatego konieczne jest jej wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. Ze względu na zagrożenie życia chorego każdy pediatra powinien znać objawy ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz niezwłocznie rozpocząć empiryczne leczenie antybiotykami w połączeniu z deksametazonem.

Definicja, etiologia i epidemiologia

Bakteryjne, ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest ostrym, inwazyjnym zakażeniem najczęściej wywołanym przez bakterie otoczkowe (poza okresem noworodkowym), które zajmuje błony i przestrzenie płynowe otaczające mózg i rdzeń kręgowy [1, 2]. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych cechuje się szybką progresją i rozwojem objawów w ciągu kilku godzin do maksymalnie kilku dni. Najczęstsze czynniki etiologiczne bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych zestawiono w tab. 1.

Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest rzadką chorobą zakaźną w Polsce [3, 4]. Bierne monitorowanie przez zgłoszenia lekarzy przesyłane do stacji sanitarno-epidemiologicznych wskazują na roczną zapadalność około 3 przypadków na 100 000 populacji. W ostatnich 10 latach ropne zapalenie opon było głównie chorobą dzieci, a najczęstszymi czynnikami etiologicznymi były: meningokoki, pneumokoki i Haemophilus influenzae typu b.
Wprowadzenie powszechnych, rutynowych szczepień niemowląt i dzieci przeciwko H. influenzae typu b znacząco zmniejszyło częstość zakażeń wywołanych przez ten drobnoustrój. W następstwie w krajach, które wprowadziły powszechne szczepienia, także w Polsce zmniejszyła się całkowita zapadalność na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych [3–5].

Patofizjologia

Najczęstszą drogą zakażenia jest rozsiew krwiopochodny. Początkowo dochodzi do kolonizacji jamy nosowo-gardłowej przez drobnoustroje chorobotwórcze. Następnie bakterie pokonują barierę śluzówkową, co prowadzi do bakteriemii i inwazji opon z silną odpowiedzią zapalną w przestrzeni podpajęczynówkowej [2]. Następstwami reakcji zapalnej są zwiększona przepuszczalność bariery krew–mózg, zwiększone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego oraz zwiększone stężenie białka w płynie mózgowo-rdzeniowym [1, 2].

Pochodną uszkodzenia bariery i stanu zapalnego jest też obniżenie stężenia glukozy w płynie mózgowo-rdzeniowym. Progresja zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych może prowadzić do rozwoju obrzęku mózgu, co dodatkowo zwiększa ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego i może wikłać się wgłobieniem. Zapalenie naczyń krwionośnych przestrzeni podpajęczynówk...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI